انتخاب ریاست جمهوری در گرجستان
۱۳۸۶ دی ۱۴, جمعه
مردم گرجستان روز شنبه، ۵ ژانویه به پای صندوق‌های رأی می‌روند تا رئیس جمهور جدید این کشور را انتخاب کنند. این انتخابات قرار بود به طور طبیعی در پاییز امسال برگزار شود، اما فشار و تظاهرات مخالفان باعث شد که رئیس جمهور، میخاییل ساکاشویلی، تاریخ زودتری را برای این امر اعلام کند.
کارنامه چهره اصلی "انقلاب مخملی"
میخاییل ساکاشویلی، در پی "انقلاب مخملی" گرجستان به قدرت رسید. انقلاب مخملی گرجستان به مجموعه‌ای از اعتراض‌ها و مخالفت‌هایی گفته می‌شود که در پاییز سال ۲۰۰۳ به برکناری ادوارد شواردنادزه، رئیس جمهور وقت گرجستان از قدرت انجامید. در پی این رویداد، انتخابات ریاست جمهوری برگزار شد و ساکاشویلی که از حمایت کامل آمریکا برخوردار بود با کسب ۹۸ درصد آرا برنده انتخابات شد. جرج دبلیو بوش در آن روزها از
ساکاشویلی به عنوان "مشعل دمکراسی" یاد کرد.
سیاست‌های اجتماعی و اقتصادی ساکاشویلی در سال‌های گذشته بحث‌های متفاوتی را به دنبال داشته است. خصوصی‌سازی‌های اقتصادی که بخش مهمی از کارنامه ساکاشویلی را تشکیل می‌دهند رونق اقتصادی معینی را در گرجستان باعث شده‌اند، اما شکاف‌های اجتماعی و فقر و فاقه را نیز تشدید کرده‌اند. دستکم ۲۰ درصد نیروی کار گرجستان در سال ۲۰۰۷ بیکار بوده است.
عدم تحقق عضویت در ناتو و اتحادیه‌ی اروپا و نیز عدم توفیق ساکاشویلی در پایان دادن به جدایی دو منطقه آبخاز و است جنوبی نیز از دیگر نکات بحث‌انگیز کارنامه او به شمار او می‌روند.
رویدادهای نوامبر و تدبیر ساکاشویلی
در همین حال، رویکرد ساکاشویلی در قبال آزادی‌های سیاسی نیز نقدها و مخالفت‌هایی متفاوتی را در درون و بیرون گرجستان برانگیخته است. به ویژه سیاست به کارگیری نیروهای امنیتی و پلیس علیه تظاهرات اپوزیسیون در نوامبر گذشته سبب شد که خدشه بیشتری بر وجهه ساکاشویلی وارد آید. اپوزیسیون قصد داشت در آن تظاهرات " علیه سیاست‌های اجتماعی دولت ساکاشویلی و به ویژه تشدید گرایش های استبدادی در رویکردهای آن" مخالفت خود را ابراز کند. هجوم پلیس به این تظاهرات ۵۰۰ مجروح بر جای گذاشت و ساکاشویلی نیز بلافاصله اعلام کرد که برای دو هفته حالت فوق‌العاده در کشور برقرار می‌کند. یک روز پس از این اعلام، او تاریخ برگزاری انتخابات ریاست جمهوری را هم به جلو کشید.
ظاهراَ محاسبه‌ی رئیس جمهور گرجستان این بود که اپوزیسیون متفرق‌تر و پراکنده‌تر از آن است که بتواند ظرف دو ماه خود را جمع و جور کند و به آرای قاطعی در انتخابات دست یابد. در واقع ساکاشویلی با امید به پیروزی در انتخابات و احیای مشروعیت خود، به برگزاری زودرس انتخابات تصمیم گرفت و نه لزوماَ در جهت پاسخگویی به خواست اپوزیسیون.
با این همه، با توجه به کارنامه ساکاشویلی، تکرار نتیجه‌ی انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۰۳ و پیروزی قاطع او در انتخابات روز ۵ ژانویه ناممکن می‌نماید. پیش‌بینی‌ها البته حاکی از آن است که وی کماکان نسبت به رقبای خود آرای بیشتری کسب خواهد کرد. این آرا اما به نظر نمی‌آید که برای پیروزی در دور اول کفایت کند.
ساکاشویلی و رقیبانش
مجموعاَ ۵ نامزد در انتخابات روز ۵ ژانویه با ساکاشویلی، رئیس جمهور کنونی و رهبر "جنبش ملی" گرجستان به رقابت می‌پردازند.عمده‌ترین رقیب ساکاشویلی، آقای لوان گاچه‌چیلادزه، نامزد اتحادی از ۹ حزب رنگارنگ است. این اتحاد از سلطنت‌طلبان تا چپ‌های رادیکال را شامل می‌شود. گاچه‌چیلادزه، یک تاجر شراب است که تجربه‌ی سیاسی چندانی در کارنامه‌اش دیده نمی‌شود. محور تبلیغات انتخاباتی وی، تبدیل جمهوری گرجستان از یک نظام ریاستی( با اختیارات بالای رئیس جمهور) به جمهوری پارلمانی است که در آن مجلس اختیارات عمده را داراست. گاچه‌چیلادزه یک روز پیش از برگزاری انتخابات آن را توأم با جعل و تقلب معرفی کرد.
اتهام جعل و اقدامات خلاف به دولت
نهادهای ناظر خارجی نیز این اتهامات اپوزیسیون را بی‌مبنا نمی‌دانند. سازمان همکاری اروپا در گزارشی که روز ۲۸ دسامبر منتشر کرد، ساکاشویلی را به سوء استفاده از امکانات عمومی برای اهداف تبلیغاتی خود متهم نمود. به نظر ناظران این سازمان، نامزدهای انتخابات از امکانات و شرایط مساوی برخوردار نیستند و نمونه‌های متفاوتی از اعمال فشار و ارعاب علیه نیروهای اپوزیسیون دیده می‌شود. در گزارش یادشده، از جمله به اقدام دولت در خرید رأی اشاره می‌شود. برای این کار هوادارن دولت به پخش اوراق اعتباری در میان اقشار کم بضاعت روی آورده و در برابر از آنها می‌خواهند که رای خود را به سود ساکاشویلی به صندوق‌ها بیاندازند.
در ادامه گزارش سازمان همکاری و امنیت اروپا آمده است که ممانعت از برپایی ستادهای انتخاباتی اپوزیسیون و جلوگیری از دسترسی آنها به محل‌های اجتماع نیز از دیگر تلاش‌های تضعیقی دولت گرجستان علیه نامزدهای مخالف بوده است.
پایانی بعید برای بحران سیاسی
در انتخابات روز ۵ ژانویه بنا به برخی از نظرسنجی‌ها، ۴۰ درصد آرا از آن ساکاشویلی خواهد شد و نامزد اصلی مخالف، یعنی لوان گاچه‌چیلادزه ۱۰ درصد آرا را به خود اختصاص خواهد داد. چنین نتیجه‌ای می‌تواند برگزاری دور دوم انتخابات را ضروری کند، که از نظر شماری از ناظران مسائل گرجستان گامی به جلو خواهد بود و نشان خواهد داد که تلاش‌های بحث‌برانگیز ساکاشویلی برای پیروزی بی‌دردسر در انتخابات نتوانسته است آرای مستقل مردم را تمام و کمال بی‌اثر کند. با این همه، با توجه به شک و تردیدهایی که از همین حالا نسبت به سلامت انتخابات ابراز می‌شود بعید نیست که اپوزیسیون پیروزی ساکاشویلی را در دور اول یا دوم نپذیرد و بحران سیاسی گرجستان کماکان و با شدتی ولو متفاوت ادامه یابد.
تقریباَ همه نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری گرجستان به غرب گرایش دارند و کم و بیش هوادار عضویت کشورشان در ناتو و یا اتحادیه اروپا به شمار می‌روند. با این همه، غرب و به ویژه آمریکا با توجه به ضعف اپوزیسیون کماکان ساکاشویلی را متحد اصلی خود می‌دانند و سیاست ادامه رابطه و حمایت از وی را دنبال می‌کنند. این در حالی است که مسکو رابطه‌ای تنش‌آلود با ساکاشویلی و دولت او داشته است و او را پیشگام بازکردن پای ناتو و آمریکا به حوزه حساس جنوب روسیه، یعنی به قفقاز،تلقی می‌کنند. حمایت از جدایی‌طلبان در دو منطقه است جنوبی و آبخاز و قطع گاه‌گاهی صدور گاز از جمله اهرم‌های اعمال فشار مسکو بر ساکاشویلی بوده است تا او را از اتحاد با غرب بازدارد. این فشارها اما نتیجه‌ی چندانی نداشته‌اند.
در انتخابات ۵ ژانویه، علاوه بر گزینش رئیس جمهور، موضوع عضویت گرجستان در ناتو و برگزاری انتخابات مجلس در بهار امسال به جای پاییز نیز، به همه‌پرسی گذاشته شده است.