بحث در باره‌ی انگیزه‌ی سفر شرودر به ایران
۱۳۸۷ اسفند ۲, جمعه
دویچه وله: خانم روستایی، سفر صدراعظم پیشین آلمان، گرهارد شرودر، به ایران چه انعکاسی در محافل سیاسی ایران داشته است؟ راجع به انگیزه‌ها و اهداف این سفر چه می‌گویند؟
فرزانه روستایی:
با توجه به اینکه در حال حاضر مهمترین موضوع‌های سیاست خارجی ایران، یکی پرونده‌ی فعالیت‌های هسته‌ای ایران است و دیگری مذاکرات احتمالی با آمریکا، در نتیجه هر سفر مهمی به ایران انجام بشود، معمولا حول و حوش این دو موضوع مورد تفسیر قرار می‌گیرد.یعنی گفته می‌شود که شرودر قرار است از طرف آلمانی‌ها نماینده‌ی وساطتی بین ایران و جامعه‌ی جهانی بشود، یا احتمال دارد که شرودر حامل پیامی از طرف دولت آمریکا باشد. حداقل جامعه‌ی خبری ایران سفرهای مقامات اروپایی به ایران را در حال حاضر این گونه تفسیر می‌کند.
اخیرا رفت و آمدهای زیادی با عراق صورت گرفته است. امروز هم قرار بوده آقای رفسنجانی به بغداد سفر کنند. آیا در مورد اینکه آقای شرودر بخواهد در روابط بین ایران و عراق میانجیگری کند، گمانه‌زنی می‌شود؟
مسائل مهم در جامعه‌ی ایران، بخصوص مسائل مرتبط با جهان خارج، مشروط و منوط به این است که در آینده ارتباط‌های ما با آمریکا به چه ترتیبی پیش برود. این ارتباط‌ها خصمانه خواهد بود یا دوستانه؟ یا مذاکره‌ای بر اساس تعریفی شروع می‌شود یا نمی‌شود؟ به نظر می‌رسد این رفت و آمدها به عراق، با توجه به اینکه الان عراق به صورت نسبی شرایطی آرام را می‌گذراند و با توجه به اینکه عراق شاهد دو دور گفت‌وگوهای نسبتا مستقیم ایران و آمریکا بوده، بی‌تردید سفرهای متمرکز و متراکمی که دارد انجام می‌شود، بدون ارتباط به این مهمترین مسئله‌ی سیاست خارجی ایران باشد. یعنی برقراری تماسهایی با آمریکا، بده بستان‌های پیامی و شاید هم به عبارتی زمینه‌سازی برای دیدارها و گفت‌وگوهای شسته‌رفته‌تر و بدون تعارف‌تری.
درنشست خبری‌شرودر در هتل استقلال این پرسش مطرح شده بوده که آیا صدراعظم پیشین آلمان حامل پیامی از سوی آمریکا یا گروه پنج باضافه‌ی یک است یا نه – یعنی همان‌طوری که شما گفتید انگیزه‌ها و اهدافی که برای سفر شرودر به ایران قائل می‌شوند. چرا راجع به این مسئله که در مطبوعات آلمان انعکاس یافته و سفیر ایران در آلمان هم گفته بحثی نمی‌شود، که این سفر در پیوند است با مسئله‌ی گاز و صدور آن از ایران به اروپا؟
یک نکته را نمی‌شود انکار کرد که به غیر از آن دو موضوع که گفتم، مجموعه‌ی اتحادیه‌ی اروپا یک مشکل دارد و آن هم مشکل تامین انرژی است و مشکل‌های در ارتباط با آن، یعنی روسیه و مسیر اوکراین و مشکل‌هایی که هر سال در این عرصه پیش می‌اید. ایران هم دومین ذخایر گاز شناخته‌شده‌ی جهان را فعلا در اختیار خودش دارد. اگر این رفت و آمدها بتواند منجر به امضای قراردادی مبنی بر تامین نیازهای گازی اتحادیه‌ی اروپا بشود، این در عین حال می‌تواند کمکی باشد برای اینکه آن دو موضوع دیگر هم تحت تاثیر قرار گیرد و تسهیل شود.
در مناسبات بین‌المللی ایران برای آلمان چه نقش و اهمیتی قائل هستند؟
من فکر می‌کنم وزنی که آلمانی‌ها در مجموع اتحادیه‌ی اروپا بازی می‌کنند و رابطه‌ی گرم و صمیمی که آلمانی‌ها با آمریکایی‌ها دارند، و افزون بر آن اینکه آلمانی‌ها برای مدتها شریک اول تجارت خارجی ایران بوده‌اند، نقشی که آلمانی‌ها برای ایران داشته‌اند و دارند، قابل مقایسه با رابطه‌ی خارجی ایران با هیچ کشوری، برای مثال با انگلیس یا حتی فرانسه هم نمی‌تواند باشد. به لحاظ اینکه رابطه‌ی ایران همیشه با آلمانی‌ها بسیار گسترده بوده است. با توجه به اینکه روابط تجاری ما کاهش یافته است، این سفرها می‌تواند منجر به شکوفایی روابط تجاری دو کشور هم بشود.