ایران و راه حل دو دولت در مناقشه‌ی اسرائیل و فلسطینی‌ها
۱۳۸۸ اردیبهشت ۹, چهارشنبه
بازتاب رسانه‌ای اظهارات محمود احمدی‌نژاد درباره‌ی پذیرش "راه‌حل دو دولت" در مناقشه‌ی اسرائیل و فلسطینی‌ها بسیار وسیع بود. به نوشته‌ی روزنامه‌ی آلمانی "دی سایت" در حالی که رسانه‌های غربی این اظهارات احمدی‌نژاد را یک "چرخش" از سیاست تاکنونی احمدی‌نژاد ارزیابی می‌کنند، و وزارت خارجه‌ی آلمان آن را "جالب" می‌خواند، در تهران گفته شد: «سخنان احمدی‌نژاد "کاملا تحریف" شده و آنچه که منعکس شده، فرسنگ‌ها با آنچه رئیس‌جمهور گفته، فاصله دارد.»
محمود احمدی‌نژاد، رئیس جمهوری اسلامی ایران روز یکشنبه (۲۶ آوریل) در یک مصاحبه با شبکه‌ی تلویزیونی "اِ بی سی" (ABC) گفت، اگر فلسطینی‌ها در جهت راه‌حل دو دولت با اسرائیل تلاش می‌کنند، تهران مخالفتی با آن نخواهد داشت. احمدی‌نژاد گفت: «هر تصمیمی آنها (فلسطینی‌ها) بگیرند، برای ما قابل قبول است. ما به آنها چیزی را دیکته نمی‌کنیم. ما از هر تصمیم آنها پشتیبانی خواهیم کرد.»
رئیس‌جمهور ایران پیش از این به دفعات این نظر را تکرار کرده بود که خواست فلسطینی‌ها بایستی در یک رفراندوم مشخص شود، زیرا هر ملتی حق دارد درباره‌ی سرنوشت خود تصمیم بگیرد.
چرخشی در کار نیست
احمدی‌نژاد با این اظهارنظر تازه‌ی خود نشان می‌دهد که با راه‌حل دو دولت اسرائیلی و فلسطینی موافق است. اما "هنر فورتیگ" (Henner Fürtig) کارشناس انستیتوی "گیگا" برای مطالعات خاورمیانه در شهر هامبورگ آلمان می‌گوید، چنین چیزی به معنای "چرخش" در سیاست خاورنزدیک ایران نیست. این سیاست به گفته‌ی فورتیگ، در سال‌های دهه نود میلادی از سوی محمد خاتمی اعلام شد، بدون آنکه مورد مخالفت علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی قرار گیرد.
به نوشته‌ی "دی سایت"، در ایران این آیت‌الله خامنه‌ای است که خطوط اساسی سیاست خارجی را تعیین می‌کند، نه رئیس‌جمهور. خامنه‌ای بارها خواستار آن شده است که فلسطینی‌ها در یک رفراندوم تصمیم بگیرند که کدام راه‌حل برای مناقشه‌ی آنها با اسرائیل قابل قبول است. البته در این رفراندوم میلیون‌ها فلسطینی مهاجر نیز باید حق شرکت داشته باشند.
احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور پوپولیست ایران تاکنون بارها واقعیت هولوکاست را انکار کرده و در سال ۲۰۰۵ نیز یک نقل قول از آیت‌الله خمینی تکرار کرد که براساس آن «ژریمی که اورشلیم را در اشغال خود دارد، باید از صفحه‌ی روزگار حذف شود.»
مصرف انتخاباتی
به نظر "هنر فورتیگ" از انستیتوی "گیگا" برای مطالعات خاورمیانه، تغییر تازه در مواضع احمدی‌نژاد به کارزار انتخابات ریاست جمهوری در ایران مربوط است. زیرا احمدی‌نژاد مایل نیست در این انتخابات به عنوان فردی تندور و سخت‌سر در برابر رقبای اصولگرای خود هم‌چون محمد باقر قالیباف شهردار کنونی تهران حاضر شود. قالیباف یک محافظه‌کار است، اما برآمدی مدرن‌تر از محمود احمدی‌نژاد دارد.
تا وقوع انقلاب ایران در سال ۱۹۷۹، ایران و اسرائیل مناسبات تنگاتنگی با یکدیگر داشتند و در برابر کشورهای عرب منطقه متحد هم بودند. حتی پس از انقلاب نیز ایران از اسرائیل اسحله می‌خرید، در حالی که دیگر اثری از راهبردهای مشترک میانشان نبود. ایران در پی کسب نفوذ در جهان اسلام بود و به همین خاطر از یک هیستری ضداسرائیلی پیروی می‌کرد.
در ماه‌های اخیر و در پی روی کار باراک اوباما و لحن آشتی‌جویانه‌ی وی در برابر ایران، اظهارات ملایم احمدی‌نژاد می‌تواند علامتی برای واشنگتن باشد. اما نکته‌ی جالب توجه در این میان آن است که احمدی‌نژاد درست هنگامی با فرمول دو دولت تفاهم نشان می‌دهد که در اسرائیل دولت زیر رهبری بنیامین نتانیاهو آن را مردود می‌داند. با این‌حال براساس یک نظرسنجی، اکثریت فلسطینی‌ها و همینطور اسرائیلی‌ها راه‌حل دو دولت مستقل را تنها راه برای پایان دادن به مناقشه می‌دانند.