به مناسبت ۲۵ مين سالگرد جنبش همبستگى در لهستان

«بالاخره ما يك سنديكاى مستقل بدست آورديم. ما اكنون حق اعتصاب داريم و بزودى خواستار حقوق ديگرمان خواهيم شد».

اين سخنان لخ والنسا رهبر كارگران كارخانه كشتى سازى لنين در روز سى و يكم اوت سال ۱۹۸۰ بود. روزى كه جنبش همبستگى بعنوان يك سنديكاى مستقل برسميت شناخته شد. اين اقدام دولت لهستان ناشى از هفته ها اعتصاب كارگران كارخانه كشتى سازى لنين بود كه دامنه آن به سراسر كشور كشيده شد و ميليونها كارگر براى احقاق شرايط بهتر كار و مايحتاج زندگى به خيابانها ريختند. اما موضوع از يك ماجراى كوچك شروع شد. آنا والنتينوويچ، زن جوانى كه بعنوان راننده جرثقيل در كارخانه كشتى سازى كار ميكرد به افزايش قيمت گوشت در غذاخورى كارخانه اعتراض نمود كه متعاقب آن از كار اخراج شد. اخراج وى با اعتصاب همقطارانش روبرو شد، تا جائى كه بالاخره دولت در روز بيست و يك اوت با امضاى قراردادى كه به قرارداد دانزيك معروف شد، به خواست هاى اعتصاب كنندگان تن داد. بوگدان ليز كه يكى از بنيانگذاران جنبش همبستگى است در اين باره ميگويد:«ما حق يك سنديكا كه وابسته به دولت نبود را بدست آورديم و اين يك پيروزى باور نكردنى براى ما بحساب مى آمد. اين پيروزى آنقدر بزرگ بود كه همه اش فكر ميكرديم چگونه ميتوان آن را حفظ كرد».

اين پيروزى درست پانصد روز دوام آورد تا زمانى كه ژنرال ياروزلسكى كه تا آن زمان وزير دفاع بود، در سال ۱۹۸۱ بعنوان رئيس دولت انتخاب شد. وى در ماه دسامبر همان سال به آزادى سنديكائى كارگران پايان داد و وضعيت جنگى را حكمفرما ساخت.

اين وضعيت دو سال ادامه پيدا كرد و اعضا و هواداران جنبش همبستگى به زندانها و ارودگاهها فرستاده شدند. لخ والنسا نيز به زندان افكنده شد و تا سال ۱۹۸۲ در حبس خانگى بسر برد. اما اين موج به اصطلاح پاكسازى در مقابل خواست آزادى چندان دوام نياورد و اعتصاب ها دوباره از سر گرفته شدند تا بالاخره در سال ۱۹۸۸ ژنرال ياروزلسكى در مذاكره با نمايندگان جنبش همبستگى با برگزارى انتخابات آزاد موافقت نمود كه در انتخابات سال ۱۹۹۰ لخ والنسا به رياست جمهورى انتخاب شد. اما او پنج سال بعد بخاطر انتقاداتى كه ازاو ميشد ديگر به اين مقام انتخاب نشد. امروز تعداد اعضاى جنبش همبستگى كه زمانى بيش از ده ميليون نفر عضو و هوادار داشت به يك ميليون نفر رسيده و اين سنديكا ديگر از قدرت و نفوذ سياسى برخوردار نيست. اكنون كه بيست و پنج سال از آن تاريخ ميگذرد، والنسا تصميم به خروج از سنديكا گرفته و معتقد است كه اين جنبش نقش تاريخى خود را ديگر ايفا نموده است و ميگويد بدون جنبش همبستگى وحدت دو آلمان و عبور از كمونيسم امكان پذير نبود.