1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله

درخشش فیلم‌های ایرانی در جشنواره برلین

۱۳۸۶ بهمن ۲۸, یکشنبه

پنجاه و هشتمین جشنواره بین المللى فیلم برلین موسوم به برلیناله با اهداى خرس هاى طلایى و نقره اى به پایان رسید. امسال حدود ۴۰۰ فیلم در فستیوال شرکت داشتند. فیلم "جوخه نخبگان" از برزیل برنده خرس طلایى شد.

https://p.dw.com/p/D8sX
فیلمی از برزیل خرس طلایی را از آن خود کردعکس: AP

اما سهم سینماگران ایران در این جشنواره نیز در خور توجه بود. که از این میان مى توان به خرس نقره اى براى "رضا ناجى" به عنوان بهترین بازیگر مرد در فیلم آواز گنجشگ ها یاد کرد. حال به گزارشى پایانى از جشنواره فیلم برلین توجه کنید.

پس از ۱۱ روز هیجان و تب سینما سرانجام فستیوال فیلم برلین با اهداى جوایز خرس طلایى و چندین خرس نقره اى به پایان رسید. به مانند هر ساله سازماندهى بى نظیر جشنواره در چنین ابعاد غول آسایى نیز شایسته دریافت جایزه اى بود.

مراسم اهداى جوایز با حضور مهمان زیادى از دنیاى سینما و هنر، صاحبان رسانه ها و برخى سیاستمداران در کاخ برلیناله، محل اصلى جشنواره، برگزار شد. هئیت شش نفره داوارن به ریاست کوستا گاوراس کارگردان بنام یونانى– فرانسوى در توضیحى کوتاه اشاره بدین مطلب داشتند که تمام جوایز به راى اکثریت به نتیجه رسیده و نیازى به راى دو برابر رئیس داوران، یعنى گاوراس، نبوده است.

خرس طلایى براى فیلمى با پیامى سیاسى

Deutschland Berlinale Jose Padilha Goldener Bär
خرس طلایى امسال به فیلمى از برزیل به کارگردانى جوزه پادیها تعلق گرفت.عکس: AP

خرس طلایى امسال به فیلمى از برزیل به کارگردانى جوزه پادیها تعلق گرفت. این فیلم با عنوان "جوخه نخبگان" شرح واحد ضربتى و ویژه پلیس در مبارزه علیه مافیاى مواد مخدر در شهر ریودژانیرو در برزیل است. داستان فیلم واقعى است. کارگردان فیلم که پس از سه سال تحقیق بر آن بود، این فیلم را بطور مستند به سازد با مخالفت خانواده این واحد ویژه پلیس و برخى مقامات مواجه شد و مجبور به ساخت فیلم به صورت داستانى گشت. فیلم "جوخه نخبگان" پیامى دوگانه دارد. از یکسو فساد و رشوه خوارى در دستگاه ادارى و پلیس را نمایش مى دهد واز سوى دیگر به وضعیت اسف بار مناطق فقیر حاشیه اى و زاغه نشین هاى شهر ریودژانیرو مى پردازد. تشکیل این نیروى شبه نظامى در دهه ۹۰ به منظور تصیفه زاغه نشین ها از مجرمان و دلالان مواد مخدر به گونه‌اى فاشیستى و فراقانونى صورت مى گیرد. اعمال خشونت باورنکردنى از سوى این واحد ویژه هرگونه اعتبار اخلاقى را از آنان مى گیرد. این فیلم با مضمونى سیاسى و اجتماعى در برزیل با استقبال چشمگیرى روبرو بوده و است. اهداى خرس طلایى به این فیلم تاییدى بر اهمیت محتواى سیاسى فیلم ها براى جشنواره و گاواراس به عنوان کارگردانى سیاسى بود. (فیلم معروف Z "زد" ساخته گاواراس نیزعلیه حکومت سرهنگان در یونان بود.) جوزه پادیها نیز با سپاس از گاوراس، وى را الگویى براى سینماگران جوان در آمریکاى لاتین خواند.

Deutschland Berlinale Reza Najie Silberner Bär
رضا ناجی و خرس نقره‌ای برای بهترین بازیگر مردعکس: AP

سینماى جدى هالیود

اما فیلم مطرح و برجسته "خون خواهد ریخت" که بیشترین توجه منتقدان را به خود جلب کرده بود نیز دست خالى از جشنواره بیرون نیامد. این فیلم با دریافت دو خرس نقره اى براى کارگردان، یعنى پاول توماس اندرسون و بهترین موسیقى براى جانى گرین وود نشان داد که معرفى این فیلم براى هشت جایزه اسکار در سال جاری بیهوده نبوده است. فیلم درباره دو جنبه مهم در تاریخ امریکا یعنى پول و ایمان است. دو شخصیت این فیلم یکى نماینده سرمایه دارى تهاجمى و خشن در امریکا ست و شخصیت دیگر نماینده تعصب دینى و خدافروشى است. اندرسون در سال ۲۰۰۰ نیز با فیلم "ماگنولیا" برنده خرس طلایى شده بود.

سهم سینماگران ایرانى در برلیناله

Deutschland Berlinale Sally Hawkins Silberner Bär
سالی هاوکینس، بهترین بازیگر نقش زنعکس: AP

اما با همه نگرانى ها در مورد کیفیت فیلم هاى ایرانى در جشنواره باید گفت که داوران نسبت به محصولات سینماى ایران نظرى مثبت داشتند. دریافت خرس نقره اى براى رضا ناجی در فیلم "آواز گنجشگ ها" مسئله اى قابل توجه است. رضا ناجى که تنها بازیگر حرفه‌اى در این فیلم است، رقبایى نظیر بن کینگزلى (در فیلم "مرثیه") و دانیل دى لوئیز (در فیلم "خون خواهد ریخت") و سرانجام بازیگر برجسته ایتالیایى نانى مورتى (در فیلم "هاویه خاموش") را پشت سر نهاد. شاید بازیگرى ناجى تنها جنبه موفق در این فیلم متوسط ایرانى بود. گرچه فیلم "آواز گنجشگ ها" چندى پیش نیز در جشنواره فجر جایزه بهترین کارگردان را نصیب مجید مجیدى کرده بود، اما در برلیناله کسى باور نداشت که این فیلم چنین موفقیتى به دست آورد. رضا ناجى در کنفرانس مطبوعاتى در پاسخ به پرسشى پیرامون طبیعى و عادى بودن بازیگرى‌اش در این فیلم گفت که پس از خواندن فیلمنامه آنچنان خود را با شخصیت کریم در این فیلم درگیر کرده بود که او کریم شده بود و دیگر نشانى از رضا ناجى درمیان نبود.

شگفت آور تر موفقیت فیلم "بودا از شرم فرو ریخت" ساخته حنا مخملباف در بخش کودکان بود. این فیلم مواجه با انتقادات جدى پیرامون نگاه به فرهنگ افغانستان، فضا سازى و مضمون داستانى بود. اما این فیلم باب سلیقه داوران نوجوان این بخش واقع شدو برنده بهترین فیلم کودکان شد. فیلم، داستان تلاش هاى دخترى کوچک، براى رفتن به مدرسه در کشورى مملو از خشونت است.

فیلم منیژه حکمت به نام "سه زن" نیز در بخش پانوراما (چشم انداز) نتوانست راى کافى از سوى تماشاگران بدست آورد و با دست خالى از جشنواره بیرون آمد. این فیلم داستان سه نسل مختلف از زنان ایران است که از طریق فرش به عنوان نماد فرهنگ ایرانى به هم گره خورده اند. فیلم و کارگردان آن گرچه بر نبود حافظه تاریخى در ایران تاکید مى کنند و خواهان شناخت ریشه ها و فرهنگ دیرینه این سرزمین اند، خود فراموش مى کنند که نبود حافظه تاریخى یکى از نتایج همین فرهنگ سنتى و کهن سال است. سرایدارى از فرهنگ گذشته نباید و نمى تواند جاى خلاقیت و نوآورى را بگیرد.

آنچه تقریباً از سوى بسیارى، یعنى از سوى منتقدان حرفه اى و از سوى تماشاگران ساده، بیان مى شد، کیفیت بالاى فیلم هاى مستند با حضور سینماگران ایرانى بود. "فوتبال سر بسته" (گرچه به عنوان فیلم آلمانى در جشنواره شرکت داشت) به کارگردانى آیت نجفى و دانیل اسمان و فیلم "مثل دیگران باش" به کارگردانى طناز اسحاقیان نشان داد که ظرفیت هاى زیادى در این عرصه وجود دارد و جوایز اهدایى از سوى خواص و عوام به این دو فیلم تاییدى بر کار کارگردان جوان ایرانى بود.

نیم نگاهى گذرا به جشنواره امسال

امسال برلیناله با گستردگى مضمونى و اشکال متفاوت سینمایى میزبان ده ها ستاره سینما مانند، مادونا، پنولوپى کروز، رولینگ استونز، مارتین اسکوسیزى، شاهرخ خان و غیره بود. بى شک چهره هاى مشهوربر حضور وطرح جشنواره در سانه ها تاثیر مثبت مى گذارند، اما آنچه برلیناله را منحصر به فرد مى کند، نمایش فیلم هایى از فرهنگ هاى متفاوت است. پیوند موسیقى و سینما یکى از محورهاى برلیناله امسال بود. محور دوم مضمون هاى اجتماعى– سیاسى در قالب مستندها بود. همجنسگرایى در جوامع اسلامى نیز یکى از موضوعات مهم جشنواره بود.

اما در جشنواره اى به این بزرگى تعداد فیلم متوسط و ضعیف نیز قابل توجه بود. موضوعات کلیشه اى، داستان هاى تکرارى و پرداخت هاى تقلیدى در بسیارى از فیلم هاى کشورها بخصوص از آسیا و افریقا به چشم مى خورد. کیفیت پایین در اجراى سینمایى برخى از مسایل جالب نیز ظاهراً در انبوه فیلم ها اجتناب ناپذیر است. باید امیدوار بود که مسئولان جشنواره در آینده تنها به خاطر حضور عددى کشورهاى مختلف تن به فیلم هاى نازل ندهند و در انتخاب خود حساسیت نشان داده و به صورت کارشناسانه دست به گزینش زنند.

شهرام اسلامى

پرش از قسمت در همین زمینه

در همین زمینه

نمایش مطالب بیشتر