سازمان شفافیت جهانی: «ایران یکی از فاسدترین کشورها»
۱۳۸۹ آبان ۵, چهارشنبه
سازمان شفافیت جهانی Transparency International که مقر آن در شهر برلین است، گزارش سالانه‌ی ۲۰۱۰ خود را در ۲۶ اکتبر انتشار داد. در گزارش این سازمان که وظیفه‌اش افشای فساد و مبارزه با آن در سطح جهان است، گفته می‌شود، ایران و کشورهای همسایه آن، به لحاظ رشوه و فساد مالی در بدترین وضعیت قراردارند.
در گزارش سالانه همچنین آمده است، عراق در ردیف ۱۷۵، ترکمنستان در رده‌ی ۱۷۲، پاکستان ۱۴۳و جمهوری آذربایجان هم در رتبه‌ی ۱۳۴ قرار گرفته‌اند. اما مسئولین سازمان شفافیت جهانی به دویچه‌وله گفتند، رواج فساد یک پدیده‌ی منطقه‌ای هم هست و با مسائل سیاسی و رژیم حاکم در این کشورها ارتباط دارد، نه با تاریخ و فرهنگ این ملت‌ها.
«کشورهای فاسد، فاسدتر شدند»
میکولوش مارشال، کارشناس و مسئول کشورهای اروپائی و آسیای مرکزی سازمان شفافیت جهانی، در گفت‌وگو با دویچه‌وله گفت که در مقایسه با سال پیش، امسال رشوه‌خواری و فساد مالی و دولتی به‌ویژه در کشورهای جهان سوم بدتر شده است.
وی مهمترین عامل رشد فساد مالی و دولتی را عدم وجود دمکراسی در این کشورها می‌داند و می‌افزاید: «در کشورهائی که فساد گسترش یافته، دولتمردان علاقه‌ای برای اصلاحات ندارند وحاکمان فاسد کشور را به قعر فساد مالی و دولتی سوق داده‌اند».
«ایران شبیه کشورهای کمونیستی سابق»
سازمان شفافیت جهانی از دولت‌ها درخواست می‌کند، طبق اصول كنوانسیون سازمان ملل درارائه‌ی اطلاعات خود، شفافیت به خرج دهند و در برابر جامعه پاسخگو باشند.
آقای مارشال، وضعیت ایران را شبیه به اوضاع کشورهای کمونیستی سابق ارزیابی می‌کند. وی با اشاره به این‌که جمع‌آوری اطلاعات پیرامون رشوه‌خواری در ایران بسیار دشواراست، تاکید دارد: «بر اساس آماری که سازمان ما توانست به دست آورد، جمهوری اسلامی ایران از لحاظ فساد اداری و مالی در رده‌ی فاسدترین کشورهای دنیا قراردارد».
«کمک‌ها به افغانستان باید شفاف باشند»
دریافت کمک نقدی ایران از سوی رئیس دفترحامد کرزای، رئیس جمهور افغانستان نیز نظر سازمان شفافیت جهانی را به خود جلب کرده است.
آقای مارشال به این سئوال که آیا میلیون‌ها یورو پرداخت نقدی ایران به افغانستان را باید "کمک" دانست یا رشوه، چنین پاسخ می‌دهد: « آنچه در افغانستان اتفاق افتاده، سوء استفاده یک ارگان عالی دولتی است. مهم این است که کنترل و تعادل بایستی باشد. اما در ایران و افغانستان چنین ساختاری عمل نمی‌کند و دولتمردان پاسخگو نیستند. امکانی هم برای شهروندان نیست که رهبران سیاسی خود را تغییر دهند. امکان تغییررهبران سیاسی این کشورها مسئله‌ی اساسی است تا مشکل رشوه. چون‌که فساد و رشوه فقط عوارضی ناشی از نارسائی‌های جامعه است.»
تفاوت کمک غربی‌ها و ایران
عالم کوهکن تحلیل گرمسائل افغانستان در کابل به دویچه‌وله می‌گوید: «کمک ایران باید به شکل علنی و شفاف صورت می‌گرفت. اکنون این مسئله برای مردم و همچنین نخبگان افغانستان سئوال برانگیزاست».
پس از افشای تحویل میلیون‌ها دلار پول نقد از سوی ایران به دفتر ریاست‌جمهوری افغانستان، حامد کرزای در یک کنفرانس خبری گفته بود:«کشورهای زیادی در ۹ سال گذشته به افغانستان کمک کرده‌اند و ایران نیز از این جمع مستثنا نیست.»
آقای کوهکن درباره‌ی تفاوت کمک کشورهای غربی و ایران به دولت افغانستان توضیح می‌دهد: «شکی وجود ندارد که افغانستان یکی از فاسدترین کشورهاست. این را دولتمردان افغانستان هم اعتراف می‌کنند. ولی تا به‌حال کمک‌های دولت‌های غربی بصورت شفاف بوده و اخبار آن منتشر شده است. اما اگر کمک نقدی ایران به دستیار کرزای در"نیویورک‌تایمز" افشا نمی‌شد، مردم افغانستان بی خبر بودند».
اهداف سیاسی ایران
به‌نظر کارشناسان سازمان شفافیت جهانی، پرداخت پول از سوی ایران با مقاصد سیاسی انجام می‌گیرد و شفاف نیست. میکولوش مارشال در این خصوص چنین توضیح می‌دهد:«ما صریحا اعلام می‌کنیم که این گونه اقدام ایران رشوه دادن است و فقط اهداف سیاسی را دنبال می‌کند».
مسئولین سازمان شفافیت جهانی در گفتگو با دویچه‌وله خاطرنشان می‌کنند: «اصلاحات، گسترش دمکراسی، انتخابات آزاد، کثرت احزاب سیاسی و آزادی بیان و همچنین رعایت حقوق شهروندی، زمینه‌هائی هستند که برای مبارزه علیه فساد مالی و ادارای تابحال کمک شایانی کرده‌اند».
ترانسپارسی اینترنشنال که یک سازمان بین‌المللی و غیر دولتی است، یکصد شعبه در مناطق مختلف جهان دارد و برای مقابله با فساد و رشوه‌خواری به دولت‌ها کمک می‌کند. کارشناسان این سازمان، به سازمان ملل و اتحادیه اروپا نیز در امر مبارزه علیه فساد مالی یاری می‌رسانند.
طاهر شیرمحمدی
تحریریه: جواد طالعی