بورس چیست و چه نقشی در اقتصاد جهانی دارد؟
۱۳۸۶ بهمن ۱۲, جمعه
هدف بنیادین ایجاد بورس‌ها، کمک به افزایش سرمایه و مشارکت دادن مردم در سرمایه‌گذاری‌ها است. بورس هر کشور تابع سیاست‌های پولی دولت همان کشور است. به این دلیل است که بورس‌های مناطق با‌ثبات جهان مثل اروپا، ژاپن و سنگاپور از اعتبار بیشتری برخوردارند.
یکی از متغییرهای بسیار مهم در کاهش و افزایش ارزش سهام بورس‌ها، سیاستی است که بانک‌های مرکزی در زمینه تعیین بهره راهبردی خود اتخاذ می‌کنند. افزایش بهره راهبردی، سبب ترغیب فروش سهام در بورس‌ها می‌شود.
این، بدان معنا است که مردم، سهام خود را می‌فروشند تا نقدینه حاصل از آن را به عنوان سپرده تسلیم بانک‌ها کنند و بهره مناسب و مطمئنی به دست بیاورند. به همین ترتیب، هرگاه بانک‌های مرکزی نرخ بهره را کاهش دهند، مردم سپرده‌های خود را از بانک‌ها بیرون می‌کشند و صرف خرید سهام می‌کنند.
شرکت‌های سهامی از طریق ورود به بورس می‌توانند سهام خود را بفروشند و از این طریق بر سرمایه خود بیفزایند. اما ورود آنها به بورس‌های معتبر ساده نیست.
دکتر شاهین فاطمی، رئیس دانشکده اقتصاد و بازرگانی دانشگاه آمریکائی پاریس در مورد این پرسش که "یک شرکت، برای آن که بتواند سهامش را به بورس ارائه دهد، چه پیش‌شرط‌هائی باید داشته باشد"، گفت:
«این بستگی دارد که چه بورسی باشد. اگر در تهران باشد یا کشورهای عربی، شرایطش بسیار آسان است. اما در کشورهای غربی، شرکت‌ها باید با انتشار اسناد زیاد، سوددهی خود را ثابت کنند. آنها همچنین باید نشان بدهند که چقدر بدهی دارند، به چه میزان سرمایه نیاز دارند، مدیرانشان چه کسانی هستند».
هدف از سخت‌گیری قانونی برای ورود شرکت‌ها به بورس‌های معتبر، جلب اعتماد عامه مردم به سرمایه‌گذاری است. اما در کشورهای در حال توسعه، این امر مورد توجه کافی قرار نمی‌گیرد. در همین زمینه، رئيس ایرانی دانشکده اقتصاد دانشگاه آمریکائی پاریس توضیح می‌دهد:
«متاسفانه در بورس‌های سایر کشورها، هنوز این نوع قوانین به خوبی اجرا نمی‌شود و به همین دلیل است که می بینیم پول چندانی به آن بورس‌ها سپرده نمی‌شود. این نوع قوانین برای آن است که اعتماد مردم جلب شود به این که پولشان آلت دست هوس دیگران نیست و ریسک‌های سرمایه‌گذاری از پیش قابل محاسبه است».
ورود به بورس، علاوه بر تامین سرمایه بر اعتبار شرکت‌ها می‌افزاید. از سوی دیگر، اگر کار شرکت تولید یا فروش کالا باشد، با توجه به منافع مشترکی که با سهامداران خود ایجاد می‌کند، می‌تواند بر تعداد خریداران خود نیز بیفزاید.
بورس تهران، در سال‌های اخیر چندبار با نوسانات شدید روبرو شد. از جمله، در ماه‌های نخست ورود احمدی نژاد به کاخ ریاست جمهوری ارزش سهام این بورس به شدت کاهش یافت. درباره نارسائی‌های بورس تهران، دکتر فاطمی اظهار می‌دارد:
«اولا تعداد شرکت‌ها و سهامداران بسیار محدود است. در این حالت ورود به بورس بسیار خطرناک است. زیرا تعداد معدودی می‌توانند بورس را به نفع خودشان و ضرر دیگران بالا ببرند. بورس باید آنقدر بزرگ باشد که هیچ فروشنده یا خریداری نتواند تاثیر قابل ملاحظه ای بر آن بگذارد.»
و اما علاقمندان به خرید سهام بورس، به چه نکاتی باید توجه کنند تا با ریسک کمتری روبرو شوند؟ دکتر فاطمی می‌گوید:
«توصیه این است که بیش از ۳۰ درصد سرمایه در سهام نباشد. ۳۰ درصد دیگر در اوراق بهادار و ۳۰ یا ۴۰ درصد هم در حساب پس انداز. همیشه باید آمیخته‌ای از این سه عامل در مجموعه دارائی‌ها وجود داشته باشد».
جواد طالعی