تهديد ايران به نفع كيست؟

عليرغم اينكه آمريكا احتمال حمله نظامى به ايران را در صورت پافشارى اين كشور بر پيشبرد برنامه هاى اتمى اش منتفى ندانسته، اما با توجه به مشكلات آمريكا در عراق اين سوال مطرح است كه آيا مى توان چنين امكان تهديد نظامى را جدى گرفت؟ آقاى پطر فيليپ مفسر و كارشناس خاورميانه راديوى دويچه وله در اين باره معتقد است:

»اگر مشاوران بوش او را درست راهنمايى كنند، بوش نبايد اين چنين باز ايران را مورد تهديد قرار دهد. من فكر مى كنم مشكلات آمريكا در عراق آنقدر بزرگ است كه واشنگتن به خود اجازه ندهد كه دومين حمله نظامى را در همسايگى مستقيم عراق، آماده كند. علاوه بر آن بايد در نظر گرفت كه ايران نيز علاقمندى هاى خود را در عراق دنبال مى كند و ارتباطات خود را در اين كشور دارد. با بالا گرفتن تهديد نطامى عليه ايران، موضع آمريكا در عراق تضعيف خواهد شد.

ايران دوستان خود را در عراق دارد و هنوز اين توانايى را عليه آمريكا بكار نگرفته است. در صورت استفاده از آن، موقعيت آمريكا در عراق مى تواند سخت تر گردد. بدون در نظر گرفتن اين موضوع بايد گفت كه دومين اقدام نظامى و شروع جنگ ديگرى در منطقه بى معنى است. در اين صورت آمريكا به مشكلات به مراتب بزرگترى از آنچه كه فعلا با آن در گير است، مشغول خواهد شد.«

سخنگوى دولت ايران تهديدات آمريكا را به عنوان يك جنگ روانى عليه ايران قلمداد كرده است. پتر فيليپ با توجه به اينكه در چند ماه ديگر انتخابات رياست جمهورى در ايران برگزار خواهد شد، و همينطور اشاره به موارد نقض حقوق بشر در ايران، مخالف اين تعبير است كه اين تهديدات را به عنوان انجام فشاربر ايران تلقى كرد:

»اگر معنى بيان تهديدات فعلى آمريكا انجام فشار بر ايران باشد، مطمئنا كاملا نادرست است. بالا بردن تهديد عليه ايران به اين شكل مى تواند فقط شرايط را به سمتى سوق دهد كه ايرانيان بطور جمعى عليه چنين تهديدى اقدام كنند و در شرايط كنونى ايران، يعنى چند ماه پيش از انجام انتخابات رياست جمهورى، در نهايت از محافظه كاران حمايت شود. اين مسئله مى تواند عليه علاقمندى هاى اكثريت مردم ايران و علاقمندى آمريكا و همچنين اروپائيان باشد. زيرا آنان خواستار برقرارى يك حكومت ليبرال و دموكرات و آزاديخواه در ايرانند.«

جك استراو وزير خارجه انگلستان جانبدارى خود را از ادامه گفتگوها با ايران، در ارتباط با اختلافات اتمى با اين كشور، مورد تأكيد قرار داده و گفته است كه اين مذاكرات مى تواند به نفع ايران و جامعه بين المللى باشد. او عنوان كرده كه بريتانياى كبير نمى خواهد در صورت بروز دومين جنگ در خاور ميانه، به همراه آمريكا در آن شركت كند. پتر فيليپ موقعيت فعلى را شرايط دشوارى براى انگلستان مى بيند.

»مطمئنا بريتانيايى ها در اين مورد در شرايط سختى گرفتار آمده اند. از طرفى دولت انگلستان در تلاش است در گروه كشورهاى سه گانه اروپايى، يعنى بريتانياى كبير، فرانسه و آلمان، در انجام مذاكرات با ايران تلاش كند و راهى را براى حل مسالمت آميز اختلافات اتمى با ايران بيابد. بنابر اين انگلستان نمى تواند از طرف ديگر، از نظر تاكتيكى هم شده، بگويد كه از چنين تهديدهايى عليه ايران دفاع مى كند. موضع گيرى اين چنينى نشان دهنده اين مسئله نيز هست كه براى محافل معينى در اطراف دولت لندن مشخص شده كه احتمالا در مورد حمله نظامى به عراق اشتباه كرده اند. حال اگر اين اشتباه قابل تصحيح نيست، به نظر مى آيد كه آنها نمى خواهند وارد ماجراجويى جديدى بشوند.«

اين درحالى است كه پتر فيليپ درباره خبر اعلام شده از طرف آلمان، كه تهديدات آمريكا عليه ايران را جدى ارزيابى كرده است، بر اين امر تأكيد مى كند كه آلمان مايل نيست حساسيت موقعيت كنونى اين منطقه، تشديد گردد.

»هر تهديدى جدى تلقى مى شود زيرا موقعيت را در منطقه حساس تر مى كند. آلمان مانند ديگر كشورهاى اروپايى مايل نيست كه موقعيت حساس كنونى تشديد يابد. به همين جهت هر اظهار نظرى، حتى اگر فقط بازى با الفاظ باشد، موضوعى است كه بر حدت موقعيت كنونى مى افزايند.«

اتحاديه اروپا بارها تأكيد كرده كه خواهان پيشبرد يك راه حل ديپلماتيك درباره اختلافات اتمى با ايران است. اما اين اتحاديه تا چه حد مى تواند نظرات خود را در ارتباط با آمريكا بركرسى نشاند، پتر فيليپ معتقد است:

»اتحاديه اروپا زمانى مى تواند نظرات خود را پيش برد كه تا حدودى وضعيت و مسئله اختلافات اتمى با ايران از طرف اين كشور روشن شود. اين موضوع بايد عيان گردد كه ايران واقعا اقدامى انجام نمى دهد كه نشان دهنده آماده شدن اين كشور، براى توليد سلاح هاى هسته اى است. اگر بازرسان آژانس بين المللى انرژى اتمى بدون ايجاد مشكلى بتوانند از تأسيسات اتمى اين كشور بازديد به عمل آورند و نشان دهند كه همه موارد قابل كنترل مورد بازديد قرار گرفته اند و مورد غير قانونى نيافته اند، در اين صورت اروپائيان مى توانند با موفقيت موضع خود را در مقابل آمريكا پيش برند.«

پتر فيليپ مقايسه موقعيت عراق پيش از جنگ و وضعيت ايران را ناممكن مى داند:

» در عراق قبل از جنگ، صدام حسين بازرسان آژانس بين المللى انرژى اتمى را از كشور اخراج كرد و در كنترل پايگاه هاى اتمى اش مانع تراشى نمود. درحالى كه ايران بطور رسمى ورود بازرسان را به اين كشور آزاد گذارده است. اگر ايران درست عمل كند، استراتژى پيشبرد راه حل سياسى، موفقيت دارد و آمريكا، در مقايسه با مورد عراق، دلايل كمترى براى كاربرد نيروى نظامى خواهد داشت.«