برنامه تغذيه جهانى سازمان ملل در تلاش ايجاد ”بيمه گرسنگى”

نخستين نشانه هاى خشكسالى و قحطى، بهار امسال در سواحل غربى آفريقا آشكار شد. از ديد كارشناسان، اگر همان زمان مواد غذائى و بذر به كشاورزان منطقه مى رسيد، آن ها مى توانستند تا برداشت محصول بعدى مقاومت كنند. اما تاخير در اين امر سبب شد كه امروز سه ميليون و ششصد هزار نفر يا تهديد به گرسنگى شوند و يا از گرسنگى رنج ببرند. در نتيجه، ارسال سريع مقدار فوق العاده زيادى مواد غذائى ضرورت يافته و هزينه كمك رسانى به چند برابر بهار رسيده است.

گرسنگان نيجريه، در واقع قربانى غير مستقيم زلزله دريائى آسيا شدند، زيرا نشانه هاى خطر در اين منطقه زمانى آشكار شد كه افكار عمومى جهان بر وضعيت قربانيان سونامى متمركز شده بود و از سرنوشت اين انسان ها غافل ماند.

از دست دادن فرصت ها، نتيجه سازماندهى ناقص كمك رسانى نهادهاى بين المللى نظير برنامه تغذيه جهانى سازمان ملل متحد است. به گفته سخنگوى اين نهاد در ژنو، تقاضاى كمك از جامعه جهانى، در پى بروز خشكسالى و حمله ملخ در نيجريه، بى جواب ماند و همين امر كار كمك رسانى را به تاخير انداخت و پرهزينه تر كرد. براى كمك فورى به قربانيان خشكسالى، برنامه تغذيه جهانى سازمان ملل متحد نياز به ۱۶ ميليون دلار اعتبار داشت، اما سخنگوى اين نهاد مى گويد كه تا امروز تنها سه چهارم اين اعتبار تامين شده كه يك ميليون و پانصد هزار دلار آن را آلمان پرداخته است.

براى حل اين مشكلات چه بايد كرد؟

بحث هائى كه اكنون در سازمان ملل متحد و سازمان هاى امداد بين المللى به راه افتاده، در جست و جوى پاسخى بر اين پرسش است. يكى از راهكارهاى پيشنهادى كه در دست بررسى قرار دارد، ايجاد يك صندوق دائمى براى كمك هاى اضطرارى در سازمان ملل متحد است. با ايجاد اين صندوق، هميشه اعتبار كافى براى كمك رسانى فورى وجود خواهد داشت تا تاخير در اين امر سبب افزايش دشوارى ها و بالارفتن هزينه ها نشود. در حال حاضر نيز، برنامه تغذيه جهانى سازمان ملل متحد داراى صندوقى براى رفع بحران هاى ناگهانى هست. اين صندوق مى بايست ۷۰ ميليون دلار اعتبار در اختيار داشته باشد، اما موجودى آن تنها ۴۰ ميليون دلار است.

سخنگوى برنامه تغذيه جهانى مى گويد: ”در نتيجه تاخير در تامين كمك ها، بسيارى از كشاورزان قحطى زده نيجريه، چنان ضعيف شده اند كه توانائى كار روى زمين ها را ندارند. آن ها چارپايان و هستى خود را از دست داده و به شهرها روى آور شده اند. در نتيجه، تامين زندگى مستقل براى آن ها، پس از كمك هاى فورى و اضطرارى، بسيار گران تمام خواهد شد”.

اين تنها كشاورزان نيجريه نيستند كه قربانى كم توجهى جامعه جهانى شده اند. در مالى نيز ۲ ميليون و ۲۰۰ هزار نفر تهديد به گرسنگى مى شوند. براى كمك به اين انسان ها اميد مى رفت كه كشورهاى مختلف ۶ ميليون و ۶۰۰ هزار دلار در اختيار برنامه تغذيه جهانى قرار دهند. اما تاكنون تنها ۷۰۰ هزار دلار به صندوق اين نهاد واريز شده است.

برنامه تغذيه جهانى سازمان ملل متحد، براى مقابله با اين مشكلات، اكنون سرگرم آزمايش مدل تازه اى است كه از آن به عنوان ”بيمه گرسنگى” نام مى برد. اين برنامه، مى بايست سال آينده براى نخستين بار در اتيوپى به مرحله اجرا گذاشته شود. براساس اين برنامه، وضعيت هوا و برداشت محصول به صورت دائمى پيش بينى مى شود تا در صورت احتمال بروز دشوارى، اعتبار كمك ها به موقع در اختيار سازمان هاى امدادى قرار گيرد. برنامه تغذيه جهانى سازمان ملل متحد قرار است در زمينه اجراى ”بيمه گرسنگى” با شركت هاى بزرگ بيمه همكارى كند. به گفته سخنگوى اين نهاد، شركت هاى بيمه، از اين طرح استقبال كرده اند. اما هنوز روشن نيست كه هزينه پرداختى براى اين بيمه چقدر است و آيا كشورهاى عضو سازمان ملل متحد پرداخت آن را به عهده خواهند گرفت يا نه. اين پرسش، شامل حال صندوق دائمى كمك هاى اضطرارى سازمان ملل متحد نيز مى شود. خانم "بريتا دمر" سخنگوى اونيسف در كلن ابراز اميدوارى مى كند كه واكنش كشورهاى عضو سازمان ملل متحد مثبت باشد.