روز کودک؛ روز قربانیان فقر و گرسنگی
۱۳۸۵ مهر ۱۶, یکشنبه
اختصاص داد.
۱۶ مهرماه برابر با ۸ اکتبر در بسیاری از کشورهای جهان روز کودک نامگذاری شده است. سازمان ملل سال ۱۹۵۴ میلادی به همه‌ی کشورها توصیه کرد تا روزی از سال را به کودکان اختصاص دهند. پیش از آن البته بسیاری کشورها چنین روزی در تقویم خود داشته‌اند و ظاهرا ترکیه نخستین آنهاست که سال ۱۹۲۰ ، ۲۳ آوریل را به عنوان روز کودک به تقویم رسمی کشور افزوده است. بیش از سی کشور دیگر نیز پیشنهاد چین و آمریکا را پذیرفته و اول ژوئن را به عنوان روز کودک جشن می‌گیرند.
سال ۱۹۵۹ قرارداد رعایت حقوق کودکان در سازمان ملل متحد به امضاء رسید. این پیمان در نوامبر سال ۱۹۸۹ با تغییرات گسترده در مجمع عمومی سازمان ملل تصویب و برای پذیرش به کشورهای عضو ارائه شد. کنوانسیون حقوق کودکان امضاء کنندگان را ملزم به حمایت از کودکان در تمام زمینه‌ها می‌کند.
ایران سال ۱۳۷۳ این کنوانسیون را امضاء کرد و شورای نگهبان و مجلس آن را به‌صورت مشروط تصویب کردند. ایران این حق را برای خود محفوظ نگه داشته که مفادی از این پیمان را که با قوانین جاری کشور همخوان نیست رعایت نکند. از این مفاد یکی به آزادی بیان و انتخاب مذهب مربوط است و دیگری به ممنوعیت اعدام کودکان زیر ۱۸ سال.
جمعیت کشورهای در حال توسعه بسیار جوان است و دقیقا در همین کشورهاست که کودکان و نوجوانان از کمترین حمایت بهره‌مندند و بیشترین فشارها و تبعیضها را تحمل می‌کنند. ایران نیز یکی از این کشورهاست که بیش از ۱۵ میلیون دانش آموز دارد. از اینها یک میلیون و دویست هزار نفر امسال برای نخستین بار وارد مدرسه شده‌اند. اما اغلب مدارس ایران نه تنها از کمترین امکانات آموزشی بهره‌ای ندارند که محتاج بازسازی و نوسازی هستند. سال تحصیلی جدید در حالی در ۸۵ هزار و ۴۵۵ مدرسه آغاز شد كه ۲۶هزار و ۶۱۰ مدرسه غيرمقاوم، ۳۲هزار مدرسه تخريبي و خطرآفرين و ۵ هزار مدرسه در كل كشور استيجاري هستند. [ایسنا، ۲۹ شهریور] با این همه عباس عباسپور رئیس ستاد اقامه نماز وزارت آموزش و پرورش از اختصاص شش میلیارد تومان، برای توسعه طرح اقامه نماز در مدارس کشور خبرداد و اعلام کرده که «ازاین پس در ساخت مدارس، نمازخانه نیزلحاظ می شود.» [مهر، ۷ خرداد]
در حالی که ۳۴ هزار نفر از کارمندان با سابقه آموزش و پرورش بازنشسته شده‌اند و سازمان برنامه و بودجه تنها با استخدادم ۱۷ هزار نفر موافقت کرده است، محمدرضا محدث‌خراساني معاونت توسعه و برنامه‌ريزي آموزش و پرورش از استخدام «۲ هزار نفر از ايثارگران و ۵۰۰ نفر از طلاب براي دروس قرآني و علوم ديني» در سال جاری خبر می‌دهد. شرایط نامناسب آموزش و دیگر معضلات اجتماعی کودکان را به شکلهای دیگری نیز در معرض آسیب قرار داده است. به گفته‌ی محسن فریدی رئیس دفتر پيشگيرى از آسيب‌هاى اجتماعى وزارت آموزش و پرورش «در حال حاضر ۱۳ و نیم درصد از جمعيت دانش آموزى كشور كه جمعيتى بيش از دو ميليون نفر را در برمى گيرد در معرض خطر اعتياد قرار دارند.» [شرق، ۷ مرداد ۸۵]
سوء‌تغذیه، مرگ و میر بر اثر گرسنگی، و کار کودکان از دیگر معضلات کشورهای در حال توسعه است. بنا بر آمارهاي سازمان بين‌المللي كار (ILO)، نزديك به ۱۲۲ ميليون كودك كارگر در منطقه آسیا و حوزه اقیانوسیه به سر می‌برند. از این تعداد ۶۲ ميليون مجبور به انجام مشاغلي هستند كه خطرناك محسوب مي‌شود. به نوشته‌ی روزنامه همشهري «تاكنون هيچ مرجع رسمي، آمار كودكان كار در ايران را اعلام نكرده است اما برخي كارشناسان تعداد اين كودكان را حدود ۵۰۰ هزار نفر و برخي ديگر جمعيت آنان را تا يك ميليون نفر نيز تخمين زده‌اند.» [۱۵ شهریور] پیش از این خبرگزاری ایرنا، اول مرداد ماه، از قول مدير كل آسيب ديدگان اجتماعي سازمان بهزيستی، گزارش داده بود که «طبق آخرين آمار حدود ۷۰۰هزار كودك كار زير ۱۵سال در كشور وجود دارد كه هفت هزار نفر آنان سال گذشته ازسوي بهزيستي پذيرش و ساماندهي شدند.»
صندوق حمايت از كودكان سازمان ملل(UNICEF) اعلام کرده که هر سال ۶ میلیون کودک زیر پنج سال در کشورهای در حال توسعه بر اثر سوء‌تغذیه می‌میرند و یک چهارم آنها در معرض خطرند. دكتر آرزو احمدي نماينده سازمان جهاني بهداشت نیز با تایید این ارقام می‌افزاید که در هر ۶/۳ ثانيه يك كودك بر اثر گرسنگي جان خود را از دست مي‌دهد. قربانیان سوء‌تغذیه و گرسنگی تنها بخشی از قربانیان فقز و کمبود امکانات در جهان هستند. به گفته‌ی آرزو احمدی «سالانه ۵ ميليون نفر كه اغلب از كودكان هستند به علت آلودگيهای ناشی از آب از دنيا مي‌روند.» درباره‌ی سهم ایران از این مرگ و میرها آمار دقیقی در دست نیست.
بهزاد کشمیری‌پور، گزارشگر صدای آلمان در تهران