سناريوى آشناى مذاكرات اروپا و ايران بر سر برنامه اتمى

از قطعيت سخن گفت.

بارى ايران موافقت خود را اعلام كرده كه فعلا از برنامه هاى خود به منظور غنى سازى اورانيوم چشم پوشى كند و سه كشور اروپايى نيز در مقابل در فكر گسترش مناسبات تجارى خود با جمهورى اسلامى و انتقال فناورى از جمله فناورى هسته اى به ايران هستند، مشروط بر آنكه جمهورى اسلامى به وعده هاى خود عمل كرده و تحقيقات و فعاليتهاى هسته اى خود را تنها در زمينه هاى صلحجويانه به كار گيرد.

در اينجا بايد به واژه عجالتا اشاره كرده، چرا كه هر دو طرف قرار است كه در ماه دسامبر، مذاكرات خود را به منظور مشخص نمودن جزييات مربوط به اين توافق آغاز كنند و در حال حاضر كسى هم نميتواند بگويد كه آيا اين مذاكرات بدون بروز هيچ مشكلى انجام خواهد گرفت يا نه.

كسانى هم كه برنامه اتمى جمهورى اسلامى را با شك و ترديد دنبال ميكنند، ميتوانند از هم اكنون بگويند كه ايران سرانجام حرف خود را در مقابل غرب به كرسى نشانده، چرا كه توانسته موعد مقرر در نوامبر را دور بزند، بى آنكه در زمان مزبور اتفاقى بيافتد. بازرسان آژانس بين المللى انرژى اتمى در حال حاضر در ايران به سر ميبرند، اروپاييان نيز احساس رضايت ميكنند و با توجه به روند اوضاع، آمريكا بايد فعلا سكوت اختيار كند.

البته آمريكا به اندازه كافى با معضل عراق در گير است و در آينده اى نزديك هيچ علاقه اى ندارد كه در منطقه دست به عمليات نظامى تازه اى بزند. به همين خاطر نيز اظهارت اخير كالين پاول وزير خارجه آمريكا در مورد عدم حمله ايالات متحده به ايران را بايد بيش از همه تلاش در راه تنش زدايى دانست و نه هشدارى پنهان به جمهورى اسلامي. پيش از آن نيز، اين چنين سخنانى از زبان جك استراو همتاى بريتانيايى وى جارى شده بود.

باوجود اين بايد اذعان داشت كه اين سناريو به نظر آشنا ميايد. يك سال پيش بود كه سه كشور آلمان، فرانسه و بريتانيا به نخستين موفقيت ديپلماتيك خود در قبال ايران دست يافتند. در آن زمان، دولت جمهورى اسلامى موافقت خود را با امضاى پروتكل الحاقى قرارداد منع گسترش سلاحهاى هسته اى و چشمپوشى از غنى سازى اورانيوم اعلام داشته بود، اما ديرى نپاييد كه مشخص شد، ايران عجالتا موافقت خود را ابراز داشته و پس از آن هم طرفين، درگير مشاجراتى چندين ماه بودند تا اينكه حال توافق نظر حاصل شده است، اينباره هم عجالتا.

در اينجا بايد به اين نكته اشاره كرد كه غنى سازى اورانيوم به خودى خود، مغايرت و تناقضى با قراردادها و عهدنامه هاى بين المللى ندارد، اما از آنجايى كه حتى كشورهاى گشاده روى اروپايى هم نسبت به ايران بى اعتماد هستند، نياز به مرحله اى انتقالى است كه در آن اعتماد و اطمينان لازم پديد آيد.

هر دو طرف ميتوانند و بايد گامهايى صادقانه در راه اعتمادسازى بردارند. هر چه اعتماد طرفين به يكديگر بيشتر باشد، رفتار با يكديگر نيز آزادانه تر خواهد بود و خطر اينكه رييس دوباره برگزيده كاخ سفيد هوس كند، به مهره اى ديگر از محور به اصطلاح شرارتش حمله كند، كمتر خواهند بود.