سود و زیان اسرائيل در انتخابات ایران

انتخابات ریاست‌جمهوری ایران حدود یک هفته پس از انتخابات پارلمانی لبنان برگزار می‌شود. در لبنان، ائتلاف نیروهای غرب‌گرای سنی و مسیحی به رهبری سعد حریری به پیروزی مطلق رسید و ۷۱ کرسی مجلس را به خود اختصاص داد. در مقابل، حزب‌الله تنها ۵۷ کرسی مجلس را کسب کرد. حسن نصرالله، رهبر حزب‌الله، که مناسبات نیکوئی با جمهوری اسلامی ایران دارد، با پذیرش نتیجه‌ی انتخاباتی که به گفته‌ی خود او "دموکراتیک" بوده است، به شکست حزب خود اعتراف کرد.

حماس آماده‌ی مذاکره

روز هشتم ژوئن امسال، "موسی ابومرسوک" نماینده‌ی رهبری سیاسی حماس در دمشق، در واکنش به سخنرانی باراک اوباما در قاهره، رئیس‌جمهور ایالات متحده‌ی آمریکا را به گفت‌وگوی مستقیم دعوت کرد. ابومرسوک گفت: «اگر باراک اوباما در تلاش صلح خاورمیانه جدی باشد، نباید حماس را به عنوان نماینده‌ی مردم فلسطین نادیده بگیرد».

وزرای امور خارجه‌ی کشورهای عضو اتحادیه‌ی عرب قصد دارند در نشست ویژه‌ی هفته‌ی آینده خود، پیرامون سخنرانی اوباما در قاهره به رایزنی بنشینند و سیاست مشترکی را در برابر طرح صلح آمریکا اتخاذ کنند. این سیاست، بی‌گمان چیزی فراتر از تاکید بر نقش پیشنهاد صلح سال ۲۰۰۲ ملک عبدالله، پادشاه عربستان سعودی، نخواهد بود که مورد تایید دولت آمریکا نیز هست. براساس این پیشنهاد، اگر اسرائیل به پشت مرزهای ۱۹۷۶ بازگردد، همه‌ی کشورهای عضو اتحادیه‌ی عرب، مناسبات سیاسی و اقتصادی خود را با این کشور از سر خواهند گرفت و حتی گسترش خواهند داد. با این پیشنهاد، همه موافقند، جز بنیادگرایان اسرائیل، تندروهای فلسطینی و جناح‌های بحران‌طلب ایران.

سود و زیان اسرائیل

در این شرایط، گزینش یک رئیس‌جمهور معتدل‌تر از احمدی‌نژاد، که آماده‌ی مشارکت در تنش‌زدائی باشد، نه تنها به سود اسرائيل نیست، بلکه به زیان آن خواهد بود. زیرا در این صورت، فشار همه‌جانبه ممکن است بتواند اسرائيل را وادار به عقب نشینی از سرزمین‌های اشغالی و برچیدن بساط شهرک‌های یهودی‌نشین کند. دولت راستگرای اسرائيل به رهبری نتان‌یاهو و لیبرمان، از بیم موفقیت سیاست صلح واشنگتن، می‌کوشد اوضاع منطقه را دوباره بحرانی کند. درگیری‌های هفته‌ی نخست ماه ژوئن امسال در یک گذرگاه غزه، نمونه‌ای از این تلاش‌ها است. سربازان اسرائيلی، در این گذرگاه سه فلسطینی را کشتند. ارتش ادعا کرد که آن‌ها می‌خواسته‌اند با استفاده از اسب‌های حامل مواد منفجره، شکافی در دیوار گذرگاه ایجاد کنند. برای مقابله با سیاست جنگ‌طلبانه‌ی دست راستی‌های اسرائيل، هماهنگی میان ایران، اتحادیه‌ی ‌عرب و آمریکا هرگز به اندازه‌ی امروز اهمیت نداشته است.

سرعت تلاش‌های صلح اوباما

باراک اوباما، پس از سخنرانی تاریخی خود در قاهره، به روند صلح خاورمیانه سرعت بخشیده است. جرج میچل، نماینده‌ی ویژه‌ی او، اکنون در منطقه به سر می‌برد. او، در پی بازدید از اسرائیل و مناطق فلسطینی، وارد بیروت شده است تا با رهبری تازه‌ی این کشور به گفت‌وگو بنشیند. میچل روز شنبه (۱۳ ژوئن) وارد دمشق خواهد شد. دیدار و گفت‌وگو با رهبران سوریه در برنامه‌ی سفر وی گنجانده شده است. حتی جیمی کارتر، رئیس‌جمهور اسبق آمریکا، یک روز پیش از میچل وارد دمشق می‌شود. همه‌ی این ها نشان می‌دهد که بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه، خود را برای حل اختلاف با آمریکا آماده کرده است. حل اختلاف آمریکا و سوریه، منتهی به از سرگیری مذاکرات صلح میان دمشق و تل‌آویو خواهد شد. از سال ۲۰۰۳ به این سو، اسد آمادگی خود را برای صلح با اسرائیل بارها اعلام کرده است. او حاضر است در صورت بازپس گرفتن بلندی‌های جولان، در مناسبات خود با حزب‌الله، حماس و ایران تجدیدنظر کند.

لحظه‌ی بزرگ تاریخی برای ایران

همه‌ی این تحولات نشان می‌دهد که لحظه‌ی بزرگ تاریخی برای تعیین نقش پیشرو یا واپس‌مانده‌ی ایران در سیاست منطقه فرارسیده است. گزینش روز جمعه‌ی مردم ایران، اکنون اهمیتی بی‌همتا یافته است: گزینش یک رئیس‌جمهور معتدل‌تر، که به جای بحران‌آفرینی قادر به درک معادلات جهانی باشد، نقش ایران را در شطرنج سیاسی منطقه از پیاده به سواره تبدیل خواهد کرد. اما ادامه‌ی تنش‌آفرینی‌های موجود، در نهایت به سود سوریه خواهد بود که آماده است وحدت تاکتیکی سه دهه‌ی اخیر خود را با ایران، به بهای صلح با اسرائيل، بشکند. در این صورت، سرنوشت شطرنج سیاسی چنین خواهد بود: حتی راه تغذیه‌ی مهره‌های محلی مثل حزب‌الله و حماس به روی تهران بسته می‌شود، جمهوری اسلامی آخرین شریک تاکتیکی خود سوریه را از دست می‌دهد و در خاورمیانه منزوی می‌ماند. در این صورت، به زودی لحظه‌ای فراخواهد رسید که رهبران ایران باید با دست خالی و در موضع ضعف بر سر میز مذاکره با قدرت‌های جهانی بنشینند.

نویسنده: جواد طالعی

تحریریه: کیواندخت قهاری