خودکشی به خاطر «بی آبرويی»، و قتل به خاطر «حفظ آبرو»

اين هشداری است که ديروز دو تحقيقگرِ آمريکايی در روزنامهء لوس آنجلس تايمز در مقاله ای با عنوان «مسلمانان و بيماری ايدز» به خوانندگان خود دادند (لورا کلی و نيکلای اِبرستات: «انکار مرگبار: مسلمانان و ايدز»). اين دو محقق، که مطالعهء گسترده ای در مورد شيوع بيماریِ ايدز و گسترش آيندهء آن در کشورهای آسيا و شمال آفريقا انجام داده اند، به ميزان بالای خودکشی در ميان بيماران مبتلا به ايدز در کشور های اسلامی اشاره می کنند. اين خودکشی ها از اين تصور ناشی می شود که بيمارِ مبتلا به ايدز به گناه آلوده شده و شرم ناشی از آن، ادامهء زندگی را ناممکن می کند. به گفتهء اين دو محقق، در پاره ای از مناطق سنتی ايران، نزديک شصت در صد از کسانی که «اچ ـ آی ـ وی» (HIV) می گيرند، پس از تشخيص بيماری، به فاصلهء کمتر از يک سال دست به خودکشی می زنند. در شهر کرمان پدری در يک شب زمستانی پسر بيست و سه ساله اش را با تبر قطعه قطعه کرد تا ننگ ابتلای «اچ ـ آی ـ وی» را از دامن خانواده اش بشويد. طبق آمارِ پروژهء مشترک سازمان ملل متحد در مورد اچ ـ آی ـ وی و ايدز، در ايران شصت هزار نفر مبتلا به «اچ ـ آی ـ وی» وجود دارند. اين بيماری به سرعت در ايران و ساير کشورهای اسلامی در حال پخش است و از دلايل عمدهء آن هم باورهای سنتی مسلمانان در مورد «گناهانِ» جنسی نظير همجنس خواهی، روسپی گری و انواع «زناکاری» است، که باعث می شود آموزش در مورد روابط جنسی و راههای پيشگيری از شيوع بيماری و نيز پذيرش همدردانهء قربانيان با دشواری صورت بگيرد. از اقدامات مثبت کابينهء محمد خاتمی، برنامه های آموزشی برای جوانان، کمک به مراکز درمانِ ايدز و مهمتر از همه گذراندن قوانينی در دفاع از حقوق مبتلايان بود که در بيمارستان و محل کار مورد تبعيض واقع نشوند.

هشدار ديگر در همين مورد از سوی سلمان رشدی نويسنده پرآوازهء هندی ـ بريتانيايی دو روز پيش در نيويورک تايمز داده شد که توجه جهانيان را به چندين مورد از قتل های ناموسی در پاکستان و هند جلب می کند. به گفتهء رشدی: «در فرهنگ های مبتنی بر آبروداری ـ وـ شرم (honor-and-shame cultures)نظير فرهنگ های هند و پاکستان، حيثيتِ مردان وابسته است به عفتِ زنان، و وقتی که زنان دچار «رسوايي» بشوند، اين بی آبرويی دامنگير همهء مردان خواهد شد.»

قتل برای حفظ شرافت و ناموس (honor killing) عبارت است از کشتن زنی توسط اعضای خانواده اش به جرم آنکه اين زن يا مورد تجاوز قرار گرفته يا به ميل خود با مردی «نامحرم» هماغوشی کرده. بنا به تخمين «صندوق کمک به مشکلات جمعيتیِ سازمان ملل متحد» (United Nations Population Fund) هرسال در سراسر دنيا پنج هزار زن توسطِ حافظانِ ناموس به قتل می رسند. در قوانين شرعیِ اسلامی قتل ناموسی منع شده است و چنين قتل هايی در همهء جوامع سنتی با مذاهب گوناگون ديده شده است. اما اکثر قتل های ناموسی امروزه در کشورهای اسلامی رخ می دهد که در آنها کنترلِ بدنِ زنان و کنترل حرکت آنها توسط مردان از ساير فرهنگ ها بيشتر است. از دلايل روانیِ نفرتِ مردان متعصبِ مسلمان از کشورهای مدرنِ همين است که به زعم آنها زنانِ «بی بند وبار» غرب بدن شان را نمی پوشانند و آزادانه در جامعه فساد و گناه می پراکنند. پاکستان، بنگلادش، عراق، ايران، ترکيه، اردن و مصر از جمله کشورهايی هستند که در آنها قتل های ناموسی بيشتر از همه جا رخ می دهد. نوع ديگری از قتلِ ناموسی که حافظ اخلاقيات اسلامی است و شريعت آن را به رسميت می شناسد «سنگسار» است که طی مراسمی جلوی چشم اهالی شهر، مردانِ خشمگينِ مسلمان با پرتاب قلوه های سنگ و نعره های الله اکبر، سرو صورت زنِ قربانی را تکه پاره می کنند.

عبدى کلانتری - نيويورک