دیدار پوتین از بلغارستان و بازی‌های ژئوپولیتیک
۱۳۸۶ دی ۲۹, شنبه
در عصر بلوک شرق، ضرب‌المثلی به روسی وجود داشت که می‌گفت: « مرغ جزو پرندگان نیست، بلغارستان هم جزو خارج نیست». این ضرب‌المثل هنوز در مورد مناسبات میان روسیه و بلغارستان معتبر است. زیرا هنوز چند تن از سیاستمداران در مسکو، بلغارستان را بخشی از قلمرو تحت نفوذ روسیه می‌دانند و لایه‌های گسترده‌ای از مردم بلغارستان، از یک وابستگی تازه بیم دارند. البته نه از وابستگی سیاسی ـ زیرا بلغارستان عضو کامل ناتو و اتحادیه‌ی اروپاست ـ بلکه یک وابستگی اقتصادی به ویژه در عرصه‌ی انرژی.
درست قرارداد انرژی‌ای که در جریان دیدار پوتین از صوفیه به امضا رسید، این دیدار را در کانون توجه خبرگزاری‌های بین‌المللی قرار داد. زیرا پروژه‌ی ۱۰ میلیارد یورویی «South Stream)، برای صدور گاز از طریق بلغارستان به اتحادیه‌ی اروپا، عموما به عنوان ضربه‌ی متقابل مسکو، علیه خط لوله‌ی «نابوکو» ارزیابی می‌شود که قرار است گاز آسیای میانه را به اتحادیه‌ی اروپا صادر کند.
همچنین خط لوله‌ی نفتی زیر دریای سیاه که بخشی از پروژه‌ی «بورگاس ـ آلکساندروپولیس» است و نفت خام روسیه را از طریق بلغارستان تا بندر یونانی در دریای اژه منتقل می‌کند و اینک در صوفیه به تایید رسید، وزن بلغارستان را به عنوان گذرگاه اصلی انرژی در بالکان افزایش می‌دهد.
افزون بر آن، قرارداد چهار میلیاردی با کنسرن روسی (Atomstroj) برای ساختن یک نیروگاه اتمی جدید در ساحل دانوب در بلغارستان ـ که آن هم نتیجه‌ی دیدار اخیر پوتین از این کشور است ـ در میان مدت برای بلغارستان، چشم‌انداز درآمد مالی از راه صدور برق فراهم می‌کند. البته این پروژه به دلیل خطر زمین لرزه در این منطقه، از سوی هواداران محیط زیست و کارشناسان اتمی در اتحادیه‌ی اروپا مورد انتقاد است.
ناظران روسی صریحا از یک «بازی بزرگ ژئوپولیتیکی» مسکو با این هدف سخن می‌گویند که بلغارستان را با درآمدهای ترانزینی و انرژی نسبتا ارزان قیمت تطمیع کند و علیه سایر کشورهای اتحادیه‌ی اروپا به بازی گیرد.
درست همین نگرانی، اپوزیسیون بلغارستان و تظاهرکنندگان را در صوفیه بر آن داشت تا با شعارهای «پوتین به خانه برگرد» دست به راهپیمایی بزنند. زیرا همپیوندی بلغارستان در اتحادیه‌ی اروپا و گسست آن از مسکو، برای بسیاری از بلغارها، از نظر استراتژیک مهم‌ترین نتایجی هستند که از سال ۱۹۸۹ ـ ۱۹۹۰در این کشور به دست آمده‌اند.
دولت کنونی در بلغارستان که در آن کمونیست‌های پیشین این کشور در حزب سوسیالیست دست بالا را دارند و نیز رییس‌جمهوری این کشور گئورگی پروانوف رهبر پیشین این حزب، به گونه‌ای سنتی طرفدار روسیه هستند.
قراردادهای اخیر نه تنها بلغارستان را همچنان وابسته به مسکو نگاه می‌دارد، بلکه از طریق این کشور، اتحادیه‌ی اروپا را تلکه‌پذیر می‌سازد.
Alexander Andreev / رادیو دویچه وله