تعيين سرنوشت اصلاحات شوراى امنيت در هفته آتى
۱۳۸۴ تیر ۱۸, شنبه
به گزارش خبرگزارى فرانسه، روز دوشنبه اين هفته اعضاى سازمان ملل متحد با حضور در مجمع عمومى فرصت خواهند يافت تا طرح پيشنهادى گروه چهارگانه را به بحث بگذارند. اين طرح كه از سوى كشورهاى آلمان، برزيل، ژاپن و هند مطرح شده خواستار افزايش ۶ كشور جديد به اعضاى دائمى شوراى امنيت سازمان ملل متحد و نيز افزودن ۴ عضو موقت به اين شوراست. بدين ترتيب مجموع اعضاى اين شورا به ۲۵ عضو خواهد رسيد. پيش‌بينى مى شود كه در طول هفته راى نهايى اين سازمان در مورد پيشنهاد مزبور اعلام شود.
با توجه به ضرورت بازخوانى نقش و كاركرد سازمان ملل متحد، خبرگزارى فرانسه خلاصه‌اى از تركيب، كاستى‌ها و نيز پيشنهادهاى اصلاحى براى بهبود كار شوراى امنيت سازمان ملل را بدين شرح ارائه داده است:
بر اساس منشور سازمان ملل متحد، وظيفه اصلى شوراى امنيت حفظ صلح و امنيت بين‌المللى است. اجراى تصميم‌هاى اين شورا براى تمامى اعضا الزامى است. در صورتى كه اوضاع منطقه‌اى از جهان بحرانى شده، صلح و امنيت به خطر افتد اعضاى اين شورا به انجام مذاكرات فراخوانده مي شوند و يا از آنها خواسته مى‌شود كه در جهت برقرارى آتش‌بس و يا اعزام واحدهاى پاسدار صلح همكارى كنند. همچنين ممكن است شورا، راه‌حل‌هايى مانند تحريم اقتصادى و يا راه حل نظامى را برگزيند.
شوراى امنيت، يكى از اركان شش گانه سازمان ملل متحد است كه بر اساس تصميم‌هاى نخستين بنيادگزاران اين شورا تركيب آن از پنج عضو دائمى و ده عضو غير دائمى تشكيل مى شود. پنج عضو دائمى همان كشورهاى مقتدر پس از پايان جنگ جهانى دوم يعنى آمريكا، بريتانيا، روسيه، چين و فرانسه‌اند كه از حق وتو برخوردار مى باشند. ده عضو غير دائمى را مجمع عمومى براى مدت دو سال انتخاب مى كند. در سال ۱۹۴۵ ميلادى يعنى در زمانيكه سازمان ملل متحد بنا نهاده شد، تعداد اعضاى شوراى امنيت بر ۱۱ نفر بالغ مى شد. اين تعداد در سال ۱۹۶۵ به ميزان ۴ عضو ديگر افزايش يافت.
اعضاى دائمى شوراى امنيت حق دارند هر تصميمى را كه سازمان ملل اتخاذ مى كند وتو كنند. بدين ترتيب اعضاى دائمى اين شورا نسبت به ده عضو موقت و نيز ۱۷۶ كشور عضو سازمان ملل از حقى ويژه برخوردارند. همچنين در تصميم‌گيرى هاى شورا راى گيرى با اكثريت ۹ راى از ميان كل اعضا به عمل مى آيد.
مرورى بر عملكرد شوراى امنيت از بدو تاسيس تابحال نشان مى‌دهد كه اين شورا در عملى كردن هدف اصلى خود كه برقرارى صلح و امنيت در جهان است بارها شكست خورده. وقوع بيش از ۲۵۰ جنگ و درگيرى مسلحانه در طول ۶۰ سال گذشته گوياى همين واقعيت است. اگرچه شورا در مواردى مانند برقرارى صلح ميان ايران و عراق و يا كمك به روند صلح از آنگولا گرفته تا گواتمالا و يا كامبوج و تيمور شرقى موفق بوده، در طول جنگ سرد ميان بلو‌ك‌هاى شرق و غرب نتوانست چندان موفق عمل كند، چرا كه تصميم‌هايش در درون شورا از سوى وابستگان به اين ويا آن بلوك وتو مى شد.
با توجه به كاستى‌هاى اين شورا گروه چهارگانه پيشنهاد كرده كه شش عضو، كه دو عضو آن از كشورهاى آفريقايى خواهند بود، به اعضاى دائم اضافه شود. اين گروه همچنين حاضر است به مدت ۱۵ سال از داشتن حق ”وتو“ چشم پوشى كند. در مقابل، ايتاليا تنها خواستار افزايش اعضاى موقت اين شوراست و آمريكا پيشنهاد كرده تنها دو عضو به اعضاى دائمى و نيز تا سه عضو به اعضاى موقت اضافه شود. بايد گفت كه در حال حاضر مقاومت در برابر طرح پيشنهادى گروه چهارگانه بسيار است و اين طرح براى تصويب نياز به دو سوم آراء و نيز راى مثبت هر پنج عضو شورا دارد.