جهان در هفته‌اى كه گذشت: يك راه حل براى سه مساله
۱۳۸۵ آذر ۱۹, یکشنبه
گزارش ”گروه مطالعه عراق” كه سرپرستى آن را جيمز بيكر وزير خارجه پيشين ايالات متحده آمريكا به عهده داشت، اين هفته سرانجام در اختيار كاخ سفيد قرار گرفت و جورج بوش اعلام كرد كه آن را به صورت جدى مورد بررسى قرار خواهد داد. اين گزارش، هيچ وجه مشتركى با سياست‌هاى تاكنونى واشنگتن ندارد. از يك سو مذاكره مستقيم با دشمنانى مثل ايران و سوريه را توصيه مى‌كند و از سوى ديگر به صراحت پيروزى سياست نظامى آمريكا در عراق را تصور ناپذير مى‌داند.
با اين همه، جورج بوش ضمن تاكيد بر جدى گرفتن اين گزارش، حاضر شد آن را مشتركا با مهمترين متحد اروپائى خود يعنى تونى بلر، مورد بررسى قرار دهد. دو سياستمدار، احتمالا همين روزها نظر مشترك خود را بيان خواهند كرد. اما يك چيز، ديگر كاملا روشن شده است: براى بوش، راهى جز تمكين به نظرات منتقدان جنگ عراق باقى نمانده است. نه تنها اوضاع عراق، كه وضعيت افغانستان و فلسطين، اكنون با تغذيه مبانى نظرى بنيادگرايانه، صلح و امنيت را نه تنها در منطقه، كه در سراسر جهان به خطر انداخته و تنش ميان جهان غرب و جهان اسلام را عميق‌تر از هميشه كرده است.
در ارتباط با عراق، دردناك‌ترين گزارش اين هفته، انتشار آمار استادان دانشگاهى بود كه در دوران پس از سرنگونى صدام حسين قربانى ترور شده‌اند. تعداد اين استادان تاكنون به ۱۵۰ نفر رسيده و آخرين آن‌ها رئيس دانشكده روانشناسى و علوم تربيتى بود كه همين هفته به ضرب گلوله افراد ناشناس از پاى در آمد. اين امر نشان مى‌دهد كه بحران عراق، ديگر صرفا سياسى نيست، بلكه همه شئون زندگى اجتماعى مردم را به كام كشيده است. بهشت دموكراتيك موعود آمريكا، اكنون به جهنم سوزانى تبديل شده است كه بيش از همه غيرنظاميان بى‌گناه را به كام مى‌كشد.
كميسيون بيكر بر ضرورت استقرار صلح پايدار ميان فلسطين و اسرائيل نيز تاكيد مى‌ورزد. حال ببينيم در فلسطين چه مى‌گذرد؟ تا چند هفته پيش، اين اميد زنده شده بود كه تلاش‌هاى محمود عباس براى تشكيل يك دولت وحدت ملى در تشكيلات خودگردان به ثمر بنشيند. اين دولت ممكن بود حق موجوديت اسرائيل را تحت شرايطى به رسميت بشناسد و به خصومت‌ها پايان دهد. در نتيجه، تحريم‌هاى بين‌المللى شكسته و آرامشى نسبى برقرار مى‌شد كه مى توانست زمينه مذاكرات صلح را فراهم آورد.
اما اين هفته، محمود عباس، نوميد از تلاش‌هاى خود، اعلام كرد كه به سمت برگزارى انتخابات پيش از موعد گام بر خواهد داشت. اين در حالى بود كه اسماعيل هنيه، نخست وزير تشكيلات خودگردان، ميهمان جمهورى اسلامى بود. وى در مراسم نماز جمعه تهران، به پشتگرمى رهبران جمهورى اسلامى اعلام كرد كه جنبش حماس اسرائيل را هرگز به رسميت نمى‌شناسد و به نبرد خود تا آزادى بيت المقدس ادامه خواهد داد.
اوضاع افغانستان نيز، روز به روز بحرانى‌تر مى‌شود. قندهار، ظرف سه روز، شاهد سه عمليات انتحارى عليه نيروهاى پاسدار صلح بين‌المللى بود. همه اين رويدادها، ضرورت يك ائتلاف صلح بين‌المللى را ايجاب مى‌كند. ائتلافى كه تنها مى‌تواند در يك كنفرانس بين‌المللى، با حضور كشورهاى منطقه تحقق يابد. كشورهائى كه با استناد به گزارش ”گروه مطالعه عراق” همه از سياست‌هاى جنگى واشنگتن آسيب ديده‌اند.
كناره گرفتن دونالد رامسفلد وزير دفاع و جان بولتون سفير آمريكا در سازمان ملل متحد، شايد چراغ سبزى براى آغاز اين چرخش باشد.