باز هم سنگسار؟
۱۳۸۵ تیر ۳۱, شنبهشادى صدر وكالت اشرف كلهرى را پس از اتمام مراحل دادرسى و تهديد خطر رجم، برعهده گرفته است.
مصاحبه: مهيندخت مصباح
خانم صدر از قرار با وجودى كه دادگستري قبلا اجراى حكم سنگسار را طبق دستور آقاى شاهرودى متوقف كرده بود، الان چند حكم براى اجرا آماده است. شمااطلاعات مستقيم و موثقى در اين زمينه داريد؟
شادى صدر: بله! سال ۸۱ بود كه اعلام شد اجراى سنگسار متوقف شده به دستور آقاىشاهرودى اما متاسفانه چون در قانون هيج چيز تغيير نكرده بود و مجازات سنگسار در آن وجود داشت، احكام متعدد رجم از دادگاههاى مختلفى در سراسر ايران صادر میشد كه خبرهايش را در گوشه و كنار مىشنيديم. البته بسيارى از اين احكام به صورت معلق باقى مىماندند اما متاسفانه اخيرا شاهد اين هستيم كه برخى از اين احكام در حال اجرا هستند. مشخصا يك خانمى در زندان اوين به نام اشرف كلهرى كه موكل من هستند و هفته گذشته ايشان را به اجراى احكام دادگسترى خواستهاند و حكم رجم را مجددا به ايشان ابلاغ كردهاند و گفتهاند تا پانزده روز ديگر حكم اجرا میشود.
چه اقدامهايى براى جلوگيرى از اين حكم میتوان كرد، يا چه اقدامهايى كردهايد؟
شادی صدر: تنها راهى كه پيش پای ما بوده استفاده از يك ماده قانونى است كه گفته در مواقع قطعى شدن حكم رجم، اگر محكوم توبه كند و قاضى توبهاش را بپذيرد، حد رجم ساقط میشود. به اين ترتيب هم خود اين خانم براى آقاى شاهرودى نامه نوشته و اعلام كرده كه توبه كرده و درخواست عفو كرده از ايشان و ما هم نامهاى با اين تركيب از نظر حقوقى تنظيم كردهايم و براى آقاى شاهرودي فرستادهايم.
چه اتفاقى مىتواند بيفتد الان؟ آقاى شاهرودي میتواند از اختيارات خود استفاده كرده و مانع از اجراى حكم شود؟
شادى صدر: بله! اين جزو اختيارات آقاى شاهرودى هست و ايشان در موردى مشابه، خانمی را عفو كردند. منتهى مشكل اينست كه ما نمىدانيم الان دقيقا چند نفر در تمام ايران هستند كه وضعيت مشابهى دارند و نمىدانيم آيا همه اين زنها مىتوانند از امكان عفو آقاى شاهرودى استفاده كنند؟ سوال من اينست كه چه بر سر دستور آقاى شاهرودى مبنى بر توقف حكم سنگسار كه به طرز وسيعى هم در جامعه جهانى مطرح شد، آمده و تكليف ما با دستگاه قضايى با اين وضعيت چه خواهد بود. از نظر من تا زمانى كه قانون تغيير نكند، ما اين وضع را شاهد خواهيم بود. ممكن است برخى موارد را وكلا و افكار عمومى مطلع شوند و اقدام كنند. ممكن است برخى موارد هم باشد كه در سكوت و فراموشى حكم سنگسار اجرا شود و حساسيت كسى هم برانگيخته نشود.
واقعا فكر مىكنيد به چه دليل اين روش دوباره دارد رايج میشود و شما وكلا از نظر قضايى چه میتوانيد بكنيد براى تغيير در وضع؟
شادى صدر: على القاعده وظيفه مجلس و قوه قضاييه است كه تغيير در قانون بدهد. ما تنها كاری كه میتوانيم بكنيم نشان دادن اينست كه هنوز حكم سنگسار اجرا میشود. مثلا شنيديم مدتى قبل در مشهد براى دو نفر حكم رجم اجرا شده كه اين در سايت هاى اينترنتى هم درج شده بود و تنها مورد ظرف دو سه سال گذشته بود. ما ميتوانيم اينكار را بكنيم و به جامعه وسياستگزاران و قانونگزاران بگوييم تا وقتى تغيير قانونى انجام نشود، اين ميتواند اجرا شود. دلايل قاطعى وجود دارد كه ديگر نبايد سنگسار اجرا شود و بايد قانون تغيير كند. اگر قانونگزاران و كسانى كه حاكميت مىكنند، ارادهاى داشته باشند، به اندازه كافى دلايل در فقه و قوانين و موازين حقوق بشر وجود دارد كه بتوان چنين تغييرى را ايجاد كرد.
كمى بيشتر در باره شرايطى كه موجب زندانى شدن و مجازات خانم كلهری شد، توضيح مىدهيد؟
شادي صدر: ايشان ۳۷ ساله و اهل مشهد هستند اما در تهران پروندهاش تشكيل شده. من البته پس از اتمام مراحل دادرسی پرونده ايشان را وقتى در خطر رجم قرار داشت، برعهده گرفتم. ادعاى ايشان اينست كه به زور مجبور به اعتراف به رابطه نامشروع با مردى شده كه شوهرش را به قتل رسانده است. بحث اينست كه حكم صادره براى خانم كلهرى كه توسط ديوان عالى كشور تاييد شده، ۱۵ سال حبس به اتهام معاونت در قتل و رجم بخاطر زناي محصنه است. بحثى كه از نظر حقوقى اينجا وجود دارد اينست كه طبق قاعده كلى ايشان بايد ۱۵سال حبس را تحمل میكرد و بعد مجازات رجم اجرا میشد در حاليكه ايشان الان ۵ سال است زندانى است. اين اعتراضى است كه ما به لحاظ قانونى به موضوع داريم و به آقاي شاهرودي هم نوشتهايم.
خانم صدر فكر مىكنيد در دو هفتهاى كه باقى مانده، با تلاشها امكان اين وجود داشته باشد كه حكم اگر لغو كامل نشود، دستكم به تعويق بيفتد؟
شادى صدر: من اميدوارم اين اتفاق بيفتند. اگر ايشان نتواند از اين امكان بهره مند شود كه عفو شود يا توبهاش پذيرفته شود يا از امكانات ويژه قانونى برخوردار نشود، همه ما بايد فكر كنيم چرا بايد چنين شود؟ آيا اين درست و عادلانه است؟ بايد فكر كنيم به كسان ديگرى كه در معرض سنگسار هستند و اينكه در چه وضعيتى قرار دارند.
و درعير اينصورت؟ اگر حكم اجرا شود، شما بعنوان يك وكيل يا فعال حقوق زنان چه خواهيد كرد؟
شادى صدر: ما اعتراض هاى خود را ادامه خواهيم داد. من اميدوارم اين اتفاق نيفتد اما قطعا براى زنان ديگرى كه در اين وضع هستند، فعاليت خواهيم كرد. تا زمانى كه قانون تغيير نكند، من فكر میكنم فعاليتهاى جنبش زنان و حقوق زنان و حقوق بشردر اين حوزه ادامه پيدا كند تا ما شاهد حكم سنگسار براى هيچكس نباشيم.