ساعاتی چند پيش از گزارش سالانهی جورج بوش به کنگرهی آمريکا
۱۳۸۴ بهمن ۱۱, سهشنبهروز دوشنبه، جورج بوش و اعضای كابينهاش جلسهای داشتند تا مرور نهايی را بر اين گزارش بكنند. سپس جورج بوش به طور كوتاه به دوسه پرسش خبرنگاران پاسخ داد. نخستين پرسش از او در مورد ايران بود. خبرنگاری پرسيد: «مذاكرات سه كشور اروپا با ايران پيشرفتی نداشته و يكی از مذاكره كنندگان بريتانيايی گفت كه ايرانیها تغيير تازهای در مواضع قبلیشان ندادهاند. حال به نظر شما چه بايد كرد؟»
جورج بوش گفت: «يك راه حل اين است كه اعضای دايمِ شورای امنيت سازمان ملل با يكديگر همكاری كنند و ايران را به شورای امنيت ارجاع بدهند. اين يك راه حل است و ما با دوستان و متحدانمان كماكان سعی خواهيم كرد در برابر ايران يك جبههی واحد تشكيل بدهيم؛ و پيام ما اين است: بلندپروازیهای هستهایتان را كنار بگذاريد. جای خوشوقتی است كه بيشتر كشورهای دنيا به اين تشخيص رسيدهاند كه رژيم ايران يك رژيم غيرشفاف است كه قوانين سازمان بينالمللی انرژی اتمی را زيرپا گذاشته و نمیتوان به آن اعتماد كرد... نكتهی ديگر اين است كه ما میخواهيم مردم ايران در يك جامعهی آزاد زندگی كنند. بنابراين، در گزارش سه شنبه شب، راجع به همين مسأله صحبت خواهم كرد و سياست مان را در اين مورد توضيح خواهم داد. »
يكی از مفسران روزنامهی واشنگتن پست ديروز نوشت كابينهی بوش بايد هرچه زودتر تصميم بگيرد كه كداميك از اين دو راه حل را دنبال كند: راه ديپلماسی با پذيرشِ عواقبِ اتمی شدن ايران، يا اينكه به طور يك جانبه خودش را برای حمله نظامی به تسهيلات اتمی ايران آماده كند. اگر راه دوم عملی نباشد، از همين حالا بايد به طور فعال از نيروهای اپوزيسيونِ خواهان دموكراسی در ايران پشتيبانی كرد. مفسّر ديگری از واشنگتن پست عقيده دارد دولت بوش با وجود آنكه در حرف از جنبش دموكراتيك حمايت كرده اما كارهای بسياری را در همين زمينه هنوز شروع هم نكرده است؛ از جمله «ارتباط مستقيم با گروههايی كه بيشتر از همه از لحاظ فرهنگی به غرب نزديكاند، سازمان دادنِ حمايت بينالمللی از اتحاديههای صنفی و گروههای مدافع حقوق بشر و همينطور گروههای مذهبیای كه با رژيم مخالف هستند، و نيز كمكهای پنهانی به گروههايی كه حاضرند از اين كمكها بهره بگيرند. هدفِ تحريمهای اقتصادی هم بايد آن گروه از اقليتِ سرمايه داران و تجاری باشد كه از رژيم طرفداری میكنند.» (رابرت كِيگان، ۲۹ ژانويه)
اهميتِ اجلاسِ ديروزِ بريتانيا (دوشنبه سیام ژانويه) باشركت آلمان و كشورهای عضوِ شورای امنيت در اين بود كه روشن شود روسيه و چين تا چه اندازه به مواضعِ امريكا و اروپا نزديك شدهاند. اين دو كشور ممكن است به شرطی موافقت كنند مسأله در شورای امنيت مطرح شود كه تحريمی در كار نباشد و تنها به سفارش اكتفا شود و فرصت ديگری به ايران و سازمان بينالمللی انرژی اتمی داده شود تا با يكديگر همكاری كنند. خانم كانداليزا رايس پس از اين اجلاس گفت، «هنوز جای زيادی برای ديپلماسی باقی است.» اكنون دو روز به اجلاس اضطراریِ سازمان بينالمللی انرژی اتمی در شهر وين بر سرِ «مسألهی ايران» باقی مانده است. گفته میشود در اين اجلاس كشور هند رأی ممتنع خواهد داد. انتظار نمیرود جلسهی پنجشنبه به ارجاع پروندهی ايران به شورای امنيت رأی دهد. گزارش جامع و سراسری آقای البرادعی در بارهی ايران تا ماه مارس آماده نخواهد شد.
عبدی كلانتری - نيويورك