در آذربايجان، دهها نفر هنوز در بازداشت هستند / گفتگو با دكتر فرهودى‌نيا
۱۳۸۵ تیر ۱۶, جمعه
ذربايجان شرقى و اردبيل درميان گذاشته است.
گفتگو: مریم انصاری
آقای دکتر فرهودی‌نیا، عده زیادی در ناآرامی‌های آذربایجان دستگیر شده‌اند، بنابه خبرها حدود صدها نفر. از این عده هنوز چند نفر در بازداشت بسر می‌برند و به چه اتهامی؟
حسن فرهودى‌نيا: باید بگوییم، حقیقتا تعداد دقیق‌شان را نمی‌دانم، ولی بهرحال قابل توجه‌اند. تنها شنیده بودم که کل دستگیری‌ها بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ نفر بوده که بخش عمده‌اش را در همان روزهای اول آزاد کردند و حدود ۹۰ الی ۱۰۰ نفر را نگهداشته بودند که تعدادی از این افراد را آزاد کرده‌اند و بخشی ظاهرا هنوز تحت قرار آزاد نشده‌اند.
اتهامشان چه هست؟
حسن فرهودى نيا: ظاهرا دو اتهام را به آنها نسبت داده‌اند، برای برخی اخلال در امنیت داخلی و عمدتا بعنوان برهم‌زدن نظم عمومی که دومی، یعنی اخلال در امنیت در حوزه دادگاه انقلاب است و اولین اتهام، یعنی برهم زدن در حوزه دادگاه‌های عمومی‌ست که اکثرا اتهام برهم‌زدن نظم عمومی به آنها داده شده است. اینطور که من شنیدم.
آیا صرف اعتراض به کاریکاتور یا تهیه گزارش از این اعتراضات می‌تواند اخلال در امنیت و یا نظم عمومی محسوب بشود، چون عده‌ای از آنها روزنامه‌نگار بودند؟
حسن فرهودى‌نيا: گفتم که بهرحال چنین تفسیری از این قضیه است که خوب به لحاظ حقوقی محل بحث است. این تفسیر وجود دارد که چون این تجمع بدون مجوز بوده، بنابراین برهم زدن نظم عمومی محسوب می‌شود که یک عده‌ای با این اتهام تفهیم اتهام شده‌اند و برخی هم ظاهرا تحت عنوان اخلال در امنیت داخلی تفهیم اتهام شده‌اند. البته همانطور که گفتم این را شنیده‌ام و از شنیده‌هایم مجموعا چنین چیزی را استنباط کردم.
آیا این عده از داشتن حق وکیل مدافع برخوردارند؟
حسن فرهودى‌نيا: هرکدام از آنها، تا آنجایی که من مطلع‌ام، که به کانون ما خودشان یا کسان‌شان مراجعه کردند، ما در اختیارشان وکیل قرار داده‌ایم. حدودا فکر می‌کنم الان حدود ۱۸ـ ۱۷ نفر از همکاران من در کمیسیون حقوق بشر بعنوان وکیل معرفی شده‌اند. برخی ظاهرا توانسته‌اند در پرونده‌ها مداخله بکنند، و برخی هم، یعنی یا خانواده‌های دستگیرشدگان هنوز پیش وکلا نرفته‌اند و یا وکلایشان هنوز توفیق نیافته‌اند. ولی شده. یعنی هر کسی مراجعه کرده ما وکیل معرفی کرده‌ایم و وکلایی هم مراجعه کرده‌اند با استقبال مواجه شده‌اند. در واقع مشکل خاصی از این جهت ما در حوزه‌ها نداشتیم.
کمیسیون حقوق بشر کانون وکلای آذربایجان تا بحال چه اقداماتی برای رسیدگی به وضع کسانیکه هنوز در زندان بسر می‌برند کرده و تا چه اندازه این اقداماتش موفقیت‌آمیز بوده است؟
حسن فرهودى‌نيا: خوب، ببینید، برخی‌ها که اقدام کردند، خوب باعث آزادی‌شان هم شده. مثلا یکی بود که ما خودمان وکالتش را داشتیم، آقای پوراظهری، آزاد شد. در این حد، در حد بیانیه و در حد گفتگو ما داریم یک کارهایی را می‌کنیم. در حد معرفی وکیل و بیشتر از این از دست ما کاری برنمی‌آید.
آقای فرهودی‌نیا، الان وضع عجیبی بوجود آمده. هم کسانیکه دست به انتشار کاریکاتور زده‌اند و هم کسانیکه به این کاریکاتور اعتراض کرده‌اند دارند مجازات می‌شوند. هر دو طرف تاوان کدام سیاست را دارند پس می‌دهند؟
حسن فرهودى نيا: در واقع این قضیه تحقیق خیلی زیادی می‌خواهد. ببینید، بیانیه‌ای را که ما در ایام نخستین این واقعه داده‌ایم کمیسیون حقوق بشر گفت که اینها باید آزاد بشوند، روزنامه ایران هم باید آزاد بشود. خوب، باید با آن مسئولین بالاتر که در اثر سیاست‌های غلط و بی‌كفايتی این بحران ایجاد شده، باید با آنها برخورد کرد. من ماهیت اتهام مانا نیستانی را نمی‌دانم، ولی به نظر ما روزنامه ایران نباید توقیف می‌شد. و در واقع آن انگشت اتهام از متهم واقعی در واقع بسوی کسانی‌ست که گناه خاصی ندارند.
شما به روزنامه ایران اشاره کردید، ولی مانا نیستانی هنوز در زندان هست. آیا مردم آذربایجان، روزنامه‌نگاران و روشنفکران و فعالان حقوق بشر‌ش واقعا خواهان در اسارت ماندن مانا نیستانی هستند، با وجود اینکه او بارها اعلام کرده که قصد توهین نداشته و آیا ماندن او در زندان مجازاتی عادلانه است، حتا اگر خطا کرده باشد و آيا او هست که باید تمامی تحقیرهای تاریخی را پاسخگو باشد؟
حسن فرهودى‌نيا: البته با كسانی که حداقل من، در تبریز صحبت کرده‌ام، چنین عقیده‌ای را ندارند که مانا باید در بازداشت و توقیف بماند. بهرحال وی یک کاریکاتوریست است و برفرض هم که خطاکار باشد، خطایش اینقدر سنگین نیست. این برمی‌گردد، یعنی در آن بیانیه هم هست، این کاریکاتور در واقع بهانه‌ای در اختیار آنها قرار داد که از این طریق بتوانند خواسته‌های پنهان و خفته خودشان را در طول تاریخ مطرح بکنند. البته به‌زعم مسئولین استان هم عمدتا منطقی بود این خواسته‌ها، منتها متاسفانه درجریان عمل، خوب یک عده‌ای هم ممکن است در آن میان آشوبگر و از این قبیل باشند، و به همین جهت یک حرکت مسالمت‌آمیز به یک چالش جدی کشیدند. به زعم ما نه! بهرحال روزنامه‌نگاران و خبرنگاران احترام خاص خودشان را دارند و اگر در چارچوب مقررات خطا کردند، باید با آنها برخورد بشود.