بیماری "ای کولای"؛ رفع اتهام از خیار اسپانیایی

در پی انتشار خبرهایی در مورد آلودگی احتمالی برخی از مواد غذایی گیاهی به باکتری "ای اچ ای سی" مسئولان نهادهای بهداشتی آلمان در مورد مصرف آنها به شهروندان هشدار دادند. بررسی‌های انجام شده توسط این نهادها نشان می‌دهد که انتقال باکتری‌ها از طریق موادی که قبلا اعلام شده نبوده است.

روز جمعه (۱۹ خرداد، ۱۰ ژوئن) ایلزه آیگنر، وزیر حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان در آلمان‌، اعلام کرد که هنوز برای لغو تمام هشدارها دلایل کافی وجود ندارد، اما شواهد موجود دلیلی برای رعایت و ادامه‌ی هشدارهای قبلی ارائه نمی‌دهد.

خیار و گوجه و کاهو بی‌تقصیرند

حدود دو هفته پیش (۲۵ مه، ۴ خرداد) موسسه‌ای در ‌المان که سنجش میزان مخاطره‌آمیز بودن مواد غذایی را بر عهده دارد در مورد مصرف خیار،‌گوجه فرنگی و انواع کاهو به شهروندان این کشور هشدار داد. این هشدار درپی تشخیص باکتری ای اچ ای سی به عنوان علت درگذشت شماری از شهروندان و بستری شدن صدها نفر دیگر در بیمارستان‌های سراسر آلمان داده شد.

مسئولان بهداشت شهر هامبورگ یک روز بعد منشاء شیوع این بیماری را از جمله خیارهایی عنوان کردند که از اسپانیا به آلمان صادر شده بود. آنها همچنین تاکید کردند، احتمال آلوده بودن دیگر مواد غذایی نیز منتفی نیست. بر اساس تحقیقاتی که بعدا به عمل آمد جوانه‌ی انواع دانه‌های گیاهی عامل اصلی انتقال باکتری به اغلب بیمارانی معرفی شده که تا کنون جان خود را از دست داده‌اند.

گونه‌ی ناشناخته و خطرناکتر "ای کولای"

به گزارش دویچه‌وله و بر اساس جزئیات تاز‌ه‌ای که سازمان بهداشت جهانی در مورد ای اچ ای سی منتشر کرده، این باکتری کشنده گونه جدیدی از خانواده‌ی کولای است که ریخته‌ی ژنتیکی آن تا کنون ناشناخته بود. بر اساس این گزارش گونه جدید "ای کولای" در بدن انسان سم بیشتری تولید می‌کند، به بافت کلیه‌ها آسیب می‌زند و سیستم اعصاب مرکزی را دچار اختلال می‌کند.

نهادهای بهداشتی هنوز بر سر منشاء بیماری ای کولای به نظر واحدی نرسیده‌اند و بعضا از اظهار نظر قطعی در این مورد خودداری می‌کنند. با این همه به نظر می‌رسد یافته‌های موجود بیشتر بر احتمال نقش داشتن جوانه‌های خوراکی متمرکز شده‌اند. رئیس انستیتو روبرت کخ، راینهارد بورگر روز جمعه (۱۹ خرداد) در برلین گفت عامل انتقال باکتری‌جوانه‌ها هستند.

در همین حال انستیتو روبرت کخ همراه با دو موسسه دیگری که بر کیفیت مواد غذایی در آلمان نظارت می‌کنند، در کنفرانس مطبوعاتی مشترک خود گفته‌اند که توصیه‌ی این موسسه‌ها به شهروندان ساکن شمال آلمان در مورد پرهیز از استفاده از برخی مواد خوراکی گیاهی لغو می‌شود.

جوانه‌های فراموش شده

به رغم لغو هشدارهای قبلی وزیر بهداشت آلمان، دانیل بار، روز جمعه (۱۹ خرداد) در گفتگو با خبرنگاران گفت دادن این هشدارها کار درستی بوده است. او می‌گوید رایزنی با نهادهای بین‌المللی نیز نشان می‌دهد تنها با اتکا به اظهارات بیماران امکان تمرکز بر جوانه‌ها به عنوان عامل اصلی انتقال باکتری وجود نداشت. وجه مشترک مواد خوراکی مصرف شده توسط نخستین بیماران مورد بررسی "انواع سالاد" مشخص شده بود.

موسسه‌های بهداشتی آلمان می‌گویند از آنجا که جوانه‌ی دانه‌های گیاهی معمولا به میزان بسیار کم و همراه سالاد مورد استفاده قرار می‌گیرد بسیاری از افراد مبتلا، به آنها اشاره‌ای نکرده بودند. ظاهرا تنها ۲۸ درصد از بیماران خوردن جوانه‌ها را در خاطر داشته‌اند. آزمایشگاه‌ها پس از آن که در خیارهای اسپانیایی و دیگر سبزیجات موجود در بازار ردی از باکتری "ای اچ ای سی" نیافتند، بررسی‌های خود را بر روی دیگر مواد غذایی متمرکز کردند.

انتقاد به شیوه‌ی اطلاع‌رسانی

۱۴ بیمار مبتلا در یک هتل، و ۱۷ مبتلای دیگر که در رستورانی در لوبک غذا خورده بودند ظاهرا در هدایت مسئولان به سوی عامل اصلی شیوع بیماری "ای کولای" نقشی تعیین‌کننده داشته‌اند. در غذاهایی که این افراد خورده‌اند از جوانه‌هایی استفاده شده که توسط شرکتی در ایالت نیدرزاکسن تولید شده بودند.

گرچه اکنون منبع واقعی شیوع بیماری کشنده "ای کولای" تا حدودی با قطعیت مشخص شده، شیوه‌ی اطلاع‌رسانی نهادهای مسئول بهداشتی در آلمان همچنان با انتقادهای شدیدی روبروست. یکی از این انتقادها به عدم هماهنگی میان نهادهای مختلف و مخدوش بودن حیطه‌ی مسسولیت‌ها مربوط می‌شود. ایلزه آیگنر اعلام کرد هفته‌ی آینده عملکرد موسسه تحت سرپرستی‌اش در یک گزارش انتقادی مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت. در این گزارش حیطه صلاحیت و مسئولیت دولت مرکزی و دولت‌های ایالتی در چنین مواردی بررسی خواهد شد.

هامبورگ و شکایت کشاورزان اسپانیا

کشاورزان برخی از کشورهای عضو اتحادیه‌ی اروپا به ویژه اسپانیا، ایتالیا و هلند از قربانیان اصلی هشدارها و توصیه‌های مقام‌های بهداشتی آلمان در دو هفته‌ی گذشته به شمار می‌روند. میزان خسارت وارد شده بر این کشاورزان صدها میلیون یورو برآورد می‌شود.

اتحادیه‌ی تولیدکنندگان میوه و سبزیجات اسپانیا به دلیل هشدار مسئولان آلمانی نسبت به مصرف مواد خوراکی تولید شده در این کشور از آلمان شکایت کرده‌اند. این شکایت به دادگاهی در هامبورگ ارائه شده است. وکیلان اتحادیه، مسئولان بهداشت هامبورگ را متهم می‌کنند در آزمایش‌های خود دقت کافی نداشته‌اند. ظاهرا باکتری‌ای که بر روی خیارهای اسپانیایی یافت شده از خانواده‌ی ای اچ ای سی هستند اما عامل بیماری هیچ یک از شهروندان نبوده‌اند.

مسئولان نهادهای بهداشتی در آلمان می‌گویند به دلیل خطری که سلامت شهروندان را تهدید می‌کرد باید به سرعت عکس‌العمل نشان می‌دادند و در چنین مواردی نمی‌توان تا رسیدن به نتایج قطعی صبر کرد. با این همه ایلزه آیگنر اعتراف می‌کند که در جریان اطلاع‌رسانی در مورد "ای کولای، همه چیز به بهترین نحو پیش نرفت.»

BK/AA