سرنوشت مبارزه با بهره‌كشى از كودكان جهان
۱۳۸۵ اردیبهشت ۲۲, جمعه
سازمان جهانى كار، اخيرا، با انتشار گزارش سالانه خود، اين آگاهى‌ها را در اختيار افكار عمومى گذاشت. Kalus Günther كارشناس اين سازمان گفت: ”تعداد كودكان كم سن و سالى كه به كارهاى خطرناك وادار مى‌شدند، در فاصله سال‌هاى ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۴ يك چهارم كمتر شد، اما رقم باقى مانده همچنان تكان دهنده است: هنوز ۱۲۰ هزار كودك نابالغ، به كارهائى اشتغال دارند كه مانع رشد آن‌ها مى‌شود و سلامتى‌شان را به خطر مى‌اندازد”. كارشناس سازمان جهانى كار، اظهار اميدوارى كرد كه ظرف ده سال آينده، اين وضعيت پايان يابد و مبارزه با كار كودكان به مرحله‌اى تعيين كننده برسد.
تاكنون ۱۶۰ كشور جهان پيمان مبارزه با كار كودكان را امضاء كرده‌اند. اين پيمان، كه در سال ۱۹۹۲ تصويب شد، مى‌گويد كه هيچكس حق ندارد در سنين زير پانزده سالگى به صورت مرتب كار كند. اما كشورها در زمينه تحقق اين هدف راه هاى متفاوتى را پيموده‌اند. بهترين نمونه‌هاى موفقيت، در كشورهاى آمريكاى لاتين و كارائيب قابل پى‌گيرى است. به عنوان نمونه، برزيل، توانست در فاصله سال‌هاى ۱۹۹۲ تا ۲۰۰۴ تعداد كودكان زير پانزده ساله را كه مجبور به كار مى‌شوند، يك سوم كاهش دهد و به حدود ۵ ميليون نفر برساند. سازمان جهانى كار، اراده سياسى حاكميت برزيل را، دليل اصلى اين موفقيت مى‌داند. در اين كشور، مبارزه با فقر و سرمايه گذارى در سيستم آموزشى جدى گرفته شده است و دولت خانواده‌هاى صاحب كودكان دبستانى را با خدمات اجتماعى مورد پشتيبانى قرار مى‌دهد.
در كشورهاى آفريقائى، وضعيت بهره كشى از كودكان برعكس آمريكاى لاتين است. به گزارش سازمان جهانى كار، در اين منطقه، فقر نسبت به سال ۱۹۹۲ بيشتر شده و به همين دليل كودكان مجبورند در كارخانه‌ها، كشتزارها و خانه‌ها تن به كارهائى بدهند كه براى رشد و سلامتى آن‌ها زيانبار است. در اين قاره، ۴۷ ميليون كودك امكان رفتن به مدرسه را ندارند و تعداد كودكان بى‌سرپرستى كه والدين آن‌ها قربانى ايدز شده‌اند به ۴۳ ميليون تن مى‌رسد. اين كودكان، چاره‌اى ندارند جز آن كه در سنين پائين براى تامين معاش خود كار كنند.
به نظر كارشناسان سازمان جهانى كار، مبارزه با بهره‌كشى از كودكان، تنها در كشورهائى به نتيجه خواهد رسيد كه حكومت هاى آن ها خواستار اين امر باشند. نمونه‌ها نشان مى‌دهند كه گسترش سيستم آموزشى، بيش از هرچيز به اين امر كمك مى‌كند. چين، در اين زمينه بهترين نمونه است. به موجب يك قانون جديد، شهروند چينى اگر ۹ سال به مدرسه نرفته باشد، حق اشتغال ندارد. اين قانون بايد به بهره كشى از كودكان كم سن و سال پايان دهد، اما به گزارش سازمان جهانى كار، هنوز تا اجراى قانون در سراسر چين، راه درازى در پيش است.
اغلب، نهادها و سازمان‌هاى بين‌المللى مثل سازمان جهانى كار، بانك جهانى و يونيسف از طرح‌هاى مربوط به مبارزه با كار كودكان پشتيبانى مى‌كنند. نمونه اى از اين طرح‌ها، به پاكستان مربوط مى‌شود. در سال ۱۹۹۶ سنديكاهاى اين كشور عليه يك شركت توليدكننده توپ‌هاى فوتبال، به خاطر بهره كشى از كودكان طرح دعوا كردند. در اين شركت، ۷ هزار كودك خردسال به كار دوختن توپ اشتغال داشتند. اين مبارزه در كنار كمك‌هاى جهانى به ثمر نشست و از شش سال پيش ديگر موردى از كار كودكان كشف نشد. هفت هزار كودك كارگر نيز، توانستند با كمك‌هاى بين‌المللى، روانه مدرسه شوند. فدراسيون جهانى فوتبال هم، استفاده از توپ‌هائى را كه به وسيله كودكان دوخته مى‌شود، در بازى‌هاى جهانى ممنوع كرد.
در عين حال، سازمان جهانى كار به سختى مى‌تواند مانع فعاليت يكايك واحدهائى شود كه از كار ارزان كودكان سود مى‌برند. حتى پس از آن كه كودكى از كار در يك كارخانه منع مى‌شود، ممكن است در جائى ديگر به كار گماشته شود.