جهان در هفتهاى كه گذشت: به سوى روزگارانى تيرهتر؟
۱۳۸۴ اسفند ۱۴, یکشنبهروز دوشنبه آينده، شوراى حكام آژانس بينالمللى انرژى اتمى سرانجام ناچار از تصميم گيرى نهائى درباره پرونده اتمى ايران خواهد شد. شكست مذاكرات مسكو و وين، شوراى حكام را در موقعيتى قرار داده است كه احتمالا راهى جز ارجاع پرونده به شوراى امنيت سازمان ملل متحد نخواهد داشت. حتى پيش از ناكامى مذاكرات دبير شوراى عالى امنيت ملى ايران با نمايندگان عاليرتبه سه كشور اروپائى در وين، هراس از تشديد بحران ايران، سبب افزايش بهاى نفت خام شد. به اين ترتيب، ترديدى نيست كه ارجاع پرونده اين كشور به شوراى امنيت، بر بحران انرژى اثرى شديدتر خواهد نهاد.
اين در شرايطى است كه موافقت جورج بوش بر سر همكارى اتمى با هند، چينىها را بسيار نگران كرده و بر حساسيتها، در شرق افزوده است. در اين ميان، اوضاع بىثبات عراق نيز، پس از انفجار حرم امامان دهم و يازدهم شيعه، خطرناكتر از هميشه شده است. روز جمعه اين هفته، دولت عراق ناچار شد از ترس درگيرىهاى تازه، بار ديگر مقررات منع حركت اتومبيلهاى شخصى را در بغداد برقرار كند. اين تصميم پس از آن اتخاذ شد كه انفجارهاى روز پنجشنبه، دست كم بيست كشته برجاى گذاشت.
مشكلات فعلى عراق، به تنش ميان شيعيان و سنىها محدود نمیشود. اين هفته، خبرگزارى آلمان فاش كرد كه ميان ابراهيم الجعفرى نخستوزير موقت شيعه عراق و رهبران احزاب اين كشور اختلاف شديدى بروز كرده است. تا آنجا كه احزاب كرد و سنى قصد دارند از اتحاديه احزاب شيعى بخواهند نامزد ديگرى براى پست نخستوزيری تعيين كند. جعفرى متهم شده است كه در تصميمات خود مستبدانه عمل میكند و به مشاوره با همكاران خود در دولت نمیپردازد.
در عراق، ضمنا درگيرى ميان نيروهاى آمريكائى و شورشيان نيز، هفته گذشته بار ديگر اوج گرفت. ارتش آمريكا اعلام كرد كه در حمله به فلوجه ۶۱ نفر از افراد مظنون به شركت در عمليات مسلحانه را دستگير و مهمات زيادى كشف كرده است. ارتش آمريكا، همچنين ادعا كرد كه برخى از دستگير شدگان چهرههاى اصلى گروه ابومصعب الزرقاوى هستند. همزمان با اين وقايع، خبرگزارى فرانسه، نتايج يك نظر سنجى را فاش كرد كه دو موسسه پژوهشى در ميان سربازان آمريكائى مستقر در عراق انجام دادهاند. اين نظرسنجى نشان میدهد كه هفتاد درصد سربازان آمريكائى خواستار بازگشت به خانههاى خود هستند.
چشم انداز كانون بحران ديگر خاورميانه، يعنى فلسطين نيز، بهتر از عراق نيست. در اينجا، نزديكى حماس با جمهورى اسلامى ايران است كه جامعه غرب را به شدت نگران میكند. البته از كنارهم قرار دادن گزارشهاى خبرگزارىها میتوان چنين نتيجه گرفت كه رهبران حماس میكوشند لحن ديپلماتيك نرمترى را برگزينند تا جامعه جهانى آنان را در اداره تشكيلات خودگردان فلسطين به رسميت بشناسد.
سفر روز جمعه خالد مشعل رئيس دفتر سياسى جنبش حماس به مسكو، در چارچوب همين سياست صورت گرفت. به گزارش خبرگزارى فرانسه، ولاديمير پوتين، با دعوت از حماس، سبب رنجش شديد اسرائيل، آمريكا و بيشتر دولتهاى اروپائى شد. اما مسئول امور خاورميانه روسيه اعلام كرد كه هدف اين دعوت، برطرف ساختن نگرانىهائى است كه به قدرت رسيدن حماس در فلسطين ايجاد كرده است. وى گفت: ”رد خشونت، پذيرش توافقنامههاى ميان اسرائيل و فلسطين، و به رسميت شناختن حق موجوديت اسرائيل، چيزهائى است كه ما از حماس خواهيم خواست”.
اما وزير فرهنگ اسرائيل، دعوت از حماس را به مثابه خنجرى دانست كه روسها بر پشت اسرائيل فرو كردهاند.