توقف قرارداد توتال؛ بازی خطرناک یا دفاع از منافع ملی؟
۱۳۹۶ تیر ۱۹, دوشنبه
به دنبال انعقاد قرارداد همکاری مشترک شرکت پتروپارس ایران با شعبه بین‌المللی شرکت ملی نفت چین وشرکت فرانسوی توتال موج انتقاد علیه این قرارداد به راه افتاد. در ادامه این انتقادها، خبرگزاری میزان از طرح سه‌فوریتی توقف این قرارداد گزارش داده است.
موضوع طرح سه‌فوریتی "توقف موقت قرارداد توتال" توسط حسین‌علی حاجی‌دلیگانی، نماینده شاهین‌شهر مطرح شده است. حاجی‌دلیگانی در گفت‌وگو با خبرنگار گروه سیاسی خبرگزاری میزان هدف از طرح سه‌فوریتی یادشده را "مطالعه، بررسی و رعایت مصالح ملی" اعلام کرده است.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
نماینده شاهین‌شهر در این گفت‌وگو با اشاره به قرارداد با شرکت فرانسوی توتال در زمینه توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی مدعی است: «طبق بررسی های انجام شده نشان می دهد که این قرارداد در یک فضای عجله‌ای و بدون توجه به منافع ملی و بدون رعایت فرایندهای قانونی منعقد شده است.»
بیشتر بخوانید: ایران در تلاش برای جذب شرکت‌های بزرگ نفتی
او اعلام کرده است که امضای طرح مذکور از نمایندگان اخذ خواهد شد واین طرح سه‌فوریتی روز سه‌شنبه ۲۰ تیرماه رسما به هیئت رئیسه مجلس تحویل داده می‌شود.
منافع ملی یا منافع شخصی؟
جلال میرزایی، عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی است. میرزایی پس از انتشار خبر "طرح سه‌فوریتی توقف موقت قرارداد توتال" در گفت‌وگویی با ایلنا، این اقدام را یک بازی خطرناک نامید.
میرزایی در این مصاحبه از جمله گفت: «این جریان بازی خطرناکی را آغاز کرده‌اند. اینان افرادی هستند که به خاطر منافع مالی شخصی دنبال این قرارداد بوده‌اند و اکنون که نتوانستند به آن دسترسی پیدا کرده و منافع خود را نیز در خطر می بینند وارد این بازی شده‌اند.»
در این سخنان که به طور کلی از سوی این عضو کمیسیون انرژی مطرح شده، مشخص نمی‌شود که "کدام جریان" از توقف این قرارداد سود می‌برد. میرزایی می‌گوید: «در مجلس غیر از آقای حاجی‌دلیگانی که در نطق اضطراری به این موضوع اشاره داشته، بنده واکنشی ندیدم. من نمی‌دانم این نمایندگان چه کسی هستند که از طرح سه فوریتی صحبت می‌کنند و یا چه استدلالی دارند و چه اهدافی دارند. البته اهدافشان مشخص است که دنبال منافع شخصی خودشان هستند ولی استدلال‌شان چیست؟»
جلال میرزایی این "جریان" را متهم می‌کند که با نگاه "پیمانکارانه" به قرارداد می‌نگرد و حرف حساب ندارد. میرزایی در گفت‌وگو با ایلنا گفت: «این افراد در موضع‌گیری‌هایشان حرف حساب ندارند، نمی‌گویند ایراد قرارداد با توتال چیست؟ یک بار می‌گویند خیانت است، یک بار می‌گویند امتیاز به خارجی است. بار دیگر می‌گویند که کشور را فروختند اما حرف حساب ندارند و دلیل و برهانی برای این اظهار نظرهای خودشان ندارند.»
ابهامات قرارداد پارس جنوبی
در این بین برخی از رسانه‌ها به پاره‌ای از ابهامات این قرارداد اشاره کرده‌اند. خبرگزاری فارس در مقاله‌ای تحت عنوان "۱۰ ابهام درباره قرارداد فاز ۱۱ پارس جنوبی با توتال"، علت‌های مخالفت با این قرارداد را لیست کرده است.
ابهاماتی که درباره قرارداد با "توتال" مطرح شده‌اند را می‌توان به دو بخش تقسیم کرد: ابهامات فنی و ابهامات مربوط به سود و زیان‌های اقتصادی این قرارداد.
در چارچوب ابهامات فنی، مواردی از جمله "سند رازداری" و خطر افشای اطلاعات مربوط به میادین گاز و نفت کشور، عدم انتشار متن نهایی قرارداد، نحوه تصمیم‌گیری در "کارگروه مشترک مدیریت" مطرح شده‌اند. به عنوان نمونه اشاره شده است که هرگاه اتفاق نظر بین شرکت‌های فعال در این قرارداد وجود نداشته باشد، چه کسی مسئول اتخاذ تصمیم نهایی خواهد بود. به لحاظ سهم، البته توتال در موقعیت قوی‌تری نسبت به شریک ایرانی، یعنی شرکت پتروپارس قرار دارد.
بیشتر بخوانید: زنگنه: ما ایرانیان گرفتار تفکر استخاره‌ای هستیم
در مورد ابهامات مربوط به پیامدهای اقتصادی این قرارداد و سود و زیان ناشی از آن، به این موارد اشاره می‌شود. مبنای محاسبه وزیر نفت جمهوری اسلامی کدام است و چگونه او مدعی شده که درآمد توتال ۱۵ درصد درآمد ایران خواهد بود؟
از جانب دیگر، چرا برای شرکت فرانسوی در ازای تولید هر ۱۰۰۰ فوت مکعب گاز پاداش پیش‌بینی شده اما در مورد احتمال آسیب رسیدن به یکی از میادین در جریان حفاری، مجازاتی در نظر گرفته نشده است؟ هزینه‌ها بر چه مبنایی محاسبه شده و ابهامات دیگری از این دست.
قرارداد با شرکت توتال به بازار گمانه‌زنی و همچنین اتهام‌زنی نیروهای موافق و مخالف دولت روحانی رونق بخشیده است. حال آنکه، با توجه به تجربه تلخ ناشی از قرارداد کرسنت، رفع ابهامات و محاسبه دقیق سود و زیان این قرارداد، که قرار است مبنایی برای قراردادهای مشابه نیز باشد، از اهمیت بسیاری برخوردار است.