توافق گروه ۵+۱ بر سر تشدید تحریم ایران
۱۳۸۶ بهمن ۲, سه‌شنبه
وزرای خارجه‌ی گروه ۵+۱، متشکل از اعضای دائم شورای امنیت و آلمان در جلسه‌ی روز سه‌شنبه ( ۲۲ ژانویه) خود به طور اساسی توافق کردند که شورای امنیت با صدور یک قطعنامه ی جدید تحریم‌های کنونی علیه ایران را به "گونه‌ای معتدل" تشدید کند.
فرانک- والتر اشتاین‌مایر، وزیر خارجه آلمان و میزبان همتایان خود در گروه ۵+۱، ضمن اعلام توافق فوق، گفت که هر شش کشور، مشترکاَ و به طور عاجل از ایران می‌خواهند که به تقاضا برای شفاف‌سازی برنامه هسته‌ای خود واکنش مثبت نشان دهد. اشتاین مایر افزود: « من یادآوری می‌کنم که ایران قول داده است در همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ابهامات و سؤال‌ها در باره‌ی برنامه هسته‌ای‌اش پاسخ دهد.»
وزیر خارجه‌ی آلمان در ا دامه، سیاست دوجانبه گروه ۵+۱ در برابر جمهوری اسلامی را یادآور شد. به گفته اشتاین مایر، این گروه دست همکاری خود به سوی ایران را همچنان دراز نگه می‌دارد، ولی در عین حال بر رعایت خواست بین‌المللی از سوی این کشور نیز تآکید و اصرار دارد. او افزود: « در گروه ۵+۱ هیچ کس به دنبال رویارویی با ایران نیست، ما خواهان یک راه حل صلح‌آمیز هستیم.»
توافق به رغم شک و تردیدهای اولیه
وزرای خارجه‌ی آمریکا، فرانسه، انگلستان، چین و روسیه و همچنین خاویر سولانا، هماهنگ‌کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا به دعوت وزیر خارجه‌ی آلمان روز سه‌شنبه در برلین گرد آمدند تا رویکرد بعدی در پرونده هسته‌ای ایران را بررسی کنند. این مقام‌ها در آخرین نشست خود در سپتامبر سال گذشته، توافق کردند که قبل از تشدید تحریم‌ها علیه ایران، محمد البرادعی، مدیر کل آژانس اتمی و خاویر سولانا از طریق مذاکره با با مقامات جمهوری اسلامی گزارشی از آخرین تحول در پرونده هسته‌ای این کشور ارائه کنند. البرادعی در گزارش خود که در اواخر ماه نوامبر ارائه شد از همکاری گسترده‌تر ایران با آژانس خبر داد، اما یادآور شد که این کشور همچنان به خواست دیگر شورای امنیت، یعنی تعلیق غنی سازی اورانیوم بی‌اعتنایی می‌کند.
خاویر سولانا نیز در آخرین دیدار خود با سعید جلیلی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران با وی به توافق نرسید. به رغم این تحولات منفی، دو رویداد سبب شدند که تا حدودی بحث در باره‌ی تشدید تحریم‌ها علیه ایران به کندی پیش رود: گزارش ۱۶ سازمان اطلاعاتی آمریکا که در اوایل دسامبر گذشته انتشار یافت از توقف جنبه نظامی برنامه هسته‌ای ایران خبر می‌داد. علاوه بر این، ایران هفته‌ی پیش در مذاکره با محمد البرادعی قول داد که بقیه‌ی ابهامات در برنامه هسته‌ای‌اش را ظرف ۴ هفته برطرف کند. این تحولات، به علاوه‌ی روابط اقتصادی گسترده چین و روسیه با ایران تا کنون مانع از آن شده بود که این دو کشور با تشدید تحریم‌ها علیه ایران موافقت کنند.
زمینه‌های توافق
در دیداری که هفته‌ی گذشته سعید جلیلی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران از چین به عمل آورد، مقامات این کشور بار دیگر تأکید کردند که مناقشه هسته‌ای ایران باید از راه گفتگو و مذاکره حل وفصل شود. وزارت خارجه‌ی روسیه نیز موضع مشابه‌ای اتخاذ کرده بود. این دیدگاه‌ها سبب شد که حتی یک روز پیش از برگزاری کنفرانس برلین، کوندالیزا رایس، وزیر خارجه‌ی آمریکا از ادامه‌ی اختلاف نظرها در میان گروه ۵+۱ سخن بگوید و حصول توافق بر سر قطعنامه جدید علیه ایران را بعید بداند.
با این همه، به نظر می‌رسد که توافق کنفرانس برلین بر سر تشدید تحریم‌ها علیه ایران َ نتیجه سازشی است که بر سر مضمون قطعنامه جدید صورت گرفته است. این که تحریم‌ها "در حد متعادلی" تشدید خواهند شد ظاهراَ باعث شده که چین و روسیه نیز از پافشاری بر موضع قبلی خوداحتراز کنند. به گفته محافل دیپلماتیک در برلین، تحریم‌های جدید ممنوعیت سفر برای شماری از مقامات ایران و نیز انسداد حساب‌های بانکی شمار بیشتری از شخصیت‌ها و نهادهای جمهوری اسلامی را شامل خواهد شد.
تأثیر تحریم‌های پیشین
قطعنامه‌های ۱۷۳۷ و ۱۷۴۷ شورای امنیت نیز حاوی تحریم‌های مشابه‌ای علیه ایران هستند، اما تأثیرات محسوسی بر مناسبات اقتصادی این کشور با جهان خارج داشته‌اند و محدودیت‌های و فشارهای بانکی و مالی قابل اعتنایی را برای آن به وجود آورده‌اند. متأثر از این تحریم‌ها، در ماه‌های اخیر معاملات خارجی موسسات و شرکت‌های ایرانی حتی با کشورهایی مانند چین و امارات متحده که شرکای اصلی تجارت ایران به شمار می‌روند نیز با موانع و مشکلات متعددی مواجه شده است.
با این همه، جمهوری اسلامی در آستانه نشست برلین اعلام کرد که اگر شورای امنیت قطعنامه‌ی جدیدی هم صادر کند، غنی‌سازی اورانیوم در ایران تعطیل نخواهد شد.