در ترکیه "هر خبرنگاری که با دولت نباشد، دشمن است"
۱۳۹۲ تیر ۲۴, دوشنبه
اونور الم، خبرنگار روزنامه دست چپی "بیرگون" حسابی شانس آورد. او روز شنبه (۱۳ ژوئیه) در خیابان بود تا از اعتراض‌ها گزارش دهد. شانسی که آورد این بود که فقط گاز اشک‌آور نصیبش شد.
بقیه خبرنگاران گلوله پلاستیکی و باتوم هم خوردند و به شدت زخمی شدند. تصویری از این روز گویاتر از هرچیز بیانگر شدت خشونت پلیس علیه خبرنگاران است: کلاه ایمنی خبرنگاری که دو نیم شده و رویش نوشته شده است: "رسانه"، کلاه ایمنی علی باسبوگا خبرنگار فرستنده تلویزیونی "حیات".
ادا سونمز، خبرنگار "سوچو" روزنامه متعلق به نیروی دست‌راستی کمالیست‌هم جزو زخمی‌شدگان است. پلیس با گلوله پلاستیکی به او حمله کرده است. او در تویترش نوشته است: «یک پلیس به سوی ما شلیک کرد، فریاد زدیم از رسانه‌ایم، با شنیدن این جمله برگشت و دوباره به ما شلیک کرد.»
یک هفته پیش از این نیز اونور ارم تجربه‌ای مشابه داشته است. یک پلیس با باتوم او را به باد کتک گرفته و با خشونت تمام بر کمرش کوبیده است. او همراه با یک عکاس در کوچه‌‌ای فرعی در نزدیکی میدان تقسیم در درگاه خانه‌ای پناه گرفته بود تا خود را از نگاه پلیس‌هایی که نزدیک می‌شدند، پنهان کند.
اونور ارم می‌گوید: «من تابلوی "رسانه" به گردنم آویخته بود. ولی به این نتیجه رسیدم که پلیس مطلقا به این موضوع اهمیتی نمی‌دهد، برعکس این حتی برایش بهانه‌ای است که ما را سخت‌تر بزند.»
او این صحنه‌را با دوربینی که به کلاهش نصب شده بود، فیلمبرداری کرده است. از صحنه باتومی که بر پشتش خورده، تصویری ندارد. می‌گوید اگر دوربین طوری نصب شده بود که می‌توانستم این ماجرا را ثابت کنم، حتما شکایت می‌کردم. البته او امیدی ندارد که به این شکایت رسیدگی شود.
خبرنگاران روزنامه‌های مخالف مستحق کتک
در هر تظاهراتی که در ده روز اخیر در ترکیه صورت گرفته، از جمله تظاهرات خبرنگاران در روز جمعه (۱۲ ژوئیه)، ه اهالی رسانه به شدت حمله شده است. تظاهرات خبرنگاران در این روز برای اعتراض به فشار بر مطبوعات بود.
اونور ارم درباره میزان "آزادی" مطبوعات می‌گوید: «روزنامه‌نگاران رسانه‌های دولتی پشت سر دسته‌های پلیس می‌ایستند بو از آنجا خبر می‌دهند.» به گفته او خبرنگاران روزنامه‌های مخالف و پر اهمیتی مانند "حریت" یا "ملیت" از زاویه نگاه متعرضین گزراش می‌دهند و «پلیس با هرکس که در طرف مقابل ایستاده، مانند دشمن رفتار می‌کند.»
از جمله رسانه‌های دولتی می‌توان به NTV یا CNN-Türk اشاره کرد. روزنامه‌هایی مانند "زمان"، "تقویم"، "صباح" و بسیاری دیگر نیز همه در خدمت دولت‌اند.
در این میان CNN-Türk مایه تمسخر همه شده است، زیرا در همان ابتدای اعتراض‌ها که کانال بین‌المللی این فرستنده تصاویر زنده از درگیری‌ها در استانبول را نشان می‌داد، فرستنده ترکی آن مستندی از پنگوئن‌ها را پخش می‌کرد.
رسوایی دیگر در رابطه با کریستیان امان‌پور، از مجریان و خبرنگاران سرشناس این فرستنده بود. او به دلیل انجام مصاحبه‌ای انتقادی با یکی از مشاوران اردوغان، آماج حملات روزنامه‌ی "تقویم" قرار گرفت. این روزنامه در مصاحبه‌ای خیالی با کریستین امان‌پور با عنوان "اعتراف کثیف"، نوشته که این خبرنگار اعتراف کرده است، گزارش‌های خود را درباره‌ی تظاهرات گسترده‌ی شهروندان ترکیه علیه دولت اردوغان، به "دستور سهام‌داران بورس‌های نفت و الکل" تهیه‌کرده است. خانم امان‌پور در تفسیر کوتاهی بر این شایعه در توییتر خود نوشت: «خجالت بکشید!»
هردو روزنامه "صباح" و "تقویم" به شرکت "گالیک" تعلق دارند که رئیس آن داماد رجب طیب اردوغان و از مشاوران اصلی اوست.
"دورانی که فکر می‌کردیم سپری شده"
آرزو دمیر ۱۵ سال است که برای رسانه‌هایی که به جنبش کردها نزدیک هستند، مطلب تهیه می‌کند. چند روزی پس از "پاکسازی" پارک گزی، ماموران "مبارزه با تروریسم" در آپارتمان او ایستاده بودند و برگه تفتیش دفتر روزنامه "اتا" را در دست داشتند. دفتر این روزنامه نیز در همان ساختمان است. ماموران کتاب‌ها، کامپیوترها و اسناد کاغذهای دفتر روزنامه را با خود می‌برند.
آرزو دمیر می‌گوید که یک پلیس زن داخل شرمگاه او را بازجویی کرد. رفتاری بسیار توهین‌آمیز: «برگه‌ای برای بازجویی از ما در دست نداشتند. از نظر قانونی ما می‌توانستیم برویم. با این حال ۱۸ ساعت ما را در آنجا حبس کردند. و با ما کاری کردند که معمولا با قاچاقچیان مواد مخدر می‌کنند.»
او از جمله ۴۴ خبرنگاری است که در ارتباط با شاخه غیرنظامی "پ ک ک" فعال هستند و آرزو دمیر از جمله معدود خبرنگارانی است که هنوز دستگیر نشده. البته افتادن به دست پلیس ترکیه را بارها در زندگی‌اش تجربه کرده است: زندان، شکنجه و شوک الکتریکی. او از سال‌های ۱۹۹۶ می‌گوید که ناپدید شدن مخالفان چیز عجیبی نبود.
یکی از پلیس‌هایی که او را تحت این شرایط بازجویی کرده، اکنون معاون رئیس گردان ضد ترور استانبول است. دمیر می‌گوید که "حزب عدالت و توسعه" از «دموکراسی پیشرفته حرف می‌زند، اما آن‌چه امروز شاهدش هستیم یادآور دوره‌ای است که گمان می‌کردیم سپری شده است.»
بیش از ۸۰۰ روزنامه‌نگار ترک و کرد در سال گذشته در این کشور بازداشت شده‌اند و صدها روزنامه‌نگار دیگر نیز مورد تهدید و فشار قرار گرفته‌اند.