جهان در هفته‌ای كه گذشت: تكاپوى صلح و دموكراسى در غرب و آشوب در شرق
۱۳۸۵ فروردین ۶, یکشنبه
هفته پرخبرى را پشت سر نهاديم. با سفر پوتين به چين، راه نزديكى دو قدرت هسته‌ای هموارتر شد. ”اتا”، به عنوان بازوى مسلح جنبش جدائى‌طلب باسك، آمادگى خود را براى اعلام آتش بس با دولت اسپانيا اعلام كرد. در روسيه سفيد، به رغم دستگيرى وسيع رهبران اپوزيسيون، مردم به تظاهرات اعتراضى خود ادامه دادند. شهرهاى فرانسه نيز، همچنان صحنه تظاهرات گسترده جوانانى بود كه می‌كوشند دولت را به عقب نشينى در زمينه اصلاح قانون كار وادارند.
همه اين رويدادها، نشان می‌دهد كه در سطح جهانى، اعتقاد به دموكراسى، حقوق مردم و توازن قوا، رو به رشد است. اما روند اوضاع خاورميانه، به گونه‌ای است كه پندارى اين ناحيه از زمين، به سياره‌ای ديگر تعلق دارد. سياره‌ای كه از بازى‌هاى دموكراتيك بسيار دورمانده و همچنان صحنه خشونت و تنش است.
جلوه روشن اين تضاد را، ابتدا در عراق می‌بينيم: آمريكائى‌ها، در شرايطى كه زير پوشش سركوب شورشيان، بخش‌هائى از خاك اين كشور را هدف حملات زمينى و هوائى قرار داده اند، بار ديگر به خاطر سوء رفتار سربازانشان در زندانى غير از ابوغريب مورد انتقاد قرار می‌گيرند. اكنون حدود ۱۴ هزار اسير عراقى در چهار بازداشتگاه آمريكا به سر می‌برند. روز دوشنبه اين هفته، يك كميته بازنگرى مركب از نمايندگان ارتش آمريكا و سه وزارتخانه عراق، حكم به آزادى ۳۵۰ زندانى داد. آيا اين اقدام مثبت، خواهد توانست آثار منفى سوء رفتار با زندانيان را، خنثى كند؟ نيويورك تايمز، با استناد به مدارك داخلى پنتاگون، فاش ساخت كه سربازان آمريكائى در يك زندان مخفى واقع در نزديكى فرودگاه بغداد، از زندانيان به عنوان هدف‌هاى زنده در تمرين تيراندازى با گلوله‌هاى رنگى استفاده كرده‌اند.
ارتش آمريكا اميدوار است با ادامه عمليات نظامى گسترده‌ای كه از سامره شروع شد و در منطقه ابوغريب بغداد ادامه يافت، شورشگران عراقى را ريشه كن كنند. رئيس جمهور آمريكا نيز، اين هفته اعلام كرد كه خروج ارتش آمريكا تا پايان دوره حكومت وى در سال ۲۰۰۸ عملى نيست. اما عمليات انتحارى و حمله شورشيان به دو قرارگاه پليس، با بيش از ۳۰ كشته، نشان داد كه عراق، بيش از تكرار صحنه‌هاى خشونت آميزى كه روزهاى حمله خارجى به خاك اين كشور را تداعى می‌كند، نيازمند سياستى مدبرانه است.
شايد در جست و جوى همين راه حل است كه سرانجام آمريكائى‌ها به استقبال مذاكره با جمهورى اسلامى ايران می‌روند. آن‌ها و متحدان انگليسى شان، بارها جمهورى اسلامى را به مداخله فعال در عراق، و حتى مسلح كردن شورشيان اين كشور متهم كرده‌اند. آيا اين مذاكرات به استقرار آرامش نسبى در عراق منتهى خواهد شد؟
فلسطين، نقطه زخمين ديگر پيكر خاورميانه نيز، چشم انداز روشن ترى ندارد. جنبش حماس، كه پس از شكست مذاكرات ائتلافى با ساير گروه‌هاى فلسطينى به يكه تاز ميدان سياست تبديل شده است، اين هفته فهرست اسامى ۲۴ وزير خود را تسليم محمود عباس كرد. اكنون، اين مجلس قانون گذارى فلسطين است كه بايد به صلاحيت وزراى معرفى شده رسيدگى كند. اسرائيل نيز، روز بيست و هشتم مارس صحنه برگزارى انتخابات پيش رس خواهد بود. همه قرائن نشان می‌دهند كه حزب نوبنياد كاديما، كه مجمع ميانه روهاى جبهه ليكود و حزب كارگر اسرائيل است، قدرت را در دست خواهد گرفت. بايد منتظر ماند و ديد كه آيا تغيير موقعيت حماس از يك جريان اپوزيسيون به يك جريان حاكم، زمينه ساز ميانه روى در رهبران اين تشكيلات خواهد شد؟
در افغانستان نيز، به گفته فرمانده واحدهاى آلمانى، وضعيت امنيتى بدتر از دو سال گذشته شده است. در اين ميان، جنجال محاكمه عبدالرحمان، می‌تواند اوضاع را آشفته‌تر كند. عبدالرحمان، ممكن است به جرم ترك اسلام و گرويدن به مسيحيت به اعدام محكوم شود.