حضور باروهاى دينى و مذهبى در تئاتر و سينما

چندی ست که نشانه های اين روند نو در تئاتر و سینما به گونه ای چشمگير شده اند. چنانچه شماری از منتقدين و نيز کارشناسان هنر نمایشی اين پرسش را مطرح می کنند که آيا بايد از آن نگران بود که تئاتر راه گرايش به راست را می پيمايد؟

کلاوس پایمان، يکی از مخالفان گرايشهای مذهبی، بويژه در تئاتر، برآنست که پرداختن به باورهای دينی در هنر نشانه ی پندارهای ارتجاعی ست. هم اکنون ۵ هنرپيشه ی جوان داستانهای انجيل را مايه ی کار خود نهاده اند و می کوشند تا تمامی انجيل را تا شب جشن کريسمس، زاد روز عيسی، در تئاتر ماکسيم گورکی در برلن به روی صحنه بياورند.

در همين پيوند که تئاتر گورکی زمان نمايش خود را به باورهای دينی اختصاص داده است، شماری از منتقدين به گونه ای طنزآميز اين پرسش را مطرح می کنند که آيا اتحاديه های برادران دينی به گونه ای در تئاتر نفوذ کرده اند تا در آنجا دست به تبليغات بزنند؟

در عين حال بايد گفت که تئاتر حتا در آن دوران گرايش به چپ خود کاملا از مايه های مذهبی جدا نکرده بود. برخی از نمایشنامه هايی که در سالهای دهه ی ۸۰ بر روی صحنه می آمدند، دارای درون مايه های مذهبی بودند. و اين نيز يک امر اتفاقی نيست که نمايشنامه ی »باکره ی اورلان« اثر شيلر بارها در پانزده سال گذشته اجراء‌ گرديده است.

سينما نيز همه جانبه تر و شتابزده تر از تئاتر در اين راه پيش رفته است. فيلمهايی از مارتين لوتر، بنيانگذار فرقه ی پروتستان و زندگی و مرگ مسیح و نيز فيلمهايی با موضوع های گوناگون مذهبی بازار سينما را پر کرده اند. اما همه ی اينها تاکنون نتوانسته اند انگيزه ای باشند برای روی آوردن مردم به کليساها و نيايشگاههای مذهبی.

يکی از منتقدين تئاتر در پيوند با نمايش داستانهای انجيل در تئاتر ماکسيم گورکی در برلن نوشت:‌ ”مخالفان مايه های مذهبی در تئاتر نبايد چندان نگران باشند که نمايش انجيل در تئاتر گورکی به گونه ای به احيای مسيحيت کمک کند”. اما جوانانی که انجيل را به روی صحنه ی نمايش می آورند، با غرور و سربلندی از کار خود سخن می گويند. در میان يک فضای نمايشی سياه و بدون دکور قرار است پس از نمايش داستان آفرینش ۴ بخش ديگر از کتاب مقدس تا شب جشن کريسمس به روی صحنه آورده شود.

پرويز حمزوی