ایرانی‌ها، ویزای آمریکا و اسکار بدون فرهادی
۱۳۹۵ بهمن ۱۴, پنجشنبه
ممنوعیت صدور ویزا به مدت یک ماه برای مسافران و ممنوعیت ورود پناهندگان به مدت سه ماه برای اتباع هفت کشور. ایران، عراق، سوریه، یمن، سودان، سومالی و لیبی کشورهایی هستند که فرمان دونالد ترامپ رئيس‌جمهور آمریکا برای آنها محدودیت ایجاد کرده‌است.
بخش قابل توجهی از شهروندان دو تابعیتی این کشورها نیز تا مدتی اجازه ورود به آمریکا را نخواهند یافت. این تصمیم با واکنش‌های بین‌المللی روبرو شده است. ایرانیان نیز به این ماجرا توجه کرده‌اند.
مهدی تاجیک، روزنامه‌نگار ساکن آلمان در گفتوگو با دویچه وله فارسی معتقد است که سه نوع واکنش عمده در مورد فرمان دونالد ترامپ، رییس‌جمهور ایالات متحده آمریکا، در شبکه‌های اجتماعی ایرانی دیده می‌شود.
به گفته او گروهی از کاربران با تبعیض آمیز خواندن این ممنوعیت از نبودن نام برخی دیگر از کشورها در این لیست از جمله عربستان سعودی، امارات، پاکستان و مصر که شهروندانش در حملات تروریستی در آمریکا نقش داشته‌اند، ابراز نارضایتی کرده‌اند.
اما طیف دیگری از کاربران انتقاد می‌کنند که باید تبعیض به همه اشکالش نفی شود و به جای انتقاد از نبود نام دیگر کشورها، تبعیض بر اساس نژاد، ملت و مذهب مورد نکوهش قرار بگیرد.
تاجیک به گروه دیگری از واکنش‌ها نیز اشاره می‌کند که مربوط به کسانی است که پس از این فرمان زندگی شخصی‌شان تحت تاثیر قرار گرفته و نگران آینده خود هستند.
محدودیت مضاعف برای مهاجران ایرانی
مهدی تاجیک در مورد تفاوت واکنش کاربران داخل و خارج از ایران نسبت به این حادثه می‌گوید که ایرانیان خارج از کشور با مفهوم مهاجرت بیشتر عجین هستند و محرومیت‌ها و محدودیت‌های ناشی از تابعیت ایرانی را بهتر درک کرده‌اند.
به گفته او این دسته از کاربران نیز سعی کرده‌اند تا روایت‌های شخصی خود را از این ماجرا نقل بکنند. به خصوص مشکلات تازه‌ای که برای آنها به وجود آورده است.
این روزنامه‌نگار همچنین معتقد است که در واکنش کاربران ساکن ایران می‌توان شاهد این نگرانی بود که تاثیرات برجام و امید به کاهش انزوای ایران از دست برود و روند بازگشت این کشور به جامعه بین‌الملل مختل شود.
او می‌افزاید که تفاوت دیدگاهی نیز میان مرکزنشینان و حاشیه نشین‌ها در مواجهه با این اتفاق وجود دارد: «صدای نارضایتی و اعتراض جمعیتی که در حاشیه هستند می‌گوید که این تبعیض را ما به شکل دیگری که در داخل ایران هستیم حس کرده‌ایم. اینکه به خاطر اقلیت مذهبی و یا قومی بودن مورد تبعیض قرار گرفته‌ایم.»
خود انتقادی، مهاجران افغان و ویزای آمریکا
مهدی تاجیک در بخش دیگری از گفت‌وگوی خود به توجه کاربران به شرایط مهاجران افغان در ایران اشاره می‌کند. برخی از کاربران با اشاره به محدودیت پیش آمده برای ایرانیان می‌گویند که این مساله می‌تواند یادآور شرایط سخت مهاجران افغان در ایران باشد.
او می‌گوید این خودانتقادی‌ها قابل تقدیر است و نشان می‌دهد جامعه ایران نیز حساسیت‌های بیشتری نسبت به حقوق اقلیت‌ها پیدا کرده است. این رخداد ایرانی‌ها ترغیب می‌کند که به این موضوع جدی‌تر فکر کنند که آنها در رفتارشان با یک کشور همسایه با اشتراکات تاریخی و فرهنگی بسیار چگونه باید تجدید نظر کنند.
به باور این روزنامه‌نگار، فضای به وجود آمده در همین حال فرصتی را به کاربران نزدیک به اصولگرایان و تندروها داده تا سیاست خارجی دولت حسن روحانی را مورد انتقاد قرار بدهند.
تاجیک می‌افزاید مسایل مطرح شده از سوی این کاربران" با توجه به نزدیک بودن انتخابات ریاست جمهوری در ایران، این مساله را تبلغ می‌کند که یک رییس‌جمهور تندرو در کاخ سفید، نیازمند یک دیپلماسی تهاجمی است.
غیبت فرهادی و علیدوستی در مراسم اسکار
محمود فریدون، تحلیلگر شبکه‌های اجتماعی از ایران نیز در گفتوگو با دویچه وله در مورد واکنش‌ایرانیان می‌گوید: «به خاطر حادثه‌ی فروریختن پلاسکو، توجه عموم کاربران به تشییع جنازه قهرمانان بود. خبرها دست به دست می‌شد، ولی به صورت خبر خام. همه منتظر بودند ببینند معنی این ممنوعیت سفر برای آنها چیست؟»
به گفته او این تصمیم بر زندگی کسانی که رفتن به آمریکا را فقط از طریق "لاتاری و شانس" می‌آزمایند، تاثیر مستقیمی نمی‌گذارد.
فریدون اضافه می‌کند: «اما برای کسانی که رفتن به آمریکا را از طریق تحصیلی، تجاری، پناهندگی، فرهنگی و هنری دنبال کرده‌اند وضعیت متفاوت است. این ممنوعیت سفر، مادری را که از آمریکا به ایران سفر کرده، از دیدار دو فرزندش برای مدتی نامعلوم محروم کرده است.»
این تحلیلگر شبکه‌های اجتماعی معتقد است بیش از اصل خبر، "تحریم اسکار" توسط ترانه علیدوستی و بعد از آن اصغر فرهادی، توجه رسانه‌ای بیشتری به این مساله جلب کرد: «تصویری از اصغر فرهادی، به عنوان شخصیتی محبوب که قطعا تروریست نیست در دست معترضان آمریکایی ترامپ، قطعه‌ی خوبی برای تشریح این فضا است.»
موافقان ایرانی فرمان ترامپ
فریدون معتقد است که پیدا کردن موافقان ایرانی فرمان، کار دشواری است: «کدام یک از مردم خوب سرزمین ایران از نشنیدن یک "سلام به مردم خوب سرزمینم" از پشت میکروفن بزرگ‌ترین رخداد سینمایی جهان خوشحال خواهد شد؟»
او با این حال اضافه می‌کند که برای یافتن این افراد باید به گروه‌هایی که "دستی در جیب ترامپ دارند مراجعه" کرد. به باور این تحلیلگر آنها به مقتضی روابط خود، گاهی خود را ایرانی نمی‌انگارند و می‌گویند این فرمان ترامپ، کشور ما آمریکا و ما را از گزند "تروریست‌ها" حفظ خواهد کرد.
محمود فریدون تاثیر منع صدور ویزای آمریکا را بر ایرانیان خارج از کشور بیشتر می‌داند: «کنفرانس‌های دانشجویان که در امریکا برگزار می‌شود احتمالا لغو خواهند شد. آخرین سفر یک مادر پیر سرطانی برای دیدار فرزندانش به تعویق خواهد افتاد. شاید تعویقی ابدی.»
او اضافه می‌کند: «جامعه مهاجران آمریکا سرشار از ایرانیان با دانش و زحمتکش است. جامعه علمی و تجاری ایرانی و جامعه ورزشی و هنری ایرانی از این فرمان آسیب‌های زیادی خواهند دید و دولت ایران قدرت مقابله دیپلماتیک با این مساله را نخواهد داشت.»
نا امیدی فعالان مدنی در دوران ترامپ
به باور محمود فریدون این اقدام رییس‌جمهور ایالات متحده آمریکا بر فعالیت‌های دموکراسی‌خواهان و یا میانه‌روها در ایران تاثیرگذار خواهد داشت.
او درباره این تاثیر می‌گوید: «فعالان مردمی ایرانی همانند فعالان مردمی آمریکایی فکر می‌کنند، دنیایی پر از صلح و آرامش در سایه قوانین اساسی. دختری که قرار بود به کلاس درس یا ورزش برود، در محل فرودگاه حاضر شده، برای اعتراض. این بخشی از دموکراسی است که در ایران نمونه آن را نداریم.»
او با اشاره به اینکه فعال مدنی ایرانی با حسرت به این اتفاقات نگاه می‌کند، می‌افزاید: «حسرت انسان را درون‌گرا می‌کند، آن هم فعال مدنی که باید برون‌گرا و عمل‌گرا رفتار کند. در بلندمدت هم فتح سرمایه‌های دموکراسی جهانی توسط ترامپ، فعالان را به این فکر واخواهد داشت که آیا امیدی به دموکراسی در جهان جدید امروز هست؟»