سال موتزارت در آلمان

دویچه وله: آقای آبادی، با سپاس که دعوت دوباره‌ی ما را برای شرکت در برنامه‌ی «ما و شنوندگان» پذیرفتید. ما از همه گوشه و كنارها می‌شنویم که سال ۲۰۰۶ میلادی سال موتزارت اعلام شده است. به چه دليل این سال را در آلمان به موتزارت اختصاص داده‌اند؟

اسکندر آبادی: دورد بر شما و شنوندگان ما. سال ۲۰۰۶ میلادی را به این علت به افتخار این هنرمند، که در اصل می‌شود گفت، نابغه‌ی جهانی، نامگذاری کرده‌اند که موتزارت یا موزار بقول ایرانی‌های قدیمی در سال ۱۷۵۶ بدنیا آمد، یعنی درست ۲۵۰ سال پیش. البته، به نام هرکسی سالی را نامگذاری نمی‌کنند و موتزارت در ۳۵ سال یا کمتر از ۳۵ سال عمر کوتاه خود بیش از ۷۰۰ قطعه‌ی بزرگ و کوچک، اپرا، سمنفونی ساخته است که می‌توانیم راجع به آن صحبت کنیم.

دویچه وله: یکی از اپراهای معروف موتزارت که در ایران هم شناخته شده است، اپرای «فلوت سحرآمیز» است. موضوع این اپرا چی است؟

اسکندر آبادی: این داستان سرگذشت عشقی دو نفر به همدیگر است، مثل دیگر اپراها. البته سرگذشت شیفتگی و عشق یک فرد عادی با یک شاهزاده خانم است.

دویچه وله: اینکه موضوع بسیاری از داستانها و تراژدی‌ها و قطعات موسیقی را تشکیل می‌دهد. ولی، چرا این اثر در میان مردم مختلف از فرهنگ‌های گوناگون اینقدر محبوبیت پیدا کرده است؟

اسکندر آبادی: بله، درست است. سوال خوبی‌ست. این اثر به این علت معروف شده که اپرای «فلوت سحرآمیز» با زبان خیلی ساده و می‌شود گفت با زبان کودکانه بیان شده است. این تنها اپرايی‌ست که شاید بشود گفت همه می‌توانند با خیال راحت برای هر سنی این را پخش بکنند و آن را از روی صفحه‌ها یا سی‌.دی‌هایی که هست، بشنوند و یا اینکه بچه‌های خود را به اپرا ببرند، بدون اینکه ترس داشته باشند بچه‌ها از اپرا خسته بشوند.

دویچه وله: آقای آبادی، در آلمان آهنگسازهای بسیار برجسته و معروف در طول تاریخ وجود داشته‌اند، ولی ويژگی کار موتزارت چیست که او را تا این حد جاودانه کرده؟

اسکندر آبادی: یکی از این خصوصیت‌ها را که در همین ابتدا گفتم. موتزارت بیش از ۳۵ سال عمر نکرده، ولی ۷۰۰ قطعه کوچک و بزرگ ساخته است که در میان آنها سنفونی‌های خیلی خیلی جالبی و اپراهای خیلی مفصلی هست. غیر از آن می‌شود گفت که موتزارت اولین کسی‌ست که در اروپا بجای اینکه به دربار و درباریان وابسته باشد، خود موسیقدان را بعنوان شغل آزاد ایجاد کرده است. یکی دیگر از ويژگی‌های موتزارت این‌ست که این نابغه تلاش کرد حتما به موسیقی کلاسیک و آنچه به موسیقی کلاسیک مربوط بود بسنده نکند، بلکه نوگرایی‌های بسیار زیادی بیاورد و حتا یک عده‌ای موتزارت را بنیانگزار موسیقی پاپ می‌دانند.

دویچه‌وله: موتزارت تا چه حد میان آهنگسازها و دوستداران موسیقی در ایران شناخته شده است؟

اسکندر آبادی: تا آنجایی که من اطلاع دارم، پیش از انقلاب موسیقی کلاسیک، بخصوص موتزارت، محدود می‌شد به تهران و ارکستر فیلارمونیک سمفنونیک ایران. اما، بعد از انقلاب کوشش‌هایی در زمینه‌ی شناخت موسیقی کلاسیک و موتزارت انجام شده و حتا آثار موتزارت را نوازندگان چیره‌دست ایرانی اجرا کرده‌اند و نه فقط اجرا کرده‌اند، بلکه نوگرایی‌هایی هم در این زمینه کرده‌اند. مثلا، آقای کیوان ساکت با تار قطعاتی از موتزارت را نواخته است. ولی پیش از انقلاب موتزارت واقعا یک برگه‌ی ناشناخته بود. حتا،‌ یک خاطره‌ی خیلی جالب هم در اینمورد هست. می‌گویند گیتی، خواننده‌ی مردمی آنزمان، یکی از قطعات موتزارت را بعنوان آهنگ یک ترانه به رادیو برده بوده و شورای موسیقی آنزمان این ترانه یا این آهنگ را رد کرده بود. ولی بهرحال، همانطور که گفتم، الان دیگر موتزارت را در ایران خیلی‌ها می‌شناسند و آثارش را هم می‌نوازند و نوگرایی هم می‌کنند در زمینه‌ی تنظیم این آثار.

دویچه‌وله: شما چه قطعه‌ای را پیشنهاد می‌کنید که امشب برای شنوندگان برنامه‌ی «ما و شنوندگان»‌ پخش بکنیم؟

اسکندر آبادی: من فکر می‌کنم یا از سمفنونی ۴۰ پخش کنید که الان دیگر معروف شده و دیگر شورای موسیقی‌ای هم نیست که آنرا رد کند،‌ یا اینکه آغاز «فلوت سحرآمیز» را بگذارید. ولی چون در آغاز آن قطعه‌ی ۴۰ یک قطعه‌ی سازی هست، شاید بیشتر به گوش شنوندگان ما خوش بیاید.

دویچه‌وله: خیلی ممنون آقای آبادی، شاد و موفق و تندرست باشید.

اسکندر آبادی: شما و شنوندگان ما هم، شاد باشید و پایدار.

* * *

امیدوارم شنوندگان علاقمند به یادگیری زبان آلمانی و کسانی که درخواست دریافت کتابهای آموزش زبان آلمانی را از رادیو ما داشتند توانسته باشند این هفته کتابها را دریافت بکنند.

* * *

کارت تبریک بسیار زیبایی را دریافت کردیم در هفته‌ی گذشته از آقای فاضل مدنی از بوشهر که آرزوی سالی توام با خوشی و سلامتی را برای تمامی مردم جهان کرده‌اند. ما هم برای ایشان آرزوی تندرستی و شادی داریم.

* * *

شنونده‌ی گرامی آقای محمد سلامی در تماس تلفنی با ما پیشنهاداتی را در زمینه‌ی بهترشدن برنامه‌های ما ارائه کردند. از ایشان صمیمانه سپاسگزاریم و متاسفم که امشب وقت نشد ترانه‌ی مورد درخواست ایشان را پخش بکنیم. این قول را برای هفته‌ی آینده به ایشان می‌دهم.

* * *

در این هفته ما نامه‌ها، ایمیل‌ها و تلفن‌های زیادی از شنوندگان برنامه‌ی صدای آلمان دریافت کرده‌ایم، از جمله آقای محمد سماواتیان چند سوال را در ارتباط با ادامه‌ی تحصیل در آلمان مطرح کرده‌اند. ایشان سوال کردند که آیا شرط سنی برای تحصیل در دانشگاههای آلمان وجود دارد، که به اطلاع آقای سماواتیان و سایر علاقمندان باید برسانم که در دانشگاههای آلمان شرط سنی وجود ندارد. یعنی هر فرد علاقمند در هر سنی می‌تواند تحصیلات خودش را در دانشگاه‌های آلمان شروع بکند، از جمله اینکه در سالهای اخیر تعداد زیادی از افراد میانه‌سال و حتا از بازنشستگان هم تحصیلات دانشگاهی خودشان را در دانشگاه‌ها آغاز کرده‌اند. برای دانشجویان خارجی هم شرط سنی وجود ندارد. آقای سماواتیان همچنین سوال کرده‌اند که در چه کشورهای اروپایی به زبان آلمانی می‌شود تحصیل کرد. این امکان در خود آلمان و در اتریش و در چند شهر سويس وجود دارد.

* * *

نامه‌ی آقای عباسعلی خواجه از زاهدان که در مسابقه‌ی رادیویی شرکت کرده‌اند بدست ما رسید. همینطور نامه‌ای را داشته‌ایم از آقای رضا ضرغام از دانمارک. ایشان درخواست تقویم سال نو میلادی را داشتند که متاسفانه ما دیگر آن را در اختیار نداریم.

* * *

آقای میلاد اوسطی، دانش‌آموز عزیز از استان خراسان هم در مسابقه‌ی رادیویی ما شرکت کرده‌اند. آقای اوسطی امیدواریم که شما هم یکی از برندگان مسابقه‌ی رادیویی ما باشید. همینطور آقای منوچهر کاهرنگ از استان گیلان، ضمن ارسال نامه‌ی زیبایی نوشته‌اند که از شنوندگان قدیمی ما هستند و ایشان هم در مسابقه‌ی رادیویی شرکت کرده‌اند.

* * *

شنونده‌ی عزیز و جوانی از مشکل بیکاری در ایران برای ما نوشته‌ و اشاره کرده‌اند که مشکل بیکاری نه تنها در کشورهای جهان سوم، بلکه در ایران هم رو به افزایش است. و کشورهای جهان سوم باید به فکر این مشکل باشند. به فکر مشکل جوانان تحصیلکرده‌ی خود. به اطلاع این شنونده‌ی عزیز باید برسانم که مشکل بیکاری یکی از مشکلات عمده‌ی جامعه‌ی آلمان هم هست. همانطور که می‌دانید نزدیک به ۵ میلیون نفر بیکار هم‌اکنون در جامعه‌ی آلمان وجود دارد. امیدوارم که این شنونده‌ی عزیز هم بتواند با یادگرفتن حرفه‌ی جدیدی، همانطور که خودشان نوشته‌اند، بر این مشکل غلبه کنند.

* * *

وقت برنامه‌ی امشب ما به پایان رسید. برای شما شب خوشی را آرزو می‌کنم. برایمان نامه بنویسید و پیشنهادها و انتقادات خود را با ما در میان بگذارید.

آدرس ما در ایران:

تهران صندوق پستی ۸۵۶۹ / ۱۱۳۶۵

و آدرس ما در آلمان:

کد پستی ۵۳۱۱۰ بن صدای آلمان ـ بخش فارسی

اگر خواستید که پیشنهادها و انتقادات و یا نظراتتان را با صدای خودتان از رادیو بیان کنید، به ما تلفن کنید و یا شماره‌ی تلفنی را در اختیار ما بگذارید که ما بتوانیم از آن طریق با شما تماس بگیریم.

شماره‌ی تلفن مستقیم برنامه‌ی «ما و شنوندگان» از این قرار است:

۰۰۴۹۲۲۸۴۲۹۴۸۳۴

من شیرین جزایری، تهیه‌کننده و مجری برنامه‌ی امشب بهمراه همکارم اسکندر آبادی از شما خداحافظی می‌کنم و برای شما شب خوشی آرزومندیم. قرار ما در هفته‌ی آینده در همین ساعت.