جای خالی خاویر سولانا

ده سال پیش، اتحادیه اروپا سمتی را به نام "نماینده ارشد سیاست خارجی و سیاست امنیتی" بر قرار کرد. تنها خاویر سولانا، وزیر امور خارجه سابق اسپانیا و دبیر کل سابق ناتو تا بحال این مقام را که به آن "سیاستمدار بزرگ اتحادیه اروپا" نیز گفته می‌شود، به عهده داشته است.

سولانا به ماموریت خود ایمان داشته و می‌گوید: «بسیاری از انسان‌های این دنیا به اتحادیه اروپا امید دارند. وجود ما در سیاست بین الملل محبوب است. من در طول این چند سال به خیلی کشورها مسافرت کردم و هر جا که رفتم با احترام برای اتحادیه اروپا روبرو شدم. در چنین دنیای پیچیده‌ای ما نباید مردم را دلسرد کنیم».

سولانا سیاستمدارآرامی بوده است. او به کندی مسائل مختلف از جمله صلح خاور میانه، وساطت در مسائل بحرانی بالکان بود و مذاکرات درمورد مسئله اتمی ایران را به پیش می‌برد و به همین دلیل مورد انتقاد قرار داشت که در سیاست‌های خود ساکت و خوددار است. سولانا که که عقیده سوسیالیستی دارد در روز چهاردهم ژوئیه امسال شصت و هفتمین سالگرد تولدش را جشن می‌گیرد.

سخن گفتن با صدایی واحد

هدف اصلی از ایجاد سمت "نماینده ارشد سیاست خارجی و سیاست امنیتی" این بود که در مسائل سیاست جهانی یک موضع واحد قابل دفاع باشد. تمام اعضای اروپا باید موافق و پشتیبان حرف‌های سولانا باشند. به همین دلیل سخنان وی همواره مبهم و نامشخص بودند.

تفکیک وظایف سولانا از وظایف دیگر سیاستمداران ارشد اتحادیه اروپا ساده نیست. در کنار سولانا ، رییس ادواری اتحادیه اروپا و نیز رییس کمیسیون این اتحادیه این مسئولیت را برعهده دارند که در عرصه سیاست بین‌الملل اتحادیه اروپا را نمایندگی کنند. این ساختارهای پیچیده باعث تداخل مسئولیت‌ها می‌شوند. سولانا در این باره می‌گوید: « من فکر می‌کنم که ما احتیاج به یک صدا و یک سیاست خارجی منطقی داریم. ما باید به کشورهایی که خواهان داشتن روابط با ما هستند، ساختار ثابتی عرضه کنیم».

خاویر سولانا که در رشته فیزیک تحصیل کرده، در دوران دانشجویی خود در سال ۱۹۶۴ میلادی وارد حزب سوسیالیستی اسپانیا شد. بعد از اتمام دوران دیکتاتوری ژنرال فرانکو در اسپانیا، سولانا در سال ۱۹۷۷ میلادی نخست نماینده پارلمان این کشور شد، سپس به عنوان وزیر فرهنگ انتخاب گردید و در پایان نیز در راس وزارت امور خارجه اسپانیا قرار گرفت.

جانشین سولانا

اگر قرارداد جدید لیسبون در این سال به اجرا درآید، اهمیت سمت "نماینده ارشد سیاست خارجی و سیاست امنیتی" بالا می‌رود، چرا که دارنده این مقام در عین حال عضو کمیسیون اتحادیه اروپا نیز می‌شود. نامزدهای جانشینی سولانا وزیر امور خارجه سوئد، کارل بید و میشل باربیر، یکی از نمایندگان فرانسه در پارلمان اروپا هستند.

دارنده این سمت احتمالا در طی تعیین مقام‌های دیگر از جمله رییس کمیسیون اتحادیه اروپا مشخص خواهد شد. به همین دلیل دشوار است که از قبل پیش‌بینی‌هایی دراین مورد شود. در این رابطه نباید از یاد برد که بیشتر خاستگاه سیاسی فرد و بزرگی کشور وی در اتحادیه اروپا مطرح است تا شایستگی خود کاندیدا.