جوانان و هویت ایرانی • گالری عکس
۱۳۸۷ آبان ۱۳, دوشنبه
ایران، کشوری جوان است. سن متوسط جمعیت ۶۹ میلیون نفری این کشور، ۲۴ سال است. حدود ۲۵ درصد این جمعیت، کمتر از ۱۶ سال سن دارد.
با وجود حضور گسترده‌ی جوانان، پژوهش‌های معتبری درباره‌‌ی خواست‌ها، تمایلات شخصی و اجتماعی، و حتی چگونگی و میزان اشتغال آنان در دسترس نیست. اگر در این چند سال اخیر پژوهشی صورت گرفته باشد، از سوی دولت و اغلب بدون رعایت اصل بی‌طرفی انجام شده است.
چند آمار
با وجود این و بر اساس بررسی‌های سازمان‌های دولتی، از جمله "سازمان ملی جوانان" که یکی از عمده‌ترین موسسات تحقیقی در این زمینه است، اکثر جوانان ایرانی معتقدند که دولت به نیازهای آنان پاسخ نمی‌گوید. بیش از ۵۵ درصد بر این باورند که «جوانان در غرب، می‌توانند به آرزوهای خود دسترسی یابند» و حدود ۵۹ درصد آنان به آن‌چه حاکمان جمهوری اسلامی به آن «تهاجم فرهنگی» می‌گویند، اعتقاد ندارند. اغلب این جوانان با تعریفی که زمامداران مذهبی از "هویت ایرانی" به دست می‌دهند، موافق نیستند.
هویت و هنر
مسئله‌ی "هویت و جوانان"، یکی از موضوع‌های به‌روزی است که برخی از هنرمندان ایرانی در آثار خود به آن پرداخته‌اند و با نگاهی ویژه به تفسیرش نشسته‌اند. صادق تیرافکن از جمله‌ی این هنرمندان است. تیرافکن که در اغلب کارهایش موضوع‌های اجتماعی را در چارچوبی سنتی و زمینه‌ی فرهنگی‌ای مأنوس دستمایه قرار می‌دهد، این بار با دوربین عکاسی خود به سراغ عده‌ای جوان رفته و از "تصور گروهی" در باره‌ی "هویت فردی ـ ملی" آن‌ها عکس گرفته است. این عکس‌ها الزاماً در تأئید برداشت همگانی از تعریف این مقوله نیست؛ بلکه اغلب در مخالفت با آن طرح‌ریزی شده‌اند: جوانی که با گوشی آی‌پود خود ـ موسیقی ـ بر تصور افتخار ناشی از کشورگشاییهای جنگ‌جویانه‌ی شاهان ایرانی خط بطلان می‌کشد یا دختر جوان چادر به‌سری که با تردید به جایگاه زن در اجتماع که در قالب یک نقاشی قهوه‌خانه‌ای نشان داده شده، می‌نگرد: در مرکز این تابلو، "میرغضبی" در حال اجرای حکم قتل زنی، مصمم ایستاده است.
نمایش تضاد، بدون قضاوت
نقطه‌ی قدرت کارهای صادق تیرافکن، در نمایش هم‌زمان دو موقعیت متفاوت و گاه متضاد با یکدیگر است که با به‌کارگیری تکنیکی قوی در کنار هم نشانده شده‌اند. این رویارویی، هرچند هدفمند طرح‌ریزی شده، ولی به قضاوت نمی‌انجامد. هنرمند این کار را به عهده‌ی بیننده وامی‌گذارد.
هدف عکس‌های صادق تیرافکن، ثبت لحظه‌های کوتاه و گذرا برای همیشه نیست؛ نمایش داستان‌های طولانی و سرشار از کشمکش‌های فرهنگی و تاریخی ایران است. گونه‌گونی و تنوع این عکس‌ها، نه تنها تضاد بین "تصور" و "وجود" را مطرح می‌کند، بلکه هم‌چنین بر این حکم که هویت ایرانی، یک بعدی است و مقوله‌ی هویت تنها یک تعریف دارد، خط بطلان می‌کشد.
صادق تیرافکن، یکی از هنرمندان جوان ایرانی است که در عراق به دنیا آمده است. او در سن ۶ سالگی، پیش از آغاز انقلاب در سال ۱۹۷۹، همراه پدر و مادر ایرانی خود که به عراق مهاجرت کرده بودند، به ایران باز می‌گردد. او در سال ۱۹۸۹ در رشته‌ی عکاسی از دانشگاه تهران فارغ‌التحصیل می‌شود. تیرافکن که در تهران زندگی می‌کند، در کنار عکاسی، به کولاژ و چیدمان‌های ویدئویی نیز می‌پردازد. این هنرمند، در نمایشگاه‌های فردی و گروهی بسیاری شرکت جسته است. از آثار او، آلبوم‌های "زمزمه‌‌ی شرق"، "قربانی"، "رمز کلمه"، "مرد ایرانی" را می‌توان نام برد. نمایشگاهی از آخرین کارهای تیرافکن در حال حاضر در "نگارخانهی اثر" ـ تهران، دایر است و تا ۲۸ آبان ادامه دارد.
برای دیدن عکس‌های صادق تیرافکن روی لینک "هویت ایرانی" کلیک کنید: