سفر قذافی به روسیه، نقطه عطفی در روابط طرابلس-مسکو

معمر قذافی، بنا بر اطلاعات رسمی، آخرین بار در سال ۱۹۸۵ میلادی و در زمان شوروی سابق به این کشور سفر کرده بود. روابط نه‌چندان گرم دو کشور در طول دو دهه گذشته، اکنون بار دیگر جان گرفته است. ولادیمیر پوتین، نخست وزیر روسیه، که قصد داشت نقش اصلی را در از سرگیری روابط دو کشور ایفا کند، سه هفته پیش از تحویل صندلی ریاست جمهوری به جانشین خود، دیمیتری مدودیف، به طرابلس رفت و با قذافی دیدار کرد. پوتین در دیدار خود از این کشور آقریقایی، حدود سه میلیارد از بدهی‌های لیبی به روسیه را به این کشور بخشید. لیبی هم به عنوان قدردانی موافقتنامه‌‌ای را برای خرید اسلحه و همکاری در زمینه نفت و گاز با شرکت گازپروم روسیه امضا کرد. از دیگر توافق‌های به عمل آمده در این سفر، احداث یک خط راه‌آهن مهم در لیبی به دست روسیه است.

پوتین در پایان دیدار خود از لیبی اعلام کرد که روسیه از تصمیم خود در مورد بخشش بدهی‌های لیبی کاملا راضی است. او اطمینان داد که این تصمیم به نفع اقتصاد و مردم دو کشور خواهد بود. پوتین هم‌چنین از مهمان‌نوازی رهبر انقلابی لیبی تشکر کرد.

الکسی میلر، رئیس کمپانی گازپروم روسیه، نیز در پایان این سفر از برنده شدن روسیه در مزایده توسعه یک میدان نفتی و یک میدان گازی در لیبی خبر داد. او هم‌چنین اعلام کرد که گازپروم و شرکت ملی نفت الجزایر، یک شرکت همکاری مشترک در زمینه انرژی بنا خواهند نهاد. لیبی دارای چهارمین ذخایر گازی آفریقاست.

از آن زمان روابط دو کشور رنگ و بوی تازه‌ای به خود گرفت. در ماه اوت سال جاری، بغدادی محمودی، نخست‌وزیر لیبی، به مسکو سفر کرد. وی نیز یک مهندس روسی را که به اتهام جاسوسی در بخش صنعت، در لیبی زندانی بود، به عنوان پیشکش سفر به روسیه آورد. پیشکشی که نشان می‌داد ایجاد رابطه با مسکو برای طرابلس بسیار مهم است. نشریات روسی در آن زمان نوشتند که لیبی نه‌تنها به متحدی سیاسی، بلکه شریکی اقتصادی برای روسیه تبدیل شده است.

اینک نخستین سفر رهبر لیبی به روسیه، پس از ۲۰ سال، می‌تواند نقطه عطف دیگری در روابط دوجانبه این کشورها باشد. کارشناسان انتظار دارند که در روزهای آینده و در جریان این سفر سه روزه، اخبار امضای قرادادهایی منتشر شود که پیشتر در مورد آنها توافق شده بود. اخباری در مورد خریدهای میلیاردی جنگنده‌های "سوخو" ، سیستم‌های دفاع موشکی و تانک‌های روسی. گفتنی است که بخش بزرگی از تجهیزات نظامی لیبی را تسلیحاتی تشکیل می‌دهند که این کشور از شوروی سابق خریده بود.

روسیه هم‌چنین علاقمند است قراردادهای جدیدی در زمینه انرژی با لیبی منعقد کند. این کشور مایل است که ذخایر گازی و نفتی لیبی را استخراج کند و خط لوله‌ای برای انتقال آنها به اروپا بکشد. لیبی قصد دارد یک نیروگاه اتمی با همکاری روسیه بسازد.

نشریات روسی هم‌چنین نوشته‌اند که سرگی استورچاک، قائم مقام وزیر دارایی این کشور، هم رهایی خود از زندان را باید مدیون سفر قذافی به مسکو است. البته این‌که این دو اتفاق چه پیوندی با هم دارند، هنوز مشخص نیست. استورچاک حدود یک سال پیش به جرم اختلاس دستگیر شد. وی مسئول رسیدگی به امور بدهی‌های لیبی به روسیه بود. دستگیری او همواره بخشش بدهی‌های لیبی را به تأخیر می‌انداخت.