«داستان‌های ایرانی»٬ جایی برای روایت کاربران از حوادث پس از انتخابات

از افروخته شدن آتش خشم و اعتراض به نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۳۸۸ ایران بیش از دو سال می‌گذرد. در این دو سال بسیاری به زندان رفتند٬ بسیاری از کشور گریختند و ده‌ها نفر نیز کشته شدند. بسیاری از آن‌ها جوانانی بودند که به طور جدی به اینترنت پیوند خورده‌اند٬ چه در زندگی و چه حتی در زمان مرگ‌شان و به مدد موبایل‌ها و یوتیوب.

حالا یک وب سایت تعاملی که ایده‌اش از همان نخستین روزهای بعد از انتخابات شکل گرفته بوده٬ کار خود را به طور رسمی آغاز کرده که هدف‌اش ثبت همان روزهاست٬ همان روزهای آتش و دود. مبنای کار این سایت روایت افراد است٬ افرادی که مثلا زنجیره انسانی روزهای تبلیغات کاندیداها را دیده‌اند٬ یا کسانی که ۲۵ خرداد در بزرگ‌ترین تظاهرات سکوت ایرانیان در انقلاب تا آزادی حضور داشته‌اند.

نام این وب‌سایت "داستان‌های ایرانی" است. (آدرس وب‌سایت: https://www.iranianstories.org/) پروژه‌ای سه زبانه (فارسی٬ انگلیسی و فرانسه) که در حقیقت تقویمی‌ست که روی هر روز آن که کلیک کنی٬ چندین ویدیو در آن موجود است. ویدیوهایی که افراد راوی در آن تنها از دهان خود فیلم گرفته‌اند و به نقل دیده‌های خود پرداخته‌اند. چیزی که قابل تشخیص است این است که تا بدین جای کار٬ راوی‌ها همگی جوان هستند. جوانان نسل اینترنت که حالا برای کمک‌رسانی به هدف پروژه "داستان‌های ایرانی" به نوعی دیگر حضور خود را در اینترنت ثبت می‌کنند.

هدف "داستان‌های ایرانی" آن‌طور که در خود سایت نوشته شده٬ «ایجاد تدریجی حافظه‌ای برای جنبش‌های اعتراضی در ایران است.» و به صورت عینی‌تر:‌«ایجاد فضایی تا شاهدان تجمعات در ایران بتوانند آزادانه و با نام مستعار از تجربیات‌شان حرف بزنند.»

گروه کاری "داستان‌های ایرانی" از روزنامه‌نگاران٬ محققان٬ گرافیست‌ها٬ برنامه‌نویسان٬ مترجمان٬ و تولیدکنندگان فرانسوی تشکیل شده است. ایده اولیه از سوی تیبو لوفور٬ لویی راسین طرح شده و اجرای کار با تیبو لوفور٬ شادی سنجابی و عسل فرزین بوده است.

این پروژه از سوی فدراسیون حقوق بشر٬ لیگ فرانسوی دفاع از حقوق بشر و حقوق شهروندی٬ خانه روزنامه نگاران در فرانسه٬ مدیاپرت و مرکز ملی سینما و انیمیشن فرانسه حمایت می‌شود.

‌امنیت راوی حوادث پس از انتخابات

در وب‌سایت "داستان‌های ایرانی" آمده که «گروه دست‌اندرکار این پروژه از خرداد ۱۳۸۸ تلاش می‌کند فضایی ایمن برای بیان آزادانه ماجراهای مربوط به قیام اخیر ایرانیان ایجاد کند.»

ایمن بودن فضای سایت برای حفظ امنیت راویان٬ یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های مدیران سایت است. این دغدغه در سایت به خوبی منعکس شده است. در بدو ورود به سایت با دو گزینه رو به رو هستی٬ این‌که آیا از کشوری آزاد به سایت می‌خواهی وارد شوی یا از کشوری که با سانسور و مانیتور گسترده اینترنت رو به روست. اگر بر دومی کلیک کنی٬ که کاربران داخل ایران باید بر دومی کلیک کنند٬ به مجموعه‌ای شامل پنج سوال و جواب برمی‌خوری که در آن به اختصار موارد امنیتی و نحوه چک کردن امنیت کامپیوتر تشریح شده است.

بنابراین مطالعه صفحه "از امنیت اینترنتی خود مطمئن شوید" راه خوبی برای ارتقای امنیت اتصال‌کاربر به اینترنت است اگرچه امنیت در اینترنت چیزی صد در صد نیست. از همین رو در وب‌سایت "داستان‌های ایرانی" آمده است که «داستان‌های ایرانی به دقت مواظب آشکار نشدن هویت شاهدان است: ویدیوهایی که به وسیله وب کم یا تلفن موبایل ضبط می‌شوند و اسناد و مدارک ارسالی، می‌توانند به روشی ایمن ارسال شوند. علاوه بر آن، کل اطلاعات در تمام مراحل ارسال و انتقال به سرور محل ذخیره‌سازی سایت رمزگذاری می‌شوند. ضمنا سرور میزبان "داستان‌های ایرانی" از تازه‌ترین ابزارهای حفاظت و ردیابی ورود غیرمجاز استفاده می‌کند.»

با این‌همه تاکید شده که « داده‌های ارسال شده توسط شاهدان٬ پس از دریافت تحت حفاظت قرار می‌گیرند اما "داستان‌های ایرانی" نمی‌تواند ایمنی وسایل کامپیوتری و رعایت اصول حفاظتی اولیه لازم برای مخفی ماندن هویت روی اینترنت از سوی تک تک شاهدان را تضمین کند.»

راوی باشید

وب‌سایت "داستان‌های ایرانی" بالای صفحه هر روز مهم (مثلا ۲۵ بهمن ۸۹) توضیحاتی مرتبط به آن روز درباره اشخاص یا موقعیت جغرافیایی خیابان‌ها دارد. در زیر این توضیحات ویدیو‌های کاربران دیده می‌شود که با حرکت "ماوس" بر روی ویدیوها می‌توان به حرف‌های راویانی که فقط دهان‌شان پیداست گوش داد.

اما چطور می‌توان یک راوی بود؟ دستور العمل این موضوع در سایت موجود است. با استفاده از امکانات خود وب‌سایت و وب‌کم کامپیوتر شخصی‌٬ کاربر می‌تواند از لبان خود هنگام تعریف ماجرا فیلم‌برداری کند. نباید مدت زمان فیلم بر اساس آن‌چه در سایت نوشته شده از هشت دقیقه بیش‌تر باشد. روایت باید تا آن‌جا که امکان دارد دقیق باشد٬ ساعت اتفاق‌ها٬ اسامی مکان و خیابان‌ها به طور دقیق قید شود.

این وب‌سایت همچنین بر بی‌طرفی راوی‌ها تاکید دارد. در توضیحات آن نوشته شده که "داستان‌های ایرانی" مکانی برای بیان دیدگاه‌های سیاسی و افشاگری علیه افراد نیست. پیام‌های جانبدارانه و یا حاوی تهمت و افترا منتشر نخواهند شد.

مریم میرزا
تحریریه: جواد طالعی