ایران برای مقابله با بحران چه می‌کند؟
۱۳۸۶ شهریور ۲۸, چهارشنبه
ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی
روزنامه‌ی سوئیسی نویه‌تسورشر تسایتونگ (NZZ) در شماره ۱۹ سپتامبر خود نوشته است که تهدیداتی که ایران در روزهای اخیر از سوی فرانسه می‌شنود، باعث نشده است که این کشور از خط مشی اصلی‌ای که برگزیده دور شود. استراتژی جمهوری اسلامی، بنابر تحلیل این روزنامه آن است که از راه همکاری بهتر با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مانع صدور قطعنامهی مجازات‌آور تازه‌ای در شورای امنیت علیه خود شود.
این "همکاری بهتر" تا آن حد پیش رفته، که جمهوری اسلامی جدول زمانی‌ای را که آژانس تعیین کرده، پذیرفته است. بر اساس این جدول جمهوری اسلامی بایستی گام به گام به کنترل‌هایی از سوی بازرسان آژانس تن دهد و جنبه‌های مبهم و تاریک فعالیت‌های هستهای خود را آشکار سازد. محمد البرادعی، دبیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در این مورد در آخر ماه اوت در مصاحبه‌ای با هفته‌نامه‌ی آلمانی "اشپیگل" چنین گفت: «حداکثر تا ماه دسامبر باید منتظر بمانیم و ببینیم که آیا مقامات تهران به وعده‌ی خود عمل خواهند یا خیر.» او در عین حال افزود: «این آخرین شانسی است که تهران نباید آن را از دست بدهد. »
هم جمهوری اسلامی به جدول زمانی ابهام‌زدا دل بسته است و هم البرادعی امید دارد از طریق آن، کشمکش هستهای را حل و فصل کند، یا دست کم از خطرزایی آن بکاهد. محمد البرادعی، در واکنش به سخنان پرخاش‌آمیز اخیر برنار کوشنر علیه جمهوری اسلامی با اتکا به جدول زمانی تهیه شده از سوی آژانس گفت که همگان بایستی مواظب اظهاراتشان باشند و صبر کنند تا کارهایی که آژانس برای کنترل فعالیت‌های اتمی ایران دارد، به سرانجام برسد. او افزود: در ماه‌های نوامبر و دسامبر بهتر می‌توانیم در مورد این فعالیت‌ها اظهار نظر کنیم.
امید جمهوری اسلامی به چین و روسیه
جمهوری اسلامی در تبلیغات درونی و بیرونی خود اکنون مدام به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی استناد می‌کند و پرخاش‌کنان می‌گوید جایی که آژانس وجود دارد، قدرت‌های دیگر به چه حق دخالت می‌کنند. آخرین نمونه از این شیوه‌ی موضوع‌گیری را می‌توان در اظهارات امروز (چهارشنبه ۲۸ شهریور / ۱۹ سپتامبر) حداد عادل، رئیس مجلس دید. وی گفته است: «بامذاکراتی که با مقامات اروپایی صورت گرفته و خواهد گرفت، افق مساله هستهای ایران روشن است ولی آنچه تعجب آور است برخی مخالفت‌ها باحل مسئله هستهای از طریق همکاری ایران و آژانس است.» و در ادامه افزوده است: «برخی کشورهایی که امروز مخالفت می‌کنند خود در ابتدا، حل مسئله از طریق مذاکره با آژانس را مطرح کرده بودند.»
جنبه‌ای دیگری از شگرد اخیر جمهوری اسلامی در کشمکش اتمی اتکا به چین و روسیه در مقابل آمریکا و اروپاست. رسانه‌های حکومت در ایران در روزهای اخیر مدام خبرهایی را منتشر می‌کنند حاکی از این که چین و روسیه با اعمال مجازات‌های شدیدتر علیه ایران از طریق تصویب قطعنامهی تازه‌ای در شورای امنیت مخالفت خواهند کرد.
تهدید جنگی از سوی فرانسه – به چه علت؟
در وضعیتی که جمهوری اسلامی، بدان توصیفی که شد، به "همکاری بهتر" با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی رو آورده، و در آن حالی که اجلاس عمومی آژانس در حال برگزار شدن است و دبیرکل آژانس با امیدواری به نتایج "همکاری بهتر" تهران با سازمان خود امیدوار است، از چه روست که برنارد کوشنر، وزیر خارجه‌ی فرانسه، با لحنی رزمی به حکومت اسلامی پرخاش می‌کند؟
هفته‌نامه‌ی آلمانی دی تسایت (Die Zeit) در مقاله‌ای با عنوان «آیا به جنگ تهدید می‌شود؟»، که در پایگاه اینترنتی این هفته‌نامه منتشر شده، این سه علت ممکن را برای پرخاشگری کوشنر برمی‌شمرد:
۱. موضوع به سیاست داخلی فرانسه برمی‌گردد، مصرف داخلی دارد و به نحوی جدی به سیاست خارجی مربور نمی‌شود.
۲. فرانسه، آنچنان که در کریدورهای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین شایع است، می‌خواهد کشورهای اروپا را ترغیب به اعمال مجازات علیه ایران کند، تا در این میدان همه چیز در دست تندروان واشینگتن نیفتد.
۳. سارکوزی پی برده است که اوضاع خود به خود وخیم است و خواسته است فرصت‌طلبانه موج‌سواری کند.
به نظر گرو فـُن راندو (Gero von Randow)، تحلیل‌گر دی تسایت، بعید است که حالت اول صحت داشته باشد. محتمل، حالتهای دوم و سوم هستند.
وخامت اوضاع
مشترک میان این دو حالت این است که هر دو از وخامت اوضاع می‌گویند، و اوضاع به راستی وخیم است. در روزهای اخیر مدام از جنگ سخن می‌رود و در واشنگتن نیز بسیار کسان هستند که به جنگ گرایش دارند. فن راندو در این رابطه به مقاله‌ی ژنرال وسلی کلارک (Wesley K Clark)، فرمانده‌ی سابق ناتو در روزنامه‌ی واشنگتن پست اشاره می‌کند که آشکارا در مورد "عقابهای دفتر چینی، معاون رئیس جمهور" هشدار می‌دهد.
فن راندو در پایان تحلیل خود می‌نویسد که اکنون توپ در زمین ایران است. جمهوری اسلامی بایستی وخامت اوضاع را دریابد و توجه کند که با مسايلی مواجه است که تجدید نظری اساسی در سیاستهایش را می‌طلبد.
ر / نویه‌تسورشر تسایتونگ، اشپیگل، دی تسایت، خبرگزاری آلمان، ایرنا