بازار نفت و سود سرشار كنسرن ها

بهاى هر بشكه نفت، به دنبال آخرين همايش وزيران نفت اوپك، در بورس لندن يك و سه دهم درصد كاهش يافت و به ۴۴ دلار و ۳۹ سنت رسيد. در مقابل، شاخص سهام آلمان يك و سه دهم درصد بالا رفت. يكى ديگر از اثرات برگزارى انتخابات عراق و كاهش نسبى بهاى نفت، افزايش ارزش سهام شركت هاى هوائى و كاهش ارزش سهام صنايع نفت و گاز بود. در همين حال، همزمان با كاهش بهاى نفت، انتشار اين خبر كه امارات متحده عربى قصد مشاركت در كنسرن اتومبيل سازى دايملر كرايسلر را دارد، سبب شد كه سهام صنايع اتومبيل سازى از جذابيت بيشترى برخوردار شوند و نرخ سهام دايملر كرايسلر بيش از يك درصد افزايش يابد.

افزايش شديد بهاى نفت خام، در سال گذشته سبب افزايش قيمت ها و كاهش قدرت خريد مردم كشورهاى مصرف كننده شد. اين امر بر هزينه مسافرت ها اثر گذاشت و هزينه سوخت زمستانى را به شدت بالا برد. در اين ميان، به عنوان نمونه در آلمان شركت هاى توزيع كننده گاز متهم شدند كه صورتحساب هاى نادرست براى خانواده ها فرستاده اند.

اما علاوه بر كشورهاى توليدكننده نفت و گاز، چه كسانى از افزايش بهاى نفت سود بردند؟ در روزنامه تايمز مالى مى خوانيم كه كنسرن ”اكسون موبايل” به عنوان بزرگترين كنسرن نفت و گاز جهان، تنها در سه ماهه آخر سال گذشته ميلادى، به هشت ميليارد و ۴۲۰ ميليون دلار سود خالص دست يافته است.

به گزارش تايمز مالى، چنين سودى، كه بيست و هفت درصد بيش از سود خالص اكسون در سه ماهه مشابه سال ۲۰۰۳ ميلادى بود، از آغاز تاسيس كنسرن تا به امروز، سابقه نداشته است. اين سود، بيش از هرچيز، نتيجه افزايش شديد بهاى نفت در ماه هاى گذشته بوده است. در اين دوره، بالا رفتن تقاضاى مواد سوختى در چين و هند و تشديد بحران عراق، مهمترين دلايل بالا رفتن نرخ نفت خام بودند. اما اتفاقات ديگرى مثل بحران نيجريه و عمليات تروريستى در روسيه نيز، به ترس قطع صدور نفت دامن زدند و بر بحران افزودند.

به رغم همه اين عوامل، تحليل گران، هرگز تصور نمى كردند كه سود خالص كنسرن هاى نفتى تا ميزانى كه آكسون اعلام كرده است، افزايش يافته باشد. اعلام سود چشمگير سبب شد كه ارزش سهام اكسون يك درصد افزايش يابد و روز دوشنبه به ۵۱ دلار و ۷۵ سنت برسد. ضمنا شاخص سهام شركت هاى نفتى نيز دستخوش تحرك شد.

سود خالص كنسرن اكسون، در سراسر سال ۲۰۰۴ ميلادى نيز، نسبت به سال ۲۰۰۳ پانزده درصد افزايش يافت و به ۲۵ ميليارد و ۳۳ ميليون دلار رسيد. اگر در نظر بگيريم كه به عنوان نمونه مجموع درآمد نفتى ايران به عنوان يكى از مهمترين كشورهاى نفت خيز عضو اوپك در يك سال كمتر از ۳۰ ميليارد دلار است، در خواهيم يافت كه كنسرن هاى نفتى، بزرگترين برندگان بحران نفت بوده اند و نه كشورهاى توليد كننده.

”لى ريموند” رئيس كنسرن اكسون افزايش سود اين كنسرن را، در كنار افزايش بهاى نفت خام، ناشى از فعاليت هاى چهار سال گذشته در آفريقا و اروپا مى داند. اين كنسرن، براى اولين بار وارد بازار نفتى اروپا و آفريقا شده است و در سه ماهه پايان سال ۲۰۰۴ ميلادى توليد نفت خود در آفريقا را ۲۲ درصد افزايش داده است. در همين قاره، سود خالص اكسون ۴۹ درصد افزايش يافت و به ۴ ميليارد و ۸۹۰ ميليون دلار رسيد.

تراز مالى سالانه كنسرن اكسون نيز، در سال ۲۰۰۴ با رسيدن به ۲۹۴ ميليارد دلار بيست درصد افزايش را نشان مى داد. به اين ترتيب، اين كنسرن كه تا چند سال پيش پر درآمدترين كنسرن سراسر جهان بود، بار ديگر مقام اول را به دست مى آورد. در سال هاى گذشته، درآمد سالانه كنسرن ”وال مارت” از درآمد اكسون فراتر رفته بود. وال مارت داراى زنجيره اى از سوپرماركت ها است و تراز مالى سال گذشته خود را هنوز فاش نكرده است، اما از هم اكنون مى توان در نظر گرفت كه اكسون در مقام خود باقى مى ماند.