«رزمایش در تهران: به تاخیر انداختن بروز بحران»

غرب تهران روز پنجشنبه صحنه رزمایش ۳۰ هزار نفره نیروهای انتظامی بود. چهارهزار وسیله نقلیه سبک و سنگین و ۵۰ فروند هلی‌کوپتر عملیات این رزمایش را که "امنیت و آرامش" نام دارد، همراهی می‌کنند. فرمانده نیروی انتظامی تاکید کرده که پلیس قادر است علاوه بر مقابله با اقدام‌های تروریستی احتمالی، با ناهنجاری‌ها، انحراف‌ها و سایر پدیده‌های اجتماعی نیز مقابله کند.

دکتر فرامرز قره باغی، استاد رشته جامعه شناسی در گفتگو با دویچه‌وله، هدف عمده این مانورها را، اعلام ثبات سیاسی و به تاخیر انداختن ساعت بروز بحران‌های اجتماعی عنوان می‌کند.

دویچه وله: فرمانده نیروی انتظامی در مراسم آغاز رزمایش روز پنجشنبه اعلام کرد که پلیس امادگی برخورد با هر بحرانی را دارد. آیا معنای پنهان در این گفته اینست که شواهدی برای بروز یک بحران اجتماعی وجود دارد؟

فرامرز قره‌باغی: همینطور است. حوادث امروز در ایران در مسیرافزایش بحران‌ها و تنش‌های سیاسی و اجتماعی است. ویژگی این تنش‌ها اینست که در لایه‌های مختلف اجتماعی به چشم می‌خورند، نه فقط در بین اقشار فرودست. پیام این رزمایش اینست که بگویند ما آماده مهار هرگونه تنش یا احتمالا شورش اجتماعی هستیم. این را نیز بگویم که بخش دوم نام این رزمایش، آرامش است. اما این آرامش برای مردم نیست.

و این ثبات یا آرامش چگونه با رزمایش به دست می‌آید؟

درچنین وضعیتی، قدرت‌نمایی یکی از ضرورت‌های فروکاستن از تنش‌های قریب‌الوقوع است. قدرت نمایی موجب عقب انداختن بروز نارضایتی می‌شود.

شما از واکنش مردم نسبت به این رزمایش چیزی می‌دانید؟

من با لایه‌های مختلف اجتماعی تماس دارم و می‌دانم که مردم ناراضی بودند. اطلاع دارم که آنها هم پاسخ متقابل به این مانور نشان داده‌اند...

به چه ترتیب؟

در محافل خصوصی، در وبلاگ‌ها، بین خویشاوندان یا در تماس با نشریات، می‌توان اظهارنظرهای منفی مردم را شنید. هرچند نشریات این‌گونه گلایه‌ها را چاپ نمی‌کنند اما مردم تماس می‌گیرند. به واقع، ندیدن این رزمایش‌ها برای مردم آرامش آفرین است.

فرمانده نیروی انتظامی از جمله اهداف این مانور را امدادرسانی در بحران‌های ناشی از حوادث طبیعی عنوان کرده است. آیا افزارهای مقابله با اقدام‌های تروریستی با امدادرسانی حوادث غیرمترقبه یکسان هستند؟

خیر. سیل، زلزله یا آتشفشان طبیعتا امکانات امدادی خود را می‌‌‌‌طلبد. البته نیاز به پلیس هست اما به مثابه حمایت کننده. اگر قرار بر جنبه امداد باشد، "ان.جی‌.او" ها، نیروهای مردمی، هلال احمر و سازمانهای غیرنظامی که جنبه سرکوبگرانه ندارند باید وارد کار شوند.

آیا اینگونه مانورها علاوه بر مصرف داخلی، از نظر خارجی نیز مصرفی ندارند؟

چرا، از نظر خارجی نیز نشانگر ثبات‌اند. به این ترتیب، دولتها و رسانه‌های خارجی نیز خواهند فهمید که دولت و حکومتی، حضوری پدرسالارانه در جامعه دارد.

شما در توضیحات خود چند مرتبه از قدرت نمایی و ارعاب صحبت کردید. آیا به این ترتیب مردم مرعوب خواهند شد؟

دکترین جمهوری اسلامی در برخورد با مردم، شعار "النصربالرعب" است. اما اینکه آیا این دکترین کارایی دارد باید منتظر بزنگاه‌های تاریخی بود و دید که مردم یا حاکمیت از آن چگونه بیرون میایند. من شخصا اعتقاد دارم که برد همیشه با مردم است.