بحران غزه و زمینه‌های انشعاب در اتحادیه عرب
۱۳۸۷ دی ۲۶, پنجشنبه
ادامه حملات نظامی شدید اسرائیل به باریکه غزه جهان عرب را در آستانه یکی از بزرگترین بحران‌های دهه‌های اخیر قرار داده است. روز چهارشنبه (۱۴ ژانویه - ۲۴ دی) اعلام شد که جنگ تاکنون، در غزه بیش از هزار کشته و ۴ هزار و ۶۰۰ مجروح برجای گذاشته، در حالی که تلفات انسانی اسرائیل تنها ۱۳ نفر بوده است.
این جنگ نابرابر سبب شده است که هر روز هزاران نفر به خیابان‌ها بریزند و حتی نمایندگان بسیاری از پارلمان‌های عربی فریاد اعتراض سر بدهند. اعتراضی که نه تنها اسرائیل و متحدان غربی‌اش را هدف قرار می‌دهد، بلکه بی‌عملی دولت‌های عربی را نیز نشانه می‌گیرد.
سیاست دوگانه دولت‌های غرب‌گرا
در حالی که تلویزیون‌های عربی دائما تصویرهای دلخراش جنازه‌ها، مجروحان و کودکان گرسنه و بیمار باریکه غزه را نشان می‌دهند، کمک‌های فوری، نه تنها در گذرگاه‌های داخل اسرائیل به غزه، بلکه حتی در گذرگاه رفح، که غزه را به مصر وصل می‌کند، روزهای بسیاری در انتظار می‌مانند. این امر خشم مردم مصر را علیه دولت برانگیخته است.
دولت مصر، که نمی‌خواهد مناسبات خود را با آمریکا به خطر بیاندازد، برای جلوگیری از طغیان توده‌های خشمگین، حزب حاکم را در تظاهرات اعتراضی شرکت می‌دهد و روحانیان وابسته به خود را وادار می‌کند که در مراسم عبادی روزهای جمعه با مردم غزه همدردی نشان دهند.
نظیر این سیاست، در عربستان سعودی و اردن نیز دنبال می‌شود. مصر و اردن، بر اساس پیمان صلحی که با اسرائیل بسته‌اند، موظف به چشم‌پوشی از خشونت و پشتیبانی از مذاکرات صلح محمود عباس شده‌اند. آمریکا و اسرائیل، عدم پشتیبانی از گروه‌های مسلحی مثل حماس و حزب‌الله را نیز، بخشی از این تعهدات می‌دانند.
سیاست ایران و سوریه
به گزارش روزنامه "نویه تسورشر تسایتونگ"، سوریه و ایران در برابر، امیدوارند که حماس در جنگ نابرابر علیه اسرائیل پیروز شود و محمود عباس را با دولتی که در کرانه باختری رود اردن ایجاد کرده، به سایه براند. به این ترتیب، مسئله فلسطین، بار دیگر به نقطه محوری بحران خاورمیانه تبدیل شده و تجهیز توده‌های عربی را چنان آماده ساخته است که حتی اسامه بن‌لادن نیز، در پیام صوتی روز چهارشنبه (۱۴ ژانویه) خود، آنان را به جهاد مقدس علیه اسرائیل فرامی‌خواند.
دو کنفرانس رقیب؟
روشن‌ترین نشانه ورود جهان عرب به دو جبهه کاملا متفاوت، دو کنفرانسی است که برای روز جمعه ( ۱۷ ژانویه - ۲۸ دی) در دوحه، پایتخت قطر، و برای دوشنبه (۲۰ ژانویه - ۱ بهمن) در کویت برنامه‌ریزی شده است.
پیشنهاد تشکیل کنفرانس دوحه را، در آغاز این هفته، امیر قطر مطرح کرد. رادیو دمشق روز چهارشنبه اعلام کرد که با موافقت امارات متحده عربی، یک‌سوم اعضای اتحادیه عرب، با برگزاری این کنفرانس موافقت کرده‌اند، اما بلافاصله عمرو موسی، دبیرکل اتحادیه عرب، این موضوع را انکار کرد. سوریه، قطر و سایر کشورهای جانبدار تشکیل کنفرانس فوق‌العاده، خواستار استقرار آتش‌بس فوری، گشایش گذرگاه‌های غزه و بازگشت نیروهای اسرائیلی هستند.
در مقابل، مصر و عربستان سعودی ترجیح می‌دهند که نشست اعضای اتحادیه عرب، روز دوشنبه در حاشیه اجلاس اقتصادی سران کشورهای عربی در کویت برگزار شود. خواست جانبداران این کنفرانس آن است که پیشنهاد مصر به تصویب اتحادیه عرب برسد. بر اساس این پیشنهاد، باید ابتدا آتش‌بس موقت برقرار شود، بعد یک پیمان آتش‌بس با نتایج روشن در دستور کار قرار گیرد و سرانجام پس از حصول توافق‌های لازم، ارتش اسرائیل باریکه غزه را ترک کند.
مصر زیر فشار مضاعف
در این میان، مصر بیش از همه کشورهای عربی، زیر فشار افکار عمومی قرار گرفته است. در بیشتر گردهمائی‌های کشورهای عربی، مردم خواستار آن شده‌اند که مصر گذرگاه رفح را به روی مردم غزه بگشاید و امکان بدهد که کمک‌های لازم از این طریق به باریکه غزه برسد. اما قاهره تاکنون از این کار خودداری ورزیده است.
روزنامه‌های عربی نیز از شکاف عمیقی شکوه دارند که بر سر غزه میان کشورهای عربی ایجاد شده است. از جمله روزنامه "الخلیج" که در دوبی منتشر می‌شود، نوشت: «اسرائیل، هولوکاست غزه را گسترش می‌دهد و اعراب، به سمت انشعاب می‌روند».