زندگى آوارگان فلسطينى

�ند.

شرايط آوارگان فلسطينى از آغاز انتفاضه دوم در سپتامبر ۲۰۰۰ تا كنون بدتر از سابق شده. از آن تاريخ تا به حال شمار كسانى كه محتاج كمك هاى عمومى هستند، از ۱۳۰ هزار نفر، به يك ميليون و يكصد هزار نفر افزايش يافته است.

به علت اوضاع نابسامانِ اقتصادى و اجتماعى در مناطق اشغالى، جوانان اين نواحى آمادگى بسيارى براى پذيرش ايدئولوژى هاى خشونت گرا و نظامى پيدا كرده اند.

چهار ميليون و يكصد هزار آواره فلسطينى در اردن، لبنان و يا در مناطق اشغالي، مثل نوار غزه و كرانه غربى رود اردن سكنى دارند. كودكانِ در غربت به دنيا آمده نيز پناهنده محسوب مى شوند. بيش از ۵۰ سال است كه “كارگزارى امداد سازمان ملل متحد براى پناهندگان فلسطين در خاور نزديك” يا “آنروا” مسئوليت اين آوارگان را به عهده گرفته و به امور تغذيه، بهداشت و آموزش آنها رسيدگى مى كند. اين پناهندگان در حال حاضر در ۵۹ اردوگاه زندگى مى كنند.

آنروا، اين سازمان جهاني، در سال ۱۹۴۹ ميلادى، پس از جنگ اعراب و اسرائيل و در پى آن تشكيل موج عظيم پناهندگانِ فلسطيني، فعاليت هاى خود را جهت ارائه خدمات پايه به پناهندگان فلسطينى در نوار غزه و كرانه غربى رود اردن و همچنين كشورهاى همجوارى مثل سوريه، لبنان و اردن آغاز كرد. مقر آنروا در حال حاضر در شهر غزه و عمان، پايتخت اردن است. كنفرانس سراسرى اين سازمان جهانى در هشتم ماه ژوئن سال جارى ميلادى، در شهر وين، بار ديگر به بررسى مسائل و مشكلات آوارگان فلسطينى و چگونگى كمك به آنها پرداخت.

وضعيت بيشتر آورارگان فلسطيني، بخصوص آنهايى كه در مناطق اشغالى زندگى مى كنند، به مرور زمان بد و بدتر شده است. آمارهاى ارائه شده در اين مورد نشانگر آن است كه زندگىِ ۶۰ درصدِ مردم اين مناطق زير مرز فقر است. اين در حالى ست كه اين رقم در سال ۲۰۰۰ ميلادى ۲۰ درصد بود. از طرف ديگر، بودجه ى آنروا ، سازمان جهانى كمك به آوارگان فلسطينى، همه ساله تقليل مى يابد. دليل اين امر واضح است. كشورهاى امدادگر تمايل چندانى به پرداخت كمك از خود نشان نمى دهند.

پتر هانزن، رئيس اين سازمان جهانى در مورد دليل عدم علاقه كشورهاى امدادگر به پرداخت كمك مى گويد:
“اين كشورها علاقه چندانى به ادامه ى كمك، نشون نمى دن. اونها مى بينن كه كمك هاشون تاثير چندانى در بهبود شرايط فلسطينى ها ندارند. با حمايت اين كشورها بعضى طرح هاى ضرورى به پايان مى رسند، بعد همون طرح ها ويران مى شند و سازمان ما، دوباره از اين كشورها خواهش مى كنه كه با پرداخت كمك، همون طرح ها رو اجرا كنند.”

خانه سازى براى فلسطينيان، از نمونه هاى بارزِ نگرانى كشورهاى كمك رسان است. “كارگزارى امداد سازمان ملل متحد براى پناهندگان فلسطين ” اعلام كرده است كه اين سازمان از آغاز انتفاضه دوم در سال ۲۰۰۰ ميلادى تا كنون ۴۰۰ خانه براى فلسطينيان ساخته است. اما در همين محدوده زمانى ۷۵۰۰ خانه فلسطينيان از طرف ارتش اسرائيل ويران گشته. فقط در ماه مه سال جارى ميلادى ۴۰۰ خانه ويران شد كه ۳۰۰ دستگاه آن در رفح، در نوار غزه قرار داشتند.

ارتش اسرائيل، بر مبناى آمار موجود، شمار تخريب خانه هاى فلسطينيان را همه ساله افزايش داده است. اگر در سال ۲۰۰۲ ميلادي، ماهانه ۲۵ خانه ويران مى شدند، در سال ۲۰۰۴، اين رقم به ۱۴۰ خانه در ماه رسيد. و هانزن، رئيس سازمان جهانى كمك به پناهندگان فلسطين با اعتراض به اين مسئله در كنفرانس امسال در شهر وين گفت:
“نمايندگان تمام كشورهايى كه در اين كنفرانس شركت كردند، همنظر بودند كه بايد قوانين بين المللى و بخصوص كنوانسيون جهانى ژنو در مورد آوارگان، رعايت شوند. و اين اشاره اى بود بر اعمال اسرائيل در اين رابطه.”

والتر فوست، رئيس جلسات كنفرانس سازمان ملل متحد در وين، با توجه به كمك هاى كشورهاى امدادگر گفت: “در اين كنفرانس مشخص شد كه جامعه جهانى سرنوشت فلسطينى ها رو فراموش نكرده و به هيچ وجه فراموش نخواهد كرد.”

ده اردوگاه پناهندگان در اردن، به امور يك ميليون و چهارصد هزار آواره فلسطينى موجود در اين كشور رسيدگى مى كند. گفتنى ست كه دولت اردن تنها كشورى ست كه حاضر شده به پناهندگان فلسطينى تابعيت اردنى بدهد. اوضاع آوارگان فلسطينى در اردن اگرچه بهتر از ديگر آوارگان در نوار غزه و كرانه غربى رود اردن است، اما كمبودها را همه جا مى توان ديد.

مدير يك مدرسه از ۱۶ مدرسه ى اين اردوگاه، در مورد شرايط دانش آموزان و معلمان مى گويد: “در مدرسه ى ما روزانه دو نوبت تدريس مى شه. در حال حاضر بيش از ۸۰ هزار نفر در اين اردوگاه زندگى مى كنن و جمعيت اردوگاه دائما بيشتر ميشه و به همين ترتيب هم شمار دانش آموزا افزايش پيدا مى كنه. بايد بگم كه در حال حاضر معلما تا سر حد مرگ توى كلاس هاىِ پر از دانش آموز كار مى كنن.”

در مركز درمانى اين اردوگاهِ ۸۰ هزار نفره، روزانه يازده پزشك و ۵۰ پرستار، به امور ۱۲۰۰ مريض رسيدگى مى كنند. نصرى عزير، رئيس مركز درمانى اين اردوگاه در مورد بيماران مى گويد:
“بسيارى از مراجعه كنندگانِ به ما، دچار افسردگى هستند. اونا از روند سياسى موجود دلزده شده اند. بارها بهشون گفته شده كه بزودى اوضاع درست مى شه و همه برميگردند. اما باز هيچ اتفاقى نمى افته و اونا مجبورند باز هم اين وضعيت رو تحمل كنند.“

امكان بازگشت فلسطينيان به سرزمين خود. اين معضل در مورد نسل دوم، سوم و چهارم آوارگان هم مصداق دارد. راه برون رفت از اين مشكل دامن گير چيست و چگونه بايد آوارگىِ فلسطينىان را پايان داد.

خانم پرفسور سومايا فرهاد ناصر، استاد دانشگاه بيروت و مطلع مسايل خاورميانه بر اين نظر است كه در چنين كنفرانس هايى بايد هم راه حلى براى پايانِ درگيرى هاى منطقه مورد گفتگو قرار گيرد و هم طرفين درگير تحت فشار سياسى قرار گيرند تا خود، راه حلى براى مسائل شان بيابند. او مى گويد:
هر دوى اين شيوه ها بايداِعمال بشند. بايد سياستمدارها بفهمند كه حق بازگشت پناهندگان به سرزمين خود، يكى از اركان حقوق بشره و نمى شه اين حق رو از هيچ كس گرفت. “

اما همه روزه خبر از درگيرى هاى خونين ديگرى در اين منطقه به سراسر جهان مى رسد. سوء قصدهاى انتحارى به مرگ مردم بيگناه در اسرائيل منجر مى شود و باز ارتش اسرائيل از زمين و آسمان مكان زندگى فلسطينيان را ويران مى سازد.