بتى فريدن، پرچم‌دار جنبش زنان در گذشت
۱۳۸۴ بهمن ۱۸, سه‌شنبه
بتى فريدن Betty Friedan، فمينيست شهير آمريكايى با درگذشت خود يادواره‌اى از مبارزات بى‌امان در راه برابرى زن و مرد و رهايش زنان را برجاى گذاشت. در سال ۱۹۶۳ ميلادى كتابى به بازار آمد كه پيامى نوين در برداشت. كتابى با عنوان ”وهم زنانه“ به قلم خانم بتى فريدن كه مى‌گفت زن تنها مادر و يا خانه‌دارى مطيع نيست، زن انسانى است كه به واسطه‌ى شخصيتش ارزش‌گذارى مى‌شود. كتاب ”وهم زنانه“ در ابتدا اوهام زنان آمريكا و سپس اوهام زنان سراسر جهان را از هم دريد و جنبش آزاديبخش زنان را حيات بخشيد. از آن پس همّ و غم زنان آمريكا تنها آن نبود كه شوهرانشان دكتراى اين و آن رشته را بگيرند، بلكه مى‌خواستند خودشان اين درجه را كسب كنند. فريدن معتقد بود: ما بايد توهم زنانه‌مان را بشكنيم. تا زمانيكه ما تنها مادرى و يا خانه‌دارى كنيم، هرگز به عنوان ”شخصيت“هايى مستقل ارزيابى نمى‌شويم و خودمان هم قادر نخواهيم بود، مشكلاتمان را تشخيص دهيم.
بتى فريدن كه خود پيشرفت علمى‌اش را بخاطر فرزندان و همسرش وانهاد، خلاصه شدن زندگى زن به آشپزخانه، فرزندان و همسرش را رقت‌بار يافت. به اعتقاد او زنان مى‌بايست از فرصت‌هاى پيشرفت شغلى همچون مردان استفاده كنند. آنان بايد از مرخصى سالانه و دستمزد برابر با مردان برخوردار باشند. فريدن كه در ابتدا فمينيستى پرشور بود كه شعارهاى پرحرارت مى‌داد و اتحاد زنان دنيا را طلب مى‌كرد، به مرور واقع‌بين‌تر شد و سعى كرد راهكارهايى را حمايت كند كه ضمن ايجاد تعادل ميان زنان و مردان، نظام خانواده نيز پايدار مانده و اصلاح شود. وى مى‌خواست تا جنبش زنان با اهداف انسانى جامعه در تضاد نيافتد. رفته رفته فريدن، تعريف مردانه‌ى موفقيت را ناكافى يافت. وى در طول سال‌هاى دهه‌ى هشتاد به همين دليل مورد انتقاد جنبش زنان قرار گرفت. فريدن مى‌گفت: چيستى موفقيت در عرصه‌هاى شخصى، خانوادگى و شغلى بايد از نو تعريف شود. ما نبايد جامعه‌اى معتاد به كار داشته باشيم، بلكه بايد جامعه‌اى داشته باشيم كه به زندگى معتاد است.
فريدن در سال‌هاى دهه‌ى نود نيز همچنان يك فمينيست باقى ماند، ولى موضوعات ديگرى توجه او را به خود جلب كردند. در كتاب ديگر او موضوع سالمندى به قلم كشيده شد. از نگاه او ميان سالمندى و رنج زنان سال‌هاى دهه‌ى شصت جهان، وجه اشتراكى وجود داشت. به هر دوى اين گروه‌هاى انسانى، به چشم موجوداتى وابسته نگاه مى‌شد كه بايد راهبرى شوند و ديگران وظايفشان را تعيين كنند.
هشتاد و پنج سال زندگى به بتى فريدن اعتماد به نفسى شايان توجه بخشيده بود. از ديدگاه او قدرت در درون انسان جاى دارد. انسان قدرتمند آن نيست كه عضلات قوى مردانه‌اى دارد، بلكه انسان قدرتمند همچون زنان، بردبار است و انعطاف‌پذير.