برنامه عمران سازمان ملل در ایران
۱۳۸۳ بهمن ۲۷, سه‌شنبه
ین مدیر مسئول این برنامه گفتگویی داشته ایم.
مصاحبه گر: شيرين جزايری
دویچه وله: آقای فرزین با تشکر از این اینکه وقت در اختیار ما گذاشتید. برنامه عمران سازمان ملل شامل چه پروژه هایی در ایران است؟
علی فرزین: برنامه عمران سازمان ملل در ايران يکسری پروژه های اقتصادی و اجتماعی دارد که به تشکيلات برنامه ريزی دولت کمک می کند، برای آنکه آنها توانمند شوند و بتوانند برنامه های بهتر و مطلوبتری را تهيه کرده و مشکلات اقتصادی و اجتماعی را حل کنند. بطور کلی برنامه های ما زير عنوان «توسعه ی پايدار انسانی» است که توجه بيشتر به روشهای توسعه ی محله ای، روشهای پايين به بالا دارد که در واقع بيشتر توسعه ی انسانی و مردمی را دربرمی گيرد. ما اين نوع راهکارها و رويکردها را در ايران ترويج می کنيم، و هدف آنست که ديدگاههای برنامه ريزهای اقتصادی کلان تغیير پيدا کند و بيشتر به فکر برنامه ريزی های اقتصادی ای باشند که به مسئله نابرابری، محروميت زدايی و ايجاد اشتغال بيشتر توجه دارند. بطور کلی اين کاری ست که ما انجام می دهيم.
دويچه وله: آيا ايده ی پروژه هايی که هم اکنون شما انجام می دهيد، از خود شماست يا از سازمان ملل در اين مورد کمک می گيريد؟ يا اينکه وزارتخانه و ارگانهای ايران به شما کمک می کنند؟
علی فرزین: اصولا اين ايده ها در سطح بين المللی بعنوان راهکارهای خوب توسعه مطرح است و سازمان ملل نيز بسياری از آنها را در بر گرفته است و ما کاری که در اینجا، در ايران، می کنيم انتقال و ترويج اين ايده هاست. البته ما بصورت کلی اين ايده ها را در ايران پياده نمی کنيم، بلکه با شرايط ايران و نيازهای ايران اين ايده ها را تنظيم می کنيم، و همچنين در تنگاتنگی با طرفين خود، چه در دولت و چه در جامعه مدنی، اين ايده ها را بازنگری می کنيم و برای اجرا در ايران مناسب می سازيم. اجرای پروژه های ما معمولا توسط مشاورینی انجام می گیرد که می توانند از دانشگاه ها یا از موسسات مشاوره ای و حتی سازمان های غیر دولتی باشند. همچنین ما از مشاوران بین المللی استفاده می کنیم.
دويچه وله: آقای فرزين، شما و همکارانتان تاکنون چه پروژه هايی را بطور مشخص در ايران انجام داده اید؟
علی فرزین: ما پروژه های متعددی داشته ايم. بطور مثال، پروژه ی حمايت از ظرفيت سازی های لازم برای برنامه ريزی های اقتصاد کلان کشور، با سازمان مديريت و برنامه ريزی، يا پروژه ای داشته ايم در زمينه فقرزدايی که به تشکيلاتهای کلان کشور کمک کرديم که راهکارهای بهتری برای فقرزدايی را بکار برند. پروژه هايی نيز در سطح استان و شهرستانها برای فقر زدايی داشته ايم و همينطور پروژه های آماری برای کمک به دستگاههای توليد آمار کشور. اخيرا نيز پروژه ای داشته ايم در مورد استراتژی ايجاد اشتغال و در واقع بيشتر پروژه های اجتماعی ـ اقتصاديی داشته ايم که با هدفمندی های خاصی کار می کرده است. مثلا، پروژه ای که اخير در استان سيستان و بلوچستان داشته ايم. از جمله پروژه های ديگرمان، پروژه ی آی.سی.تی است، در واقع پروژه های متعددی که به سيتسم های برنامه ريزی توسعه کشور کمک می کنند تا بهتر و مردمی تر شوند.
دويچه وله: شما به پروژه های فقرزدايی اشاره کرديد. برای نمونه من از پروژه ی شيرآباد شما شنيده ام و يا برنامه های ديگری از این قبیل. ممکن است درباره نوع فعالیت خود در این نمونه و یا پروژه های دیگر توضیح دهید.
علی فرزین: همين مثال شيرآباد. ما سعی می کنيم نشان دهيم که برنامه ريزی را می توان به گونه ای انجام داد که نتيجه ای پايدار داشته باشد. به چه معنا؟ بدين معنا که ما مسايل اقتصادی را در کنار مسايل اجتماعی و در کنار مسايل محيط زيستی ببينيم. البته اين نگاه عرف نيست و معمولا خیلی ها مادی و اقتصادی فکر می کنند، ما سعی می کنيم اين نگرش را تغيير دهيم. برای آنکه اين مسئله را نشان دهيم، فکر کرديم که يکی از بهترين راهها، روش يا راهکاری ست بنام «بسيج اجتماعی» و «اعتبارات خرد»، که اکنون در بسياری از کشورهای جهان نيز به شکل های مختلف پياده می شود. ما اين راهکار را انتخاب کرديم و تصميم گرفتيم در شيرآباد زاهدان آن را به اجرا درآوریم و اصول کلی توسعه پايدار را در آنجا نشان بدهيم. اتفاقی که افتاد اين بود که ۲۰۰ خانوار زن در آنجا انتخاب شدند و حدود ۳ سال روی انجام این پروژه آنها کار شد.
در واقع اين يک راهکار مشخصی ست که ترتيب و ترکيب خاصی دارد. بدين صورت که اول در يک جامعه ی محلی، محروم ترين افراد يا آسيب پذيرترین افراد انتخاب می شوند، سپس آنها سازماندهی و دسته بندی می شوند در دسته هايی که نسبتا همگن هستند و بعد از آن تحت يکسری آموزشهای حرفه ای قرار می گيرند که بتوانند ياد بگيرند خودشان فکر کنند، خودشان برنامه ريزی کنند، خودشان طرح بدهند و بعد نيز بتوانند کار کنند و روی پای خود بايستند و درآمد داشته باشند. بعد از اين مراحل يکسری امکانات اعتبارات خرد به آنها داده می شود، يعنی تشکيل صندوقهای پس انداز اعتبار در درون هر گروه، که گروهها نيز معمولا از ۲۰ نفر تشکيل می شود و با يکسری روشهای شبکه سازی، مديريتی و حمايتی اين گروههای مختلف در يک محله با هم مرتبط می شوند و بتدريج شروع می کنند به کارکردن، ايجاد درآمد و حل مسايل خود و مسايل اجتماعی و مسايل اقتصادی شان و همکاری بهتر با محيط زيست و غيره. اين در واقع ترکيب و ترتيب آن روشی ست که ما در آنجا پياده کرديم و بايد گفت که نسبتا نيز موفق بوده است. يعنی ما بعد از چند سال شاهد بوديم که با اين کارهايی که بسيار ساده، کم هزينه است، توانسته ايم اثرات خوبی داشته باشيم. این بعنوان نمونه و بصورت خاص يکی از روشهايی ست که ما بصورت جزيی پياده کرده ايم. البته بايد بگويم که همين روش بحدی برای ما جالب بود و آنچنان نتيجه ی خوبی داد که ما تصميم گرفته ايم در شش استان کشور اين پروژه را تعميم بدهيم و در يک سطح بالاتر بکار بريم و اينبار اميدوار هستيم که بتوانيم در يک شهرستان از هر استانی ۱۰۰۰ يا ۲۰۰۰ خانواده را تحت پوشش خود گیريم.
دويچه وله: شروع کار پروژه ی شيرآباد چه زمانی بود؟
علی فرزین: اولين باری که ما به آنجا رفتيم و آنجا را شناسايی کرديم حدود شش سال پيش بود، بعد از کامل شدن گزارش توسعه انسانی، يعنی از زمانی که برنامه ريزی شد و موافقت هايی گرفته و قراردادهايی تنظيم شد، چيزی حدود سه سال اين برنامه به اجرا رسيد، سه سال پيش شروع شد و اکنون نيز به پايان رسيده است.
دويچه وله: بودجه ی کار شما از کجا تامين می شود؟
علی فرزین: ما امکانات اصلی مان را از سازمان ملل می گيريم. اطلاع داريد که اين دفتر ما، دفتر عمران سازمان ملل است. با آنکه هرسال بودجه ای در اختيار ما قرار می گيرد، ولی ما خود نيز از راههای مختلف سعی می کنيم که تأمين اعتبار کنيم. البته بايد بگويم که دولت ایران نيز اخيرا شروع به مشارکت با ما کرده است. ما اکنون و بتدريج به سوی بودجه ها و تامين اعتبارهای می رويم که بيشتر مشارکتی ست.
دويچه وله: منظورتان اين است که وزارتخانه ها و ارگانهای خاص در ايران نيز به شما کمک می کنند؟
علی فرزین: بله، تا حدی تشکيلات ايران برای اين همکاری بودجه می گذارد، ولی بيشتر بودجه ی ما هنوز از سازمان ملل است.
دويچه وله: ولی همکاران شما ايرانی هستند؟
علی فرزین: بله، ما اينجا دفتر نمايندگی سازمان ملل در ايران هستيم. البته در اينجا چندنفر از مديران بين المللی هستند، ولی اکثر همکارانی که در اينجا کار می کنند ايرانی اند.
دويچه وله: آقای فرزين، شما از پروژه های مختلف و ابعاد مختلف این پروژه ها یاد کردید. آيا اين پروژه ها شامل برنامه های مثلا سوادآموزی، بهداشتی، امور فرهنگی و اشتغال به کار نيز می شوند؟
علی فرزین: بله، بطور نمونه همين برنامه ی شيرآباد ما که از جمله با آموزشهای فنی و حرفه ای و یا بهداشتی و پرورشی همراه بود. برخورد مشخص با مسئله بی سوادی بيشتر کار سازمانهای مشابه دیگر سازمان ملل، مانند يونيسف است.من می خواهم بگویم که نتایج کار ما، حداقل در برنامه ی عمران سازمان ملل، در این جهت یعنی بالا بردن سطح آگاهی عمومی است، يعنی با این کار توانمندی ذهنی بوجود می آيد و آگاه سازی می شود. برنامه ی عمران سازمان ملل تشکيلاتی ست که دنبال اهداف توسعه پايدار انسانی ست و توسعه پايدار انسانی چهار بعد دارد: اقتصادی، اجتماعی، محيط زيستی و مديريتی. و ما سعی می کنيم اين چهار بعد را، در همه ی پروژه های مان پياده کنيم.
دويچه وله: آيا برای زنان و جوانان نيز پروژه های خاصی دارید؟
علی فرزین: البته ما يکسری پروژه های کلان داريم که در سطح ملی انجام می شود و با تعدادی از موسسات که مربوط به مطالعات و بررسی مسايل زنان می شوند، ارتباط داريم، ولی در پروژه هايی که بيشتر به مسئله ی فقر زدايی و محروميت زدايی می پردازند، به اصطلاح توسعه ی محله ای، می بينيم که هدف بيشتر زنان هستند و بخصوص زنان محروم. با توجه به تجربه ای که داشته ايم، در برنامه های آينده مان که در شش استان اجرا می شوند، زنان از جمله گروههای اصلی مورد توجه پروژه های ما هستند. ما اخیرا همکاری نزدیکی با وزارت کار داشتیم، البته درهمکاری ما ضمنا سازمان جهانی کار هم نقش داشت. از این پروژه ما به یک سند کلان استراتژی ایجاد کار رسیدیم که الان به اتمام رسیده و در حال چاپ شدن است. امیدواریم این شناخت از راهبردهای مناسب ایجاد اشتغال و تأمین کار برای بیکاران بخصوص جوانان و زنان، ما بتوانیم در آینده برنامه های بهتر و ظرفیت های بیشتری داشته باشیم.
دويچه وله: شما هم اکنون از برنامه ی آينده ی تان صحبت کرديد. سوال من نيز در همين رابطه است. چه طرحهايی را برای آينده داريد؟ در چه استانهايی و چه پروژه هايی را دنبال خواهيد کرد؟
علی فرزین: ما جدا از آن برنامه های ملی که قبلا شرح دادم، از جمله ظرفيت سازی اقتصادی، برنامه ريزی کلان، بعضی از برنامه های مربوط به وزارتخانه ها ی مثل وزارت کار، وزارت صنايع و غیره، برنامه ی جالب ديگری داريم بنام برنامه توسعه منطقه ای که قرار است تجربيات ما در شيرآباد و همچنين برنامه های ظرفيت سازی اقتصادی مان را در شش استان پياده کنيم. اين استانها عبارت از: کرمانشاه، کهکيلويه و بويراحمد، فارس، يزد، کرمان و سيستان و بلوچستان. اين استانها فعلا بعنوان فاز اول برای سه یا چهار سال آينده انتخاب شده اند و ما می خواهيم در شهرستانی از اين استانها اين ايده ها را بصورت نمونه و آزمايشی پياده کنيم.
دویچه وله: موفق باشید.