روس‌های آسیای مرکزی وخارجی‌ستیزی در روسیه

اخیرا نوار ویدیوئی قتل یک شهروند تاجیک و داغستانی از سوی یک بلوگ خصوصی روسی در شبکه اینترنت گذاشته شد که بار دیگر بحث نژاد پرستی در روسیه را بر انگیخت. اما آنچه که بحث نشد تاثیر این گونه اقدامات در زندگی شهروندان روس تباری است که در کشورهای آسیای مرکزی زندگی می کنند. تعداد این افراد بنابه گفته دریا برنسوا، خبرنگار برنامه روسی صدای آلمان بیش از 8 ملیون نفر است. فعالان حقوق بشر هشدار می دهند که، ادامه اقدامات "ضد خارجی و نژادپرستانه در روسیه" می تواند تاثیرات منفی بر همزیستی روس تبارها با مردمان آسیای مرکزی داشته باشد.

در برخی از سایت های روسی نوار ویدیویی به مدت دو دقیقه منتشر شده که در آن سر مردی ظاهرا بریده می شود و یک مرد دیگر نیز به ضرب گلوله به قتل می رسد. سایت هائی که این فیلم را در شبکه اینترنت گذاشته بودند از پربیننده ترین سایتهای روس زبان بوند.

سازمانی بنام "سوسیالیستهای ملی روس" که یک گروه نژاد پرست است ارتکاب این قتل ها را به عهده گرفته است. فعالان حقوق بشر در روسیه گفته اند که تا کنون نام چنین سازمانی را نشنیده اند، اما همزمان افزوده اند که این نوار ویدیویی واقعی به نظر می رسد.

انتقاد فعالان حقوق بشر

فعالان حقوق بشر در روسیه می گویند، مقامات دادستانی روسیه اقدامی جدی علیه گروههای نژادپرست انجام نمی دهند و بسیاری از پرونده ها حتی به دادگاه هم نمی رسد. ولی افزایش اینگونه اقدامات و انتشار سریع آن در شبکه اینترنت سبب شد که مقامات رسمی روسیه اینبار به موقع عکس العمل نشان دهند و تحقیقات وسیعی را شروع کردند. قربانیان گویا یک شهروند تاجیک و دیگری اهل داغستان روسیه بوده است.

وزارت امور خارجه تاجیکستان به پخش این فیلم ویدیوئی اعتراض کرد و اقدامات جنایتکارانه را بشدت محکوم کرد و از مقامات روسیه خواستار تحقیق دقیق این قضیه شده است. هم مقامات دولتی و هم برخی از احزاب سیاسی تاجیکستان از اقدام به گفته آنها "ضد انسانی" که در کشور روسیه روی داده است اظهار نگرانی کرده و گفته اند که این قضیه می تواند روابط میان تاجیکستان و روسیه را تیره سازد.

اما پخش چنین فیلمی می تواند تاثیرات منفی در روابط روس های مقیم کشورهای آسیای مرکزی و مردم مسلمان این منطقه داشته باشد؟

گروههای حقوق بشر از این بیم دارند که این قضیه می تواند جنبه سیاسی پیدا کند و همزیستی و روابط خوب مردم مسلمان این کشورها را با ساکنین روس تبار به خطر بیاندازد.

خبرنگار بخش روسی صدای آلمان دریا برنسوا معتقد است که روسیه معاصر با زمان های پیشین تفاوت اساسی دارد. نژاد پرستی، قوم کشی یکی از واقعیت های جامعه روسیه است. وی در مصاحبه با برنامه فارسی صدای آلمان گفت:

"بر اساس آماری که در سال 2000 میلادی انتشار یافته، تعداد 8 ملیون نفرروس تبار در جمهوری های آسیای مرکزی زندگی می کردند. پس از فروپاشی شوروی، بسیاری از روس ها به کشورشان برگشتند. اقدامات نژادپرستان روس بویژه علیه شهروندان تاجیک در روسیه بیشتر شده است. هر بار که یک شهروند تاجیک مورد حمله نژادپرستان روس قرار می گیرد این قضیه در میان تاجیک ها نیز بحث زیادی را دامن می زند. ولی من فکر نمی کنم این مسئله بازهم در زندگی روس تبارهای آسیای میانه تاثیری داشته باشد."

ولی این نظر خبرنگار روس را میرزا سلیم پور، روزنامه نگار تاجیک تائید نمی کند. وی معتقد است که اقدامات ضد خارجی در روسیه سبب شده، روابط تاجیک ها با روس ها سردتر گردد: " در جامعه تاجیکستان عین مناسباتی که نسبت به مردم و مهاجرین تاجیک در روسیه مشاهده می شود، عین این مناسبات نسبت به روسها ایجاد شده است. مناسبات مردم نسبت به روس زبانها خیلی سردتر از 4 یا 5 سال پیش است."

میرزا سلیم پور می گوید که تعداد زیادی از مردم آسیای مرکزی که به روسیه مهاجرت می کنند و در آن کشور قربانی اقدامات نژادپرستانه و ضدخارجی ملی گرایان روس قرار می گیرند با ذهنیت های منفی به کشورشان برمی گردند و این امر تاثیر منفی بر روابط روس تبارها و تاجیک ها داشته است: "سالانه تا یک ملیون نفر از مردم تاجیکستان به روسیه می روند و تقریبا 6 یا 7 ماه در روسیه بسر می برند که هر روز با برخورد سرد مردم روبرو می شوند. هر روز با اقدامات مقامات انتظامی روبرو می گردند. هر روز این مردم با خطر مورد حمله قرار گرفتن گروههای قوم گرا روبرو هستند.

و این تبعیض که در ذهن همان مردمی که هر سال مهاجرت می کنند و همانطور در ذهن آنها اثرات منفی بر جای می گذارد که این اثرات منفی باعث سرد شدن مناسبات مردم تاجیک با روس زبانها شده است."

در جمهوری های آسیای مرکزی تاکنون اقدامات خشونت آمیزی علیه روس تبارها انجام نگرفته است. ولی فعالان حقوق بشر از این بیم دارند که ادامه خشونت نژادپرستان و ملت گرایان روس علیه خارجیان و شهرندان کشورهای آسیای مرکزی می تواند زمینه خشونت علیه آنها را فراهم سازد و سبب بروز احساسات ضدروسی گردد.