روسيه و توسعه مناسبات با كشورهاى اروپايى

نشست سران روسيه و اتحاديه اروپا زمينه توافق نهايى بر سر سند موسوم به ”چهار فضا“ را فراهم آورد. اين سند مربوط به ايجاد چهار فضاى مشترك اقتصادى، امور داخلى و قضايى، امنيت خارجى و علمى ـ آموزشى است. ولاديمير پوتين ضمن ارج نهادن به عقد اين پيمان، آن را گامى سترگ بسوى اروپايى واحد و بدون مرز خواند. روسيه اميدوار است با انعقاد اين پيمان توانسته باشد با جلب بيشتر سرمايه‌گزاران خارجى، راه ورود سرمايه‌هاى خارجى را به كشور هموارتر كرده باشد.

با وجود رضايت‌بخش بودن ظاهرى نشست مزبور مسائلى از قبيل سفر شهروندان اروپايى امضاكننده‌ى پيمان شنگن به روسيه بدون كنترل مرزى و اخذ رواديد و قبول بازگشت مهاجران غيرقانونى از سوى دولت روسيه همچنان اختلاف‌برانگيز است. روسيه از قبول جهانگردان بدون رواديد و نيز پذيرش دوباره مهاجران غيرقانونى سرباز مى‌زند. ”ولاديمير پوتين“، رييس جمهور روسيه، با اشاره به موارد فوق اظهار داشت:”روسيه پيش از اينكه بتواند مسئله سفر آزادانه و بى‌ رواديد را بطور جامع بپذيرد بايد بسيارى از مسائل ديگر را حل كند. با تمام اينها بايد گفت كه اين دو موضوع از يكديگر مجزايند و ربط دادن آنها با يكديگر بى‌مورد است“.

اين در حاليست كه پوتين در نشست يادشده كه يك روز پس از برگزارى مراسم خيره‌كننده‌ى پيروزى بر آلمان نازى در اين كشور برپاشد، در مورد اشغال كشورهاى حوزه بالتيك (لتونى، ليتوانى، استونى) توسط اتحاد جماهير شوروى سابق پس از پايان جنگ دوم جهانى سكوت اختيار كرد. كشورهاى مزبور از روسيه خواستند تا بخاطر تصرف اين كشورها در سال ۱۹۴۵ ميلادى پوزش بخواهد. وى در كنفرانس مطبوعاتى در پاسخ به سئوال يك زن خبرنگار در اين مورد با لحن سرزنش‌آميزى گفت، در سال ۱۹۸۹ ميلادى پيمان ”مولوتوف ريبنتروپ“ Ribbentrop-Molotowكه به سلطه‌ى اتحاد جماهير شوروى سابق بر دولت‌هاى سابقا مستقل حوزه‌ بالتيك انجاميد، غير معتبر اعلام شد و او بيشتر از اين مايل به سخن گفتن در اين باره نيست.

پوتين همچنين با اشاره به اختلاف‌هاى مرزى استونى و لتونى اينگونه موارد را مغاير با مقتضيات قرن حاضر و نيز رؤياى اروپاى واحد دانست.

در كنار نظرات پوتين ديگر سياستمداران برجسته‌ى حاضر در نشست مزبور نيز نظرات خود را ابراز كردند. از جمله رييس شوراى اتحاديه اروپا ضمن مهم برشمردن امنيت قضايى براى جلب سرمايه‌گزاران در روسيه و زمينه‌ساز بودن اين امر در پذيرش اين كشور در سازمان تجارت جهانى، مبارزه با تروريسم و جنايت‌هاى سازمان‌دهى شده را از ديگر اهداف همكارى‌هاى مشترك خواند.

از سوى ديگر ”باروسو“، رييس كميسيون اروپا، اتحاديه اروپا را شريك اقتصادى شماره يك روسيه خواند و گفت كه روسيه نيز چهارمين شريك بزرگ اقتصادى اين اتحاديه محسوب مىشود وبنابراين گسترش مناسبات به سود هر دو طرف است. وى افزود با وجود اين دو طرف بايد در ارزش‌گزارى‌هايشان به مفاهيمى مشترك دست يابند.