سفر کانداليزا رايس به خاورميانه
۱۳۸۴ اسفند ۲, سه‌شنبه
گزارش عبدى كلانترى – نيويورك
حمايت رهبرجمهوری اسلامی ايران از سازمان حماس، مشكلات ديپلماتيك آمريكا را در خاورميانه حادتر می‌كند زيرا يكی از موضوعاتِ اصلی در سفر اين هفته‌ی خانم كانداليزا رايس به مصر و عربستان و ابوظبی، فشار اقتصادی بر حماس از يك سو و فشار ديپلماتيك بر ايران از سوی ديگر است و به نظر می‌رسد سفر رهبریِ حماس به ايران و نيز سخنان حمايت آميز آقای خامنه‌ای در دفاع از مواضع ضداسراييلی حماس، خبر از اتحاد بيشتر رژيم ايران با اين بخش از رهبریِ افراطیِ فلسطينی‌ها می دهد.
خانم رايس امروز در مصر در جلسه‌ای غير علنی با احمد نظيف نخست وزير و سرلشگر عُمر سليمان رييس سازمان امنيت سعی خواهد كرد مقامات مصری را راضی كند كه كمك مالی خود را به دولت فلسطين متوقف كنند تا حماس به شرايط اسراييل و آمريكا در مذاكرات صلح تن بدهد. بنا به نوشته‌ی هفته نامه‌ی «تايم» كمك مالی‌ای كه فلسطين از خارج دريافت می‌كند در حدود ٩/١ميليارد دلار در سال است كه بخش عمده‌ی آن توسط كشورهای عرب پرداخته می‌شود. روز چهارشنبه‌ی همين هفته خانم رايس همين پيام را به پادشاه عربستان سعودی ملك عبدالله بن عبدالعزيز آل‌سعود خواهد داد.
از سوی ديگر سازمان اخوان المسلمين در مصر كه در ٨٦ كشور ديگر شعبه دارد اعلام كرد كه برای كمك به حماس از اعضا و هواداران اش اعانه جمع خواهد كرد. با حمايت رهبر ايران از موضع حماس داير به رسميت نشناختن كشور اسراييل، احتمال كمك مالی ايران به حماس نيز می‌رود. علاوه براين، در كنفرانس وزرای خارجه‌ی كشورهای عرب كه به زودی در الجزاير تشكيل خواهد شد، كمك مالی به حماس در دستور كار قرار گرفته است.
پيروزی حماس در انتخابات مجلس در فلسطين يكی ديگر از سياست‌های خارجی آمريكا را دچار مشكل كرده و آن فشار به مصر و كشورهای ديگر عرب است برای آزادی‌های بيشتر و انتخابات آزادتر. در حاليكه خانم رايس از حُسنی مبارك می‌خواهد به خواست مردم بيشتر احترام بگذارد، همزمان قادر نيست مشروعيت حماس را كه در يك انتخابات آزاد اكثريت آورده قبول كند. چنين تضادی در چشم مردم كشورهای عرب نشانه‌ای از استانداردهای دوگانه‌ی آمريكا در قبالِ دوست و دشمن تلقی می‌شود. خانم رايس به خبرنگاران گفته است كه از اينكه رهبران مصر به خاطر شانسِ پيروزی اخوان‌المسلمين، انتخابات شهرداری را به عقب انداخته‌اند ناراضی است و به آنها اعتراض خواهد كرد.
خانم رايس در عربستان همچنين تلاش خواهد كرد مسأله‌ی كمك‌های مالی بنيادهای خصوصی و ميليونرهای عرب را به سازمان القاعده پی گيری كند زيرا اين افراد و بنيادها در پشت فعاليت‌های به ظاهر عام المنفعه و كمك‌های خيريه، پول‌های كلانی را به حسابهای مخفیِ القاعده واريز می‌كنند.
مشكلات خاورميانه دشوارترين و پيچيده‌ترين بخش فعاليت‌های خانم رايس در ماه‌های اخير بوده كه به نظر می‌رسد علارغمِ صرفِ امكانات و انرژی بيشتر از سوی وزارت خارجه‌ی آمريكا، هنوز از اين دشواری‌ها چيزی كاسته نشده است.
گزارش پتر فيليپ – بن
تشكيلات خودگردان فلسطين، دريافت‌كننده بيشترين ميزان كمك مالى در دنيا
آيت‌الله خامنه‌اى، رهبر حكومت جمهورى اسلامى ايران، كشورهاى اسلامى را فراخوانده است تا به لحاظ مالى از دولت جديد فلسطينيان به رهبرى سازمان تندروى اسلامى حماس پشتيبانى كنند. همزمان خامنه‌اى از خالد مشعل، رهبر سياسى حماس، به هنگام ديدار وى از تهران، خواست كه همچنان از به رسميت شناختن حكومت اسراييل سرباززند و براى بازگشت همه آوارگان فلسطينى به ميهن‌شان و تاسيس حكومتى فلسطينى كه پايتخت آن بيت‌المقدس باشد، مبارزه كند. دولت روسيه نيز پيشنهاد كرده است كه در صورت اضطرار به فلسطينيان كمك كند. امريكا و اتحاديه اروپا پس از پيروزى حماس تهديد كرده‌اند به اينكه كمك مالى وسيع به فلسطينيان را متوقف خواهند كرد. تا كنون چگونه هزينه تشكيلات خودگردان فلسطين تامين مى‌شده است؟
هنگامى كه دولت اسراييل در روز يكشنبه ۱۹ فوريه تصميم گرفت كه پرداخت حدود ۵۰ ميليون دلار در ماه به تشكيلات خودگردان فلسطين را متوقف كند، موضوع بر سر پولهايى بود كه به لحاظ حقوقى به خود فلسطينيان تعلق دارد، چون اين پولها از راه ماليات و گمركى بدست مى‌آيد كه دولت اسراييل به نمايندگى از سوى تشكيلات فلسطينيان مى‌گيرد، براى مثال در رابطه با محصولات وارداتى از راه بندرهاى اسراييل، و اسراييل بايد اين پولها را طبق قرارداد اسلو به فلسطينيان بدهد.
با اين ۵۰ ميليون دلار، تشكيلات خودگردان حقوقهايى را تامين مى‌كند كه ماهانه به كاركنان خود مى‌پردازد. اين پول در حقيقت تنها منبع باصطلاح طبيعى پول براى فلسطينى است كه هنوز به حكومت تبديل نشده است: اقتصاد فلسطين پس از سالها جنبش انتفاضه ويران است، مالياتى گرفته نمى‌شود يا مردم نمى‌توانند مالياتى بپردازند. همه پولهاى ديگر كمك مالى هستند. فلسطينيان سالهاست كه جزو دريافت‌كنندگان بيشترين كمكها در سطح جهان‌اند، بخصوص اگر ميزان كمك دريافتى را با جمعيت فلسطينيان مقايسه كنيم:
مناطق فلسطينى از سال ۱۹۹۳ ميلادى، يعنى سال بسته شدن قرار داد اسلو، تنها از اتحاديه اروپا ۲،۳ ميليارد يورو و از امريكا از همان سال حدود ۱،۵ ميليارد يورو كمك مالى دريافت كرده‌اند. افزون بر اين كشورهاى عضو اتحاديه اروپا هم به طور جداگانه پول پرداخته‌اند. بانك جهانى در اين اواخر آمار داده است كه سالانه در مجموع يك ميليارد دلار به مناطق فلسطينى كمك مى‌شود. براى مثال در سال ۲۰۰۳ بيش از دو سوم اين مقدار، يعنى حدود ۶۰۰ ميليون دلار را اتحاديه اروپا و كشورهاى مختلف عضو اين اتحاديه پرداخته‌اند. ۲۲۰ ميليون دلار آن را امريكا و بيش از ۱۲۰ ميليون دلار را كشورهاى عربى پرداخت كرده‌اند. مردم هيچ كشور ديگرى در جهان نيستند كه اين همه كمك بين‌المللى دريافت كنند.
كمك مالى به فلسطينيان سنت شده است: از زمان برپايى حكومت اسراييل تا كنون سازمان كمك به آوارگان وابسته به سازمان ملل متحد به آوارگان فلسطينى يارى مى‌رساند. مدتهاست كه احساس فلسطينيان به آنها مى‌گويد كه جهانيان بايد به آنها كمك كنند. كشورهاى ديگر هم با علاقه اين كمك مالى را مى‌كنند چون معتقدند كه بازسازى در فلسطين و برپايى حكومت مستقلى كه از آن فلسطينيان باشد، موجب برقرارى صلح در خاورميانه خواهد شد. اگر چه اين اعتقاد با پيروزى حماس در انتخابات اخير فلسطين متزلزل شده است.
چند سال پيش هم ترديد در اينكه آيا اين كمكها تاثيرى خواهد داشت يا نه بوجود آمده بود: اسراييل اتحاديه اروپا را متهم كرد به اينكه با پرداخت پول از فعاليتهاى تروريستى گروههاى فلسطينى و حتى كتابهاى درسى ضديهودى حمايت مى‌كند. اتحاديه اروپا اين اتهام را بررسى كرد و نتوانست آن را تصديق كند. همچنين اين اتهام كه اختلاس و فساد در كار است و بخشى از پولها به حسابهاى مخفى در خارج واريز مى‌شوند تاييد نشد. با اين همه از فلسطينيان خواسته شد كه دست به اصلاح دستگاه مالى خود بزنند. چنين كردند. اتحاديه اروپا راضى شد و به پرداخت پول ادامه داد.
اينك اگر قرار باشد كه اتحاديه اروپا از نمونه اسراييل و امريكا پيروى كند و به خاطر پيروزى حماس ديگر پولى نپردازد، احتمال آن وجود دارد كه نه تنها اوضاع در مناطق فلسطينى به سرعت وخيم شود، بلكه ايران در اين ميان نقش بزرگى ايفا كند: آيت‌الله خامنه‌اى پيروزى حماس را هديه‌اى خوب دانسته و احتمال آن هست كه حاضر باشد كمك مالى‌اى را كه با تحريم اقتصادى از فلسطينيان دريغ مى‌شود، جبران كند.