دشواریهای انتگراسیون در فرانسه
۱۳۸۶ آبان ۲۱, دوشنبهامروز دیدار دورهای "شورای وزیران" آلمان و فرانسه، با حضور آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان و نیکلای سرکوزی، رئیس جمهور فرانسه در برلین صورت گرفت. موضوع اصلی گفتوگوهای دو هیئت آلمان و فرانسه، مسئلهی مهاجرت و چگونگی جذب مهاجران در جوامع این دو کشور است. برای فرانسه، بهویژه وضعیت مهاجران در مناطق "حاشیهنشین" پاریس از اهمیت خاصی برخوردار است: آیا شرایط "حاشیهنشین"ها از دو سال پیش که دست به شورش زدند، تغییر کرده است یا نه، سئوال محوری در این رابطه است. دیوان عالی محاسبات فرانسه به این پرسش، پاسخ منفی میدهد و معتقد است که با وجود پرداخت هزینهای بالغ بر میلیاردها فرانک، چیزی در این رابطه تغییر نکرده است.
"مناطق خطر"
در فرانسه حدود پنج میلیون تن در حاشیهی شهرها که برخی به "مناطق خطر" موسومند، زندگی میکنند. دولت فرانسه، چندی پیش، برای جلب و جذب این مهاجران، وزارتخانهای تأسیس کرد که مدیرکلی آن را فادلا آمارا به عهده دارد. فادلا آمارا که خود در حاشیهی شهرها بزرگ شده و پدر و مادرش اهل الجزیره اند، در واقع "کارت ویزیت" سرکوزی در چنین محلههای خطر است. اولنه ـ سو ـ بوآ، (Aulnay-sous-Bois) که در ناحیهی شرقی پاریس قرار دارد، یکی از این مناطق است: بسیاری از اهالی اولنه ـ سو ـ بوآ، آفریقاییاند و شغلی ندارند. نرخ بیکاری در این محله، نسبت به سایر مناطق دیگر فرانسه، تقریباً دو برابر است. اولنه ـ سو ـ بوآ در اغتشاشات دو سال پیش، توسط جوانان عاصی به آتش کشیده شد.
"برنامهی مارشال" در فرانسه
فادلا آمارا برای سر و سامان بخشیدن به وضعیت مهاجران در این مناطق برنامههای متعددی طرح ریخته است. او میخواهد در آغاز سال آینده برنامهای ضربتی، شبیه "برنامهی مارشال" که پس از جنگ در آلمان پیاده شد، در بانلیو پیاده کند؛ برنامهای که برای اهالی این محلات، کار، آموزش و زیربنای اجتماعی فراهم سازد. فادلا علت "عدم موفقیت نسبی" دولت را در "تعدد بیش از حد اقدامات" میداند: «برنامهها و اقداماتی که انجام میشوند، خیلی متنوع و زیادند. این باعث سردرگمی و ابهام میشود. ساختارهای ما خیلی پیچیده و ناروشناند که باید ساده بشوند.»
بوروکراسی دست و پا گیر
یکی از مشکلاتی که مسئولان اجرای این برنامهها با آن دست به گریبانند، بوروکراسی دست و پا گیر ادارات است که پیادهکردن دورههای انتگراسیون را به تأخیر میاندازد. استفان گالینیو، (Stephane Galignon) شهردار منطقهی سوران، (Sevran)، دپارتمان سن ـ سنت ـ دنی، (Seine-Saint-Denis) که در شرق پاریس واقع است، از این دشواریها به خوبی با خبر است. یک انجمن کوچک در شهرک او به جوانان بیکار آموزش کامپیوتر میدهد. با این حال این انجمن تازه یک ماه پیش توانسته است، شروع به کار کند. در تمام این مدت، مسئولان امر در انتظار یارانهای بودند که دولت به آنها قول داده بود. گالینیو: «آنچه که به بیکارها یا به پروژههای اجتماعی مربوط میشود، هر دولتی یکجور عمل میکند و آنهم از ۲۰ سال پیش ـ این ما را نابود میکند!»
نمونههای موفق انتگراسیون
با این حال نمونههای موفق در زمینهی جلب و جذب مهاجران در جامعهی فرانسه کم نیستند. ژان لوک ویلی بیرو، (Jean-Luc Willibyro) یکی از آنهاست. این جوان ۲۹ ساله، مشاور مالی یکی از بانکهای پاریس است. او با وجود مدارکی عالی، مدتها بیکار بود؛ چون ژان لوک آفریقایی است و در یک محلهی "پرمسئله" در حاشیه شهر زندگی میکند. "اتحادیهی کارفرمایان" فرانسه با این حال در رابطه با یک پروژه، موفقیت زیادی کسب کرده است. این پروژه «محلهی ما پر از استعداد است» نام دارد و به گونهای هدفمند، در جستجوی شرکتهایی است که جوانان حاشیه نشین را استخدام میکنند. در دپارتمان سن ـ سنت ـ دنی، این استخدام شدگان در سال ۲۰۰۶، تنها ۸۰ نفر بودند. تعداد آنها ولی تا اواسط امسال به بیش از ۳۰۰ تن رسیده است. ژان لوک ویلی بیرو، یکی از اولین استخدام شدگان است. رینو ریمبو، (Raynald Rimbault)، عضو"اتحادیهی کارفرمایان" فرانسه میگوید: «برای این که صلح اجتماعی به شرکتها بیاوریم، این بهترین شیوه است. چون تنها کسانی که "قواعد بازی" را در محلههای بحرانی میشناسند و همینطور میدانند، شرکتهایی که اینجا دفتر دارند، چگونه باید رفتار کنند، همین جوانان هستند. به علاوه اینها تحصیلات خوبی هم دارند، یعنی میتوانند، ارزش کار را هم منتقل کنند. تنها از طریق این جوانان است که شرکتها میتوانند، این دو طرف را به هم وصل کنند.»
ژان لوک ویلی بیرو هم همین عقیده را دارد: فرهنگ دوگانهی وی، به عنوان شهروندی آفریقایی ـ فرانسوی به او یاری بسیاری رسانده است: «این کمک میکند که ما با بعضی چیزها با خونسردی روبرو شویم ـ مخصوصا در لحظات دشوار که آدم قابلیتهای خود را زیر علامت سئوال میبرد. مثبت بودن و ماندن، خیلی کمک میکند.»