تاسيس سازمان دفاع از حقوق بشر كردستان
۱۳۸۴ فروردین ۲۴, چهارشنبه
ن دفاع از حقوق بشر كردستان“ و اهدافى كه اين سازمان دنبال مى‌كند، سخن گفت.
مصاحبه گر: كيواندخت قهارى
دويچه وله: آقاى محمدصديق كبودوند، انگيزه و هدف شما از بنيان‌گذارى ”سازمان دفاع از حقوق بشر كردستان“ چيست؟
محمد صديق كبودوند: هم اكنون در كردستان وضعيت حقوق بشر خوب نيست. برخوردهاى تند و خشنى كه حكومت با مردم منطقه و احزاب سياسى كرد داشته، به طور كلى اثرات بسيار بدى برجاى گذاشته است. اعدامهاى جمعى، دستگيريها، زندانى‌كردنهاى طولانى‌مدت و سلب اساسى‌ترين حقوق و آزاديهاى مردم، كه متاسفانه از سوى حكومت اعمال شده، با سكوت محافل و مجامع حقوق بشرى هم روبرو بوده است. الان هم همينطور است. بايد بگويم كه نقض و پايمال كردن اين حقوق متاسفانه با بايكوت خبرى رسانه‌ها هم مواجه بوده است. متاسفانه اين روند الان شرايط غيرعادلانه‌اى را پيش آورده است. مقامات محلى در سايه چنين وضعيتى از نوعى مصونيت برخوردار شده‌اند. اين مقامات با همكارى مقامات امنيتى و اطلاعاتى و البته با هدايت دستگاه قضايى، بخصوص دادگاه انقلاب فضايى توام با هراس و وحشت و سانسور در كردستان بوجود آورده‌اند. محاكمات در دادگاههاى انقلاب بدون حضور وكيل و هيات منصفه برگزار مى‌شود. قاضى هم قضاوت مى‌كند و در عين حال هم دادستان است و هم بازجو. زندانيان سياسى كرد توسط چنين دادگاههايى محاكمه شده‌اند، كه بعضا به اعدام و بيشترشان به زندانهاى طولانى‌مدت محكوم شده‌اند. ولى قانون كنونى به رغم اينكه در بيشتر موارد در تضاد و مغاير با اعلاميه جهانى حقوق بشر است، اما در اين مورد به صراحت مى‌گويد كه دادگاههاى سياسى و مطبوعاتى بايد به صورت علنى و با حضور هيات منصفه برگزار بشود. حق داشتن وكيل هم كه حقى قانونى است، اما زندانيان كرد متاسفانه از آن محروم بوده‌اند. حتى قانون مى‌گويد كه محكومان مى‌توانند طى ۱۰ روز نسبت به آن حكمى كه صادر مى‌شود اعتراض كنند و خواهان رسيدگى به حكمشان در دادگاه عاليترى بشوند. اما اين حق هم از اين زندانيان كرد متاسفانه گرفته شده است. حال ما به عنوان يك سازمان دفاع از حقوق بشر مى‌خواهيم كه با همكارى ديگر نهادهاى مدافع حقوق بشر و حتى سازمانهاى جهانى به چنين وضعيتى پايان داده بشود تا براى زندانيان كرد محاكمات عادلانه‌اى برگزار شود و اينها از حق داشتن وكيل برخوردار بشوند. دادگاه قانونى‌اى صلاحيت‌دار بايد به وضعيت آنها رسيدگى كند.
دويچه وله: آقاى كبودوند، چرا فكر مى‌كنيد كه يك سازمان حقوق بشر كردستان لازم است؟ چون حقوق بشر كه قوميت نمى‌شناسد و نداشتن وكيل و ديگر مسائلى كه گفتيد در مورد اشخاص ديگر از شهرهاى ديگر و قوميتهاى ديگر نيز صادق است.
محمدصديق كبودوند: كردستان در مقايسه با ساير نقاط ايران وضعيت كاملا مجزايى دارد. در اينجا به دلايل وجود جنبشهاى هويت‌جويانه و اينكه كردها خواهان حقوق برابر هستند – و اين وضعيتى است كه دهه‌هاست ادامه داشته است – شرايطى امنيتى حاكم است، وضعيتى كه در آن سانسور بسيار زياد است، خفقان هست، بايكوت خبرى هست. و آنجا نقض حقوق بشر بسيار گسترده و فراوان اعمال مى‌شود. محافلى هم كه در تهران و جاهاى ديگر هستند متاسفانه از كنار اين همه مى‌گذرند. يعنى نمى‌خواهند اصلا اظهار نظرى بكنند يا دخالتى داشته باشند. همين وضعيت باعث شده است كه نوعى مصونيت براى آنهايى كه چنين كارهايى را مرتكب مى‌شوند، فراهم بشود. من فكر مى‌كنم اگر خود كردها به دفاع از حقوق خودشان برنخيزند، مسلم است كه اين وضعيت ادامه خواهد داشت.
دويچه وله: سازمان شما چه تفاوتى با سازمانهاى ديگرى كه تا كنون با نام كردستان يا كرد بوده است دارد؟
محمدصديق كبودوند: سازمان ما سازمانى كاملا غيرسياسى و غيرآيين‌گراست. و ما فعاليت سياسى نداريم. بر اساس هدفمان كه در برنامه اعلام كرده‌ايم، فقط و فقط تلاش ما براى رعايت حقوق بشر در مناطق كردنشين است. مسلم است كه ما بايد با سازمانهاى سياسى در اين رابطه فرقهايى داشته باشيم.
دويچه وله: چه رابطه‌اى با سازمانهاى كرد ديگر داريد؟
محمدصديق كبودوند: متاسفانه ما ارتباطى با سازمانها و احزاب كرد كه اكثرا حالا در تبعيد هستند يا در خارج از كشور نداشته‌ايم. اين احزاب، كه حكومت مى‌گويد مخالف حكومت هستند، حكومت اينها را غيرقانونى اعلام كرده است، ولى از نظر ما اين احزاب و اعضاى آنها كه الان بيشترشان نيز در زندانها هستند و متاسفانه از همه حقوق هم محروم شده‌اند – ولى مطابق اعلاميه جهانى حقوق بشر بايد از حقوقى كه محروم شده‌اند، برخوردار باشند – بايد از تمامى حقوق و آزاديها برخوردار باشند.
دويچه وله: رابطه شما با سازمانهاى غيردولتى ديگر چطور است؟ مثلا اين اواخر سازمانى غيردولتى فعال است به نام سازمان زنان مدافع حقوق بشر كردستان كه خانم دكتر رويا طلوعى از چهره‌هاى مشهورش هستند.
محمدصديق كبودوند: كانون دفاع از حقوق زنان كردستان مى‌خواست مجوز از قوانين موجود، از حكومت بگيرد. اما سازمانى كه مى‌خواهد براى حقوق بشر فعاليت كند، الان كاملا مشخص و واضح است كه قوانين موجود در بيشتر موارد مغاير و در تضاد با اعلاميه جهانى حقوق بشر است. آيا سازمانى كه براى دفاع از حقوق بشر است مى‌تواند در چارچوب چنين قوانينى فعاليت كند؟ متاسفانه اين دوستان ما در آن كانون در پى گرفتن مجوز براى دفاع از حقوقى كه واقعا حقشان است از كسانى كه دارند اين حقوق را پايمال مى‌كنند درخواست چنين حقى را كرده‌اند.
دويچه وله: فكر مى‌كنم سازمانهاى حقوق بشرى كه الان در ايران‌اند سعى كرده‌اند مجوزى بگيرند. درست است؟
محمدصديق كبودوند: آن تعدادى هم كه گرفته‌اند خود با محدوديتهاى زيادى الان روبرو هستند. ما چه مجوز بگيريم، چه نگيريم، با ما برخورد خواهند كرد، اجازه نخواهند داد، فعاليت به آن صورتى كه واقعا مى‌خواهد انجام بشود. حال اين يك نهاد مدنى هم هست، نه سياسى است، در پى كسب قدرت سياسى نيست. متاسفانه قوانين ما در حال حاضر امكان چنين فعاليتهايى را فراهم نكرده است و نمى‌خواهد فراهم كند. مگر اينكه مردم خودشان اقدام كنند.
دويچه وله: آقاى كبودوند سازمان شما در نظر دارد چه فعاليتهايى بكند؟
محمدصديق كبودوند: ما در برنامه موقت سازمان خود اعلام كرده‌ايم كه هدفمان رعايت بى‌قيد و شرط همه حقوق و آزاديهاى اساسى تصريح شده در اعلاميه جهانى حقوق بشر و ميثاقهاى بين‌المللى است. با توجه به وضعيت نابساماني كه ما در كردستان مىبينيم، تلاش خواهيم كرد حداقل موارد نقض اين حقوق را از طريق ديگر نهادها و مجامع حقوق بشر چه در داخل و چه در خارج از كشور منعكس كنيم تا از اين بايكوت خبرى و از اين سكوت محافل حقوق بشر در كردستان حداقل يك مقدار كاسته بشود.
دويچه وله: به نظرتان ميايد كه سازمانهاى ديگر حقوق بشر راجع به كردستان سكوت مى‌كنند؟
محمدصديق كبودوند: متاسفانه بله.
دويچه وله: به خاطر حساس بودن موضوع است؟
محمدصديق كبودوند: دقيقا. در كردستان به دلايل همان جنبشهاى ملى، هويت‌جويانه و هر اسمى كه بر آن بگذاريم، هر نوع فعاليتى كه انجام بشود و هر نوع اقدامى كه بشود، اينها متهم خواهند شد – در حوزه روزنامه‌نگارى هم همين طور است – به تجزيه‌طلبى و جدايى‌خواهى. همين خود تابويى شده و باعث شده كه نهادهاى حقوق بشرى كه در تهران و جاهاى ديگر هستند حالت هراس داشته باشند از اينكه بخواهند از اينها حمايتى كنند، چون امكان دارد كه متهم به حمايت از تجزيه‌طلبان شوند. و اين خود شرايط را براى ناقضان حقوق بشر فراهم كرده است.
دويچه وله: شيوه تماس با شما چگونه است؟ از راه وبلاگتان يا سايتتان؟
محمدصديق كبودوند: ما درصدد هستيم يك سايت راه بياندازيم. همان وبلاگ ”رنج مردم“ را به سايت ”رنج مردم“ تبديل كنيم كه ارگانى هم براى سازمانمان باشد. و سپس راههاى ديگرى كه در نظر داريم از طريق اطلاعيه‌هاى بعديمان اعلام كنيم كه چگونه ديگران با ما تماس بگيرند و چگونه ارتباطاتمان را سامان بدهيم.
دويچه وله: آقاى كبودوند، سپاسگزارم كه در مصاحبه با ما شركت كرديد.