در بازی‌های المپیک پکن اعتراض تا کجا ممکن است؟

کمیته‌ی بین‌المللی المپیک اوایل ماه مه، چارچوبی برای آزادی بیان ورزشکاران در بازی‌های المپیک تعیین کرد. مطابق آن، باید در جریان این بازی‌ها آزادی بیان نامحدود حاکم باشد. همه‌ی ورزشکاران اجازه دارند نظر شخصی خود را بیان کنند، ولی نه در میدان‌ها و سالن‌های ورزشی و نه در دهکده‌ی المپیک. اصل ۵۱۰۳ منشور المپیک می‌گوید که: «ورزش باید از هرگونه پیام سیاسی آزاد باشد».

ولی بیرون از مکان‌های یاد شده، ورزشکاران آزادند عقیده‌ی خود را بیان کنند. «میشائل وسپر» رییس هیئت نمایندگی تیم المپیک آلمان بر این نکته تاکید می‌کند. به گفته‌ی وی، هر ورزشکاری اگر بخواهد می‌تواند نظر خود را بیان کند. ورزشکاران آلمان نیز می‌توانند این کار را در جریان کنفرانس‌های مطبوعاتی، یا در منطقه‌های مخلوط، یا در کنفرانس‌های مطبوعاتی و مصاحبه‌هایی که در «خانه‌ی آلمان» برگزار می‌شود انجام دهند.

اکنون ورزشکاران در فکرند که چگونه می‌توانند خواسته‌های اعتراضی خود را بیان کنند. «لارس بورگلینگ» قهرمان پرش با نیزه می‌گوید: «باید از همه‌ی ابزارها از کنفرانس مطبوعاتی پیش ازمسابقات گرفته تا بیانیه‌ی مطبوعاتی، اعلامیه، منشور پایه‌ای و چیزهای مشابه استفاده کرد. من فکر می‌کنم به این ترتیب می‌توان به جایی رسید. طبیعتا نقش اتحادیه‌ی ورزش المپیک آلمان هم مهم است تا تاثیری سازنده بگذارد».

یکی از شیوه‌های اعتراض، حمل بازوبند آبی و سبزی است که روی آن نوشته: «ورزشکاران طرفدارحقوق بشرند». این ایده‌ای است که «دانی اکر» دیگر ورزشکار دومیدانی آلمان نیز آن را سودمند می‌داند. وی می‌گوید: «من اساسا مخالفتی با آن ندارم که ما در جریان گشایش بازی‌های المپیک، چنین بازوبندهایی را حمل کنیم. به باور من وقتی رقابت‌ها آغاز شد، دیگر باید خود را روی ورزش و نکات مثبت آن متمرکز کرد».

ولی هنوز روشن نیست که آیا حمل بازوبندهای طرفداری از حقوق بشر، با اساسنامه‌ی کمیته‌ی بین‌المللی المپیک سازگار است یا نه. چارچوبی که اخیرا توسط این کمیته برای بازی‌های المپیک پکن تعیین شده نیز این مساله را روشن نمی‌سازد. البته کمیته‌ی بین‌المللی المپیک خیال هم نداشت، مجموعه قوانین رفتاری دقیقی برای بازی‌های پکن مقرر کند. زیرا طیف اینگونه قوانین بسیار گسترده است.

کمیته‌ی بین‌المللی المپیک این حق را برای خود محفوظ نگاه داشته که مورد به مورد تصمیم‌گیری کند. آنچه روشن است این است که هر کس مقررات منشور المپیک را نقض کند، در بدترین حالت حتا می‌تواند پروانه‌ی شرکت در بازی‌ها را از دست بدهد. این برای هر ورزشکاری بسیار دردناک است، چرا که چهار سال تمرین و تلاش سخت بر باد می‌رود.

به‌رغم همه‌ی ناروشنی‌ها در چارچوبی که کمیته‌ی بین‌المللی المپیک تعیین کرده، تقریبا همه‌ی ورزشکاران آلمانی در یک نکته اشتراک نظر دارند و آن اینکه، مساله‌ی نقض حقوق بشر در چین را تنها نمی‌توان از طریق ورزش و اعتراض ورزشکاران حل کرد. بدین منظور باید از ابزارهای موثرتر سیاسی و اقتصادی، از جمله تحریم‌های اقتصادی استفاده کرد.

«هلگه میف» شناگر آلمانی در این زمینه می‌گوید: «در واقع ما ورزشکاران کسانی نیستیم که باید واکنش نشان دهیم. تاثیر چندان بزرگی ندارد که ورزش غیرسیاسی را سپر این ماجرا کنیم. پیش از هر چیز باید در مورد رهبران چین، تنبیهات دیگری غیر از ورزش را در نظر گرفت، برای نمونه تنبیهات اقتصادی. هر یک از ما به سهم خود دیگر نباید تی‌شرت یک یورویی یا اسباب‌بازی‌های ارزان‌قیمت ساخت چین را بخریم».

Andreas Ziemons / رادیو دویچه وله