ايران، بهار يا خزان
۱۳۸۵ بهمن ۲۶, پنجشنبه
تفسيرى از جمشيد فاروقى، رييس بخش فارسى دويچه وله
بهارى كه احمدى‌نژاد از آن سخن مى‌گويد، خزانى است نابهنگام در واپسين ماههاى زمستانى از سالى پر هياهو و لبريز از تنش. بحران هسته‌اى دامن‌گير كه موجوديت خود را مديون پيروزى خشك مغزى بر هوشمندى و خردمندى است، تنيده در الياف بحران اقتصادى كشور، برگ ريزانى را سبب شده است كه از بهار فرسنگها دور است.
به راستى احمدى‌نژاد از كدام بهار سخن مى‌گويد؟ واپسين روزهاى سالى كه به فرجام خود نزديك مى‌شود پيام‌آور بهارى نيست موعود. شمارش معكوس اولتيماتوم تعيين شده در قطعنامه شوراى امنيت شروع شده است. در اواسط اسفندماه شوراى حكام آژانس بار ديگر جلسه خواهد داشت. نه، آن چه كه در برابر چشمانمان رخ مى‌دهد، كمتر بهار را ماننده است. آيا فرجام اين سال، زمستانى بدفرجام است؟
ناهماهنگى و اختلاف نظر گسترده در همه سطوح مربوط به بحران هسته‌اى ايران مشاهده مى‌شود. در بين مسوولان جمهورى اسلامى ايران، وحدت نظر متاعى كمياب است. در ايالات متحده آمريكا، پيامدهاى سنگين و محاسبه نشده ماجراجويى عراق بر سياست دولت بوش سايه افكنده است. دموكراتهاى آن كشور برآنند كه اين بار پيش از بريدن، پارچه را چند بار متر كنند. و اتفاق نظر بر سر راهكار برخورد با برنامه اتمى ايران در بين كشورهاى اروپايى نيز بيشتر جوهرى كلامى دارد تا ريشه‌اى واقعى. چين و روسيه نيز كماكان مى‌خواهند لطف و مودت طرفين ماجرا را حفظ كرده و از اين رو پايى پيش مى‌نهند و پايى پس.
رفسنجانى تلويحا از آمادگى ايران براى تداوم مذاكرات سخن مى‌گويد. ولايتى رسما اعلام مى‌كند كه تعليق از نظر ايران تابو نيست. لاريجانى در حاشيه كنفرانس امنيتى مونيخ پيرامون پيشنهاد البرادعى سخن مى‌راند. و يكباره شاهد آنيم كه رييس جمهور سويس براى پيشبرد مذاكرات بر سر برنامه اتمى ايران پا پيش مى‌نهد.
يك چيز كاملا مشخص است. سويس در آرايش سياسى جهان نقش ويژه‌اى ندارد. نقشى كه سويس اينك در بحران اتمى ايران برعهده گرفته است، بى‌گمان تصادفى نيست. هدفى كه از جانب اين تلاشهاى ديپلماتيك دنبال مى‌شود تنها يك چيز است و آن جلوگيرى از حدت يافتن بيشتر بحران و تنش. بهار توهمى بيش نيست. نيروهايى كه خواستار حفظ صلح‌اند، برآنند از آتش سوزان بحران بكاهند. پيام لحظه نجات بهارى وهم آلوده نيست، بل شكستن كوه يخ در دو قطب ماجراست در خزانى كه به پا شده است.