جنگ سایبری علیه منتقدان سلطنت در تایلند
۱۳۹۰ مهر ۱۴, پنجشنبه
جمهوری اسلامی ایران، چین، کوبا، کره شمالی، برمه، سوریه و تاجیکستان اسامی کشورهایی هستند که وقتی پای سانسور و فیلتر اینترنت به میان می‌آید، در راس اخبار هستند.
آخرین گزارش سازمان «گزارشگران بدون مرز» از این کشورها با عنوان «بزرگ‌ترین دشمنان آزادی اینترنت» در جهان نام برده است. کشورهایی که هر روز وب‌سایت‌های بیشتری را فیلتر می‌کنند، دسترسی کاربران به جریان آزاد اطلاعات در این کشورها، با چالش‌ها و موانع جدی روبرو است و فعالان اینترنتی تحت فشار و تعقیب هستند.
اما لیست کشورهایی که دسترسی شهروندان به اطلاعات اینترنت را محدود کرده و نظام بورکراتیکی برای اعمال سانسور و کنترل محتوای فضای وب طراحی کرده‌اند، روز به روز دارد طویل‌تر میشود.
در جنوب شرقی قاره‌ی آسیا، تایلند، کشوری با جاذبه‌های تورسیتی فراوان و نظام "مشروطه سلطنتی" ، یکی از کشورهایی است که وقتی صحبت از آزادی گردش اطلاعات در وب و دسترسی کاربران باشد، روز به روز وضعیت بدتری پیدا می‌کند.
اعمال سانسور با توجیه " عشق به سلطنت"
در مرکز شهر بانکوک، پایتخت تایلند، در یکی از ساختمان‌های بلند و وسیع دولتی، راهرویی با چراغ‌های نئون فسفری است که هر آن‌چه در این کشور فیلتر شده و هر مانعی بر سر راه کاربران اینترنت قرار می‌گیرد، از این راهرو و اتاق‌هایش هدایت میشود. این نهاد دولتی با عنوان رسمی «دفتر جلوگیری و مقابله با جرایم فن‌آوری» زیرنظر دولت تایلند فعالیت می‌کند. دولت تازه‌ی تایلند که از ماه ژوئیه روی کار آمده است، ترجیح می‌دهد که این نهاد را «اتاق جنگ» بنامد. اتاق جنگی سایبری برعلیه آن‌چه دولت، "توهین به سلطنت" می‌نامد.
عکس‌برداری از ساختمان این نهاد ممنوع است و متخصصانی که در اتاق‌های این راهرو مشغول به مقابله و اعمال سانسور علیه کاربران اینترنت در تایلند هستند، بیش از ۷۰ هزار صفحه‌ی اینترنتی را در ۴ سال گذشته فیلتر کرده‌اند.
بیش از ۶۰ هزار صفحه و شناسه‌ی کاربری نیز به دلیل آن‌چه این نهاد "توهین به خانواده‌ی سلطنتی" می‌نامد، فیلتر شده و ده‌ها هزار صفحه‌ی با پورنوگرافی نیز از دسترسی خارج و مسدود شده است.
مثل بسیاری دیگر از کشورهایی که اینترنت را فیلتر و محتوای وب را سانسور می‌کنند، تعریف دولت تایلند نیز از «توهین به خاندان سلطنتی»، تعریف واضح و شفافی نیست و با همین بهانه بسیاری از صفحه‌های اینترنتی مسدود و با برخی کاربران مقابله شده است.
گزارش سازمان «اپن اینیشیتیو» درباره‌ی وضعیت فیلترینگ در تایلند می‌گوید که جز سایت‌هایی که با بهانه‌ی «توهین به سلطنت» فیلتر شده‌اند، سایت‌های با موضوعات اجتماعی مثل حق تحصیل و شهریه‌ی بالای دانشگاه‌ها و غیره نیز در موارد متعددی مشمول فیلتر شده‌اند. بنا به این گزارش، برخی سایت‌های فن‌آوری و روش‌های عبور از فیلترینگ نیز در تایلند سانسور شده‌اند.
معاون «دفتر جلوگیری و مقابله با جرایم فن‌آوری» در گفت‌وگویی با روزنامه‌ی «نیویورک تایمز» گزینش برای انتخاب کارکنان این دفتر را انکار نکرده و گفته است آن‌چه آن‌ها را در انجام وظیفه‌شان مصمم می‌کند " عشق مردم تایلند به سلطنت" است.
پنج سال حبس برای متخلفان اینترنتی
بنا به قانون تایلند، هرکس که به «شاه، ملکه یا یکی از اعضای خاندان سلطنت» توهین کند، به حداقل ۱ و حداکثر ۱۵ سال حبس محکوم میشود.
در سال ۲۰۰۷، دولت نظامی تایلند در اقدامی ضربتی قانون«جرایم اینترنتی» این کشور را در زمانی کوتاه تدوین و تصویب کرد. بنا به این قانون هر کس که محتوای نوشته‌هایش در اینترنت به "امنیت ملی" تایلند صدمه بزند یا صلح و آرامش جامعه را با تولید محتوای اینترنتی که " اخلاقیات جامعه را تهدید کند" بهم زند، به ۵ سال حبس محکوم میشود.
دولت تایلند و «دفتر جلوگیری و مقابله با جرایم فن‌آوری» در محکوم کردن کاربران اینترنت به «توهین علیه خاندان سلظنتی» تا آن‌جا پیش رفته‌اند که اگر هر کاربری قبل از نام پادشاه، همه‌‌ی لقب او را به کار نبرد یا از ضمیر غیررسمی استفاده کند، او را متهم کرده و صفحه یا شناسه‌ی کاربری او را مسدود می‌کنند.
سوراچای، معاون «دفتر جلوگیری و مقابله با جرایم فن‌آوری» می‌گوید که منتقدان سلطنت تایلند در اینترنت، زبانی قراردادی بین خود طراحی کرده‌اند و با کد‌های مشخصی از شاه یا ملکه صحبت می‌کنند تا با این حربه در دادم فیلترینگ نیفتند. چندی پیش روزنامه‌ی «باکوک پست» که نشریه‌ی پرتیراژ انگلیسی زبان تایلند است، در گزارشی انتقاد کرده بود که بسیاری از وبـ‌سایت‌هایی که مشمول فیلتر شده‌اند، محتوای توهین آمیزی ندارند و "اتاق جنگ" به سادگی با برداشت خود از این قانون که برداشت بی‌منطقی است، روز به روز حلقه‌ی فیلتر را تنگ‌تر می‌کند.
دولت تایلند بودجه‌ی "اتاق جنگ" را افزایش داده است و کارکنان این نهاد مقابله با آزادی بیان در اینترنت، حالا ۲۴ ساعت شبانه‌روز کار می‌کنند و فعالیت‌های کاربران اینترنتی تایلند را زیرنظر داشته و کنترل می‌کنند.
اعتراض دولتی‌ها به فیلترینگ رو به گسترش
افزایش بودجه‌ی «دفتر جلوگیری و مقابله با جرایم فن‌آوری»، شدت فیلترینگ که روز به روز گسترده‌تر شده و احضار و بازداشت برخی چهره‌های فعال و شناخته‌شده‌ی اینترنتی، نه تنها اعتراض‌های بین‌المللی که اعتراض برخی مقامات دولتی و مقابله‌ی دستگاه قضایی با آن‌ها را نیز به همراه داشته است.
تانگ‌چای سانسیری، رئیس بخش اینترنت در وزارت ارتباطات و فن‌آوری تایلند، چندی پیش در یک سخنرانی به صرحت اعلام کرد که برنامه‌ی فیلترینگ اینترنت در تایلند، کارامد نخواهد بود و فقط منتقدان و مخالفان را رادیکال‌تر خواهد کرد. این مقام دولتی که پیشنهاد داده بود فیلترینگ سایت‌های سیاسی متوقف شود و فقظط سایت‌های پورنوگرافی یا مروج خشونت علیه زنان و کودکان و دیگر شهروندان فیلتر شود، گفته بود:«بگذارید با همکاری معلم‌ها و مسئولان مدارس و همفکری والدین تصمیم بگیریم محتوایی که مغایر حقوق کودک است را مسدود کنیم.»
این مقام دولتی اضافه کرده بود که «تدوین یک لیست سیاه عریض و طویل» راهکار کنترل نیست و حقوق کاربران را نقض می‌کند. بعد از این اظهارات، سانسیری از مقام دولتی خود عزل و به «اخلال در امنیت عمومی» متهم شد. تانگ‌چای سانسیری حالا خود به فعالان علیه سانسور پیوسته و وب‌‌سایتی برای مقابله با فیلترینگ گسترده در تایلند راه‌اندازی کرده است.
مخالفت با فیلترینگ در تایلند روز به روز گسترده‌تر میشود. آن‌قدر که حتا سوراچی، رئیس "اتاق جنگ" هم ناچار به اعتراف شده است که بسیاری از کارشناسان اینترنت و کامپیوتر در این کشور حاضر نیستند در «دفتر جلوگیری و مقابله با جرایم فن‌آوری» تایلند، علی‌رغم حقوق مکفی و مزایای خوب استخدام شوند و دست‌اندرکار سانسور و کنترل فعالیت‌های آنلاین شهروندان باشند.
فرناز سیفی
تحریریه: جواد طالعی