جهان در هفته‌اى كه گذشت: بشكه باروت خاورميانه آماده انفجار
۱۳۸۴ اسفند ۷, یکشنبه
افكار عمومى جهانى، مشوش از بحران اتمى ايران و تشديد تنش ناشى از پيروزى حماس در فلسطين، اين بار، با بمب گذارى در گنبد طلائى حرم دو تن از امامان شيعه و درگيرى‌هاى خشونت‌آميز پى آيند آن، مجبور به تحمل تكانى شديد شد. اين تكان، به گونه‌ای بود كه بسيارى از رسانه‌هاى گروهى غرب، از خطر انفجار بزرگ در خاورميانه نوشتند و بهاى نفت خام، كه در هفته‌هاى گذشته به تدريج كاهش يافته بود، يكبار ديگر سير صعودى پيمود.
درگيرى‌هاى پس از انفجار ”حرم عسكرين” در سامرا، تا پيش از ظهر روز جمعه، دست كم ۱۳۰ كشته برجاى نهاد و دولت عراق را ناچار ساخت براى جلوگيرى از شركت مردم در نماز جمعه، كه می‌توانست محرك درگيرى‌هاى بيشتر شود، مقررات منع عبور و مرور اعلام كند.
چه دست‌هائى در كارند تا عراق جنگ زده را به دامن يك جنگ داخلى بكشانند؟ اكنون، هم عراقى‌ها، هم مسلمانان سنى و شيعه جهان و هم افكار عمومى جهان غرب، تشنه دريافت پاسخى بر اين پرسش‌اند. در حالى كه هم دولت عراق و هم منابع گوناگون ديگر، تاكنون تنها توانسته‌اند پاسخ‌هائى بر مبناى حدس و گمان به اين پرسش بدهند.
خطر جنگ داخلى، در شرايطى عراق را تهديد می‌كند، كه پيشبرد طرح صلح خاورميانه نيز، با پيروزى حماس در فلسطين، بيش از هميشه دشوار شده است. رهبران حماس، اكنون، نگران از قطع كمك‌هاى مالى جهان غرب، تمام تلاش خود را معطوف جلب پشتيبانى جهان اسلام كرده‌اند. مناسبات دوستانه حماس با جمهورى اسلامى ايران، اين هفته، پس از سفر خالد مشعل به تهران و برگزارى مراسم ”حماسه حماس” علنى‌تر از هميشه شد. به گزارش آسوشيتدپرس، منوچهر متكى وزير خارجه ايران، در جاكارتا گفت: ”ما به عنوان كشورهاى اسلامى وظيفه داريم به برادرانمان در فلسطين كمك كنيم”.
سفر متكى به اندونزى، از قضا همزمان بود با بازديد كاندوليزا رايس وزيرخارجه آمريكا از خاورميانه. رايس، در اين سفر، كوشيد سياستمداران عرب را به منزوى ساختن حماس ترغيب كند، اما توفيقى به دست نياورد. رهبران مصر و عربستان سعودى، با پيشنهاد قطع كمك به تشكيلات خودگردان فلسطين مخالفت ورزيدند و سعود الفيصل وزير خارجه عربستان گفت: ”در كمك به فلسطين تنها بايد ملاحظات انسانى در نظر گرفته شود”. مقامات سياسى مصر نيز، پيش از آن، به رايس هشدار داده بودند كه جامعه جهانى بايد از پيش داورى درباره حماس خوددارى ورزد. رهبران حماس، ضمن تلاش براى جلب پشتيبانى كشورهاى عربى، كوشيدند با سپردن مقام نخست وزيرى فلسطين به اسماعيل‌هنيه كه معتدل‌تر از ديگران است، از نگرانى‌هاى آمريكا و اروپا بكاهند.
در اين شرايط پرتنش، ارتش اسرائيل، اين هفته با حمله به اردوگاه آوارگان بلعتا ۸ فلسطينى را به قتل رساند، ۱۵ نفر را مجروح و بيش از ۵۰ نفر را دستگير كرد. به گزارش آسوشيتدپرس، گروه‌هاى امدادى مستقر در فلسطين اعلام كردند كه در جريان اين حمله سربازان اسرائيلى به سوى مددكاران و روزنامه نگاران نيز تيراندازى و سه نفر را مجروح كردند.
سفر فرانك والتر اشتاين ماير وزير خارجه آلمان به آسيا نيز، بى‌ارتباط با اوضاع خاورميانه نبود. پيش از اين سفر، اعلام شد كه وزير خارجه آلمان در پكن از مقامات چينى خواهد خواست هنگام عقد قراردادهاى اقتصادى به وضعيت حقوق بشر و سياست خارجى كشورهائى مثل ايران، سوريه و سودان توجه نشان دهند. پس از ديدار اشتاين ماير از چين، معاون وزارت خارجه اين كشور به تهران سفر كرد تا همراه هيئت روسى در مذاكرات مربوط به برنامه‌هاى اتمى جمهورى اسلامى ايران شركت كند.
به هر حال، با توجه به شيعى بودن حكومت ايران و ارتباط بسيار نزديك اين حكومت با جنبش حماس، نقش ايران در تحولات آتى خاورميانه همواره اهميت بيشترى می‌يابد.