جشن سده

دویچه‌وله: آقای فرهادی جشن سده چه جشنی است و چطور برگزار می‌شود؟

فرهادی: جشن سده‌ یکی از جشن‌های بسیار کهن ایران است و یکی از بهترین جشن‌هایی‌ست که ما در ایران امروز و در باستان جشن می‌گرفتیم. این جشن صدمين روز از اول زمستان بزرگ یا تقویم کهن ایرانی آغاز می‌شود. وقتی که روزشمار را دنبال بکنیم، از اول آبانماه، هر روز که می‌گذرد حساب می‌شود تا می‌رسیم به ۱۰ بهمن ماه که این صدمین روز را ما جشن می‌گیریم و جشن آتش هست. به‌عبارتی در تقویم کهن ما دو فصل تابستان بزرگ داشتیم و زمستان بزرگ. در آن زمان آغاز زمستان را از آبانماه شروع می‌کردند و صد روز بعد را، به عنوان جشن سده جشن می‌گرفتند،‌ آتش می‌افروختند، موبدان به دور آتش جمع می‌شدند، سرودخوانی و شادمانی می‌کردند و این جشن هم اکنون در کرمان و یزد هم بطور وسیعی برگزار می‌شود و همینطور در تهران. در سنت‌های کهن ایرانی همواره جشن‌های موسمی، جشن‌های روزانه وجود داشته و جشن‌هایی که ما در حال حاضر برگزار می‌کنیم یکی از مهمترین‌هایش همین جشن سده هست.

دویچه‌وله: این جشن به چه شکلی برگزار می‌شود؟

فرهادی: این جشن در حقیقت از چندروز قبل از ۱۰ بهمن‌ماه به استقبالش می‌روند. از بیابان خار و خاشاک و هیزم‌ها را جمع‌آوری می‌کنند، رویهم انباشته می‌کنند در مکان مخصوصی و نزدیک غروب روز دهم موبدان بهمراه گروهی از موبدیاران و دیگر زرتشتیان آماده می‌شوند که بروند به سمت آتش. مجمری از آتش را که قبلا اوستاخوانی شروع شده بوده، بهمراه خودشان می‌برند و بهمراه آن جمعی که در دور آن آتش جمع شده‌اند، این آتش مجمر را به آتش بزرگ می‌سپارند و به‌عبارت دیگر این را می‌گویند بزرگ‌کردن آتش.

دویچه‌وله: در حال حاضر در ایران این جشن به چه صورت برگزار می‌شود؟

فرهادی: به‌صورت کامل در کرمان برگزار می‌شود و حتا شهرداری کرمان هم از هفته‌ها پیش مقادیر زیادی هیزم‌ و هیمه‌ را می‌آورد به سمت منطقه‌ای که اسمش «باغچه‌ بوداغ آباد» هست و در روز مشخصی همه‌ی اهالی کرمان، چه زرتشتی چه غیر زرتشتی،‌ آماده می‌شوند برای رفتن به آنجا. تعداد زیادی از کسانی که دست‌اندرکار این جشن هستند، مقدمات جشن را فراهم می‌کنند، از شیرینی، نقل و امثال اینها و پذیرایی‌های خیلی مفصلی دارند و به‌اضافه‌ی اینکه حداقل ۱۰ موبد در آن برای خواندن اوستا شرکت می‌کنند و بزرگ‌کردن آتش هم در ساعتهای ۷ـ۶ و دم غروب بعدازظهر انجام می‌گیرد.

دویچه‌وله: آقای فرهادی شما گفتید که هم زرتشتیان و هم غیرزرتشتیان در این جشن شرکت می‌کنند. یعنی می توان ‌ گفت که در واقع این جشن یک مراسم سنتی است که زرتشتی‌ها بهمراه پيروان ادیان دیگر در آن شرکت می‌کنند؟

فرهادی: بله. ما این را می‌توانیم بگوییم که یک جشن ملی است، هرچند که در یک دوران ۲۵۰ـ ۲۵۰ساله از بعد از حمله‌ی اعراب به به ایران انجام نشد، در واقع در اوایل حمله‌ی اعراب به ایران، ولی پس از ۳۰۰ـ ۲۵۰سال بعد به‌تدریج مجدد این جشن بزرگ برگزار شد و مثل جشن نوروز، جشن مهرگان و جشن تیرگان به هم وسعت و بزرگی خودش، خصوصا در مناطق زرتشتی‌نشین که زرتشتی باقی ماندند،‌ مثل کرمان و یزد، برگزار شد و در حال حاضر در تهران هم برگزار می‌شود در جاده‌ی کرج و مکانی بنام «کوشک ورجاوند» و در شکل بسیار عظیم و شرکت‌کنندگان با جشن و پایکوبی به استقبال آن می‌روند.

دویچه‌وله: شما از موسسان «انجمن دوستداران زرتشت» هستید. ممکن است خیلی مختصر توضیح بدهید که این چه انجمنی است؟

فرهادی: «انجمن دوستداران زرتشت» در حقیقت انجمنی هست رابط بین زرتشتیان و غیرزرتشتیان. کسانی که دوستدار فرهنگ باستان ایران هستند، دوستدار زرتشت و فلسفه و نگرش این پیامبر بزرگ آریایی هستند، مرتب به ما مراجعه می‌کنند و مراجعه می‌کردند و مایل بودند از این اندیشه‌های برجسته اطلاع پیدا کنند. ما هم بهمراه گروهی از دوستانمان اقدام کردیم، انجمنی را در کانادا تأسیس کردیم و این درواقع یک سازمان غیرانتفاعی است و شعبه‌های این انجمن هم در کشورهای مختلفی مثل آمریکا، برزیل، انگلستان، سوئد و دیگر کشورها وجود دارد. دوستان در آنجاها هم فعال هستند و به این طریق ما وظیفه‌مان می‌دانیم که از خواسته‌ی خود زرتشت که ایجادکننده‌ی انجمن دوستی جهانی هست، در واقع برای بوجودآوردن این دوستی و مهر و محبت اقدام کنیم. یک چیزی مشابه آن و با لول بسیار کوچک‌اش را ما می‌بینیم که سازمان ملل متحد هست، ولی آرمانها و اندیشه‌های زرتشت که در کتاب «گاتها»ی زرتشت در بندهای مختلف به آن رسیده، چون معتقد به تمام انسانهای روی زمین هست، کره‌ی زمین هست و به نیکی و نیک‌منشی در واقع می‌پردازد، ما آماده هستیم که با کمک این انجمن و دیگر دوستان این اندیشه‌های سالم و پاک و پاک‌نهادی را به همه‌ی دوستداران آن بزرگوار برسانیم.

دویچه‌وله: آقای فرهادی با تشکر از اینکه وقت در اختیار ما قرار دادید.